Պատկերացրեք՝ համաձայնում են, որ Ղարաբաղը միանում է Հայաստանին կամ անկախ է և միջանցք ունի Հայաստանի հետ։ Ո՞վ է վաղը պատասխան տալու, երբ Ադրբեջանը պատերազմ սկսի, և իրեն արդեն պետք չէ այսօրվա պաշտպանական շրջանները հաղթահարելով՝ մտնել Հայաստան։ Իրեն պարզապես պետք է 5 կմ այդ միջանցքի վրա հարձակվի և կտրի այդ միջանցքը։ Ղարաբաղը մեկուսանում է Հայաստանից և մեկ-երկու ամիս հետո կապիտուլացվում է։ Ինչպե՞ս կարելի մոմի լույս վառել և ռոմանտիկ ձևով որոշել ժողովրդի ճակատագիրը։ Մենք սխալ քաղաքականություն ենք վարում, և բանակցային ռազմավարությունը պետք է արմատապես փոխվի, այլ ոչ թե այս նույն ճանապարհով փորձենք հասնել հաջողության։

Ընդհանրապես, քաղաքական դաշտում միշտ էլ գերիշխում են երկու բևեռներ, և մնացած ուժերն ավելի երկրորդական դեր են ստանձնում։ Սակայն այն, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը շարունակում է մնալ երկրորդ բևեռ, արդեն այնքան էլ միանշանակ չէ։ Հիմա Լևոն Տեր-Պետրոսյանն այդ երկրորդ բևեռում մնալու շատ բարդ խնդրի առջև է կանգնած։ Այս իմաստով, կարծում եմ, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և կոնգրեսի հնարավորություններն առաջիկա տարիներին ոչ թե ավելանալու, այլ պակասելու են։

Մեր կառավարությունը, կարծես թե, հույսով նստած սպասում է, որ Ռուսաստանում նավթի գները կբարձանան, ԱՄՆ-ում ճգնաժամը կհաղթահարվի, անշարժ գույքի գները կբարձրանան, շինարարությունը նոր թափ կառնի, և մենք կվերադառնանք այն նույն իրավիճակին, որն ունեինք։

Իշխանական համակարգում որոշում ընդունողների և պատասխանատվություն կրողների հասարակական-կրթական ցենզը, ես չեմ խոսում՝ պարզապես կրթական ցենզի մասին, բավական ցածր է։

Փառք Աստծո, որ 1991թ. ընտրություն տեսել եմ, հանրաքվե տեսել եմ։ Ես տեսել եմ, թե ինչ է արդարությունը։ Բայց հիշում եմ նաև, որ 1995թ. խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ առաջին անգամ եղան կրակոցներ։ Ես ամեն ինչը շատ լավ հիշում եմ։

Մեր արտաքին գործերի նախարարը ճանաչողական այցերով շրջում է աշխարհով։ Իհարկե, դա դրական եմ համարում։ Բայց վատ չէր լինի՝ նրան առաջին հերթին ծանոթացնեին Հայաստանի հետ։ Էդվարդ Նալբանդյանը բավական լուրջ կերպով կտրված է Հայաստանի իրականությունից։ Անհասկանալի է, թե նա ի՞նչն է ներկայացնում դրսում։

Դավիթ Հարությունյանը Կիևում՝ մոնիտորինգի հանձնաժողովի նիստում, քվեարկել է այն բանաձևի օգտին, որով Ադրբեջանը չի կարող լինել ժողովրդավար, քանի դեռ նրա տարածքների 20%-ն օկուպացված է։ Այսինքն, նա ընդունում է, որ Ադրբեջանի 20%-ն օկուպացված է։ Գագիկ Մինասյանը Սևծովյան տնտեսական համաժողովում կողմ է քվեարկել այն դրույթին, որ ղարաբաղյան հարցը անջատողական է, Նաիրա Զոհրաբյանը դեմ է քվեարկել ԼՂ անկախության ճանաչման հարցը օրակարգում ներառելուն, իսկ հիմա ԵԽԽՎ-ում Ղարաբաղի անկախության մասին է խոսում։ Իշխանությունները Թուրքիայի նախագահին հրավիրում են Հայաստան՝ ֆուտբոլ դիտելու, ապրիլի 22-ին թուրքերի հետ համատեղ հայտարարություն են տարածում, և այդքանից հետո այդ մարդիկ Զարուհի Փոստանջյանի դեմ ինչ-որ ակցիաներ են սկսում։

Ջավախքը Հայաստանի համար կարևորագույն ռազմավարական գործոն է, որը հակակշռում է Վրաստանի կոմունիկացիոն դիրքին։ Եթե Վրաստանը Հայաստանի համար կարևոր գործոն է՝ որպես տարանցիկ տարածք, ապա Վրաստանի համար Հայաստանը կարևորագույն գործոն է հենց Ջավախքի հարցում։ Ջավախահույությունը կայունության գործոն է։ Եթե Ջավախքում ապակայունացման գործընթացներ սկսվեն, ապա դա կարող է պայթեցնել Վրաստանը։

Այն որ ջավախահայությունը, մեծ հաշվով, զրկված լինելով Հայաստանի իշխանությունների և հայ հասարակության քաղաքական և բարոյահոգեբանական աջակցությունից, պահպանում է հայեցի շունչը՝ խոսում է Ջավախքի հոգու ամրության մասին։

Եթե այս ընտրական բանդիտիզմը չլիներ, իմ վերլուծությունը կլիներ 100%-ով ճիշտ։ Տվյալ դեպքում, 100%-ով ճիշտ դուրս եկավ Ահարոն Ադիբեկյանի վերլուծությունը, որովհետև նրա ներկայացրած թվերը նախօրոք պատվիրված էին, և դրանցում հաշվառված էր հենց այդ լցոնված և գողացված 120 000-130 000 ձայները։

Մենք գտնում ենք, որ կուսակցության քաղաքական դիրքորոշումը չի կարող լինել հետևյալ բանաձևի շրջանակներում՝ կա՛մ ընդդիմություն, կա՛մ իշխանամետ։ Այնպես չի կարող լինել իրականության մեջ, որ դու կա՛մ այնտեղ պետք է լինես, կա՛մ էլ այնտեղ։ Մի հարցում դու կարող ես լինել ընդդիմություն, մեկ այլ հարցում էլ՝ իշխանությանն աջակցող։ Կյանքը ցուց է տալիս, որ սա է ամենաճիշտ մոտեցումը։

Սահմանը կբացվի, Սերժ Սարգսյանը կգնա ֆուտբոլ նայելու։ Այդ առումով մեր դիվանագիտությունը ճիշտ ուղու վրա է։ Էդվարդ Նալբանդյանը փայլուն գործիչ է, նախագահի մասին էլ չեմ խոսում։ Հաստատ, ամեն ինչ լավ է լինելու:

Մեր պատմագրության մեջ Սևրի պայմանագիրը հպարտությամբ է նշվում։ Մինչդեռ դրա համար ոչ թե հպարտանալ է պետք, այլ ամաչել, քանզի այդ չարաբաստիկ վիրտուալ պայմանագրի պատճառով՝ մենք կորցրեցինք որոշակի տարածքներ և պետականություն:

Մենք բազմաթիվ անգամ ականատես ենք եղել, թե ինչպես են պատգամավորներն ամբիոնում կուրծք ծեծում՝ դեմ արտահայտվելով այս կամ այն օրենքին, իսկ հետո գնում են և նույն օրինագծին կողմ քվեարկում։

Ահարոն Ադիբեկյանի թվերը պլանավորված պատվեր էին։ Միշտ էլ այդպես է եղել։ Նրա այսպես կոչված «սոցհարցումները» ցույց են տալիս այն, թե ինչպես պետք է սցենարը զարգանա։ Այդ մարդը միշտ էլ կատարում է իշխանության պատվերը։ Այդ իսկ պատճառով ես ասել եմ՝ նա խաբեբա է և ավազակ։ Ահարոն Ադիբեկյանին հավատալ չի կարելի։

Իշխանական բուրգն անում է ամեն ինչ՝ վերացնելու բոլոր կուսակցությունները՝ թողնելով երկու-երեք քաղաքական ուժ։ Դա է պատճառը, որ «Օրինաց երկիր» կուսակցության համար լցոնումներ արեցին՝ լավ իմանալով, որ բացելով արկղերը՝ կերևա, որ 20 000 ձայն էլ չունի։ Մի 8000 հավաքել է՝ 12 000-ն էլ լցրել են։

Ահարոն Ադիբեկյանն ու նրա տիպի մասնագետները՝ դա հայկական սոցիոլոգիայի տեսակն է։ Կա հայկական մենթալիտետ, կա հայկական երթևեկություն և կա հայկական սոցիոլոգիա...Նման կարգի մասնագետները լուրջ հետազոտությունների գործում, երբեք չեն կարող պահանջված լինել։

Հանրապետականն այնքան շատ ձայն է ստացել։ Ես դա ասում եմ ոչ թե նրա համար, որ քաղաքապետարան եմ անցել ՀՀԿ ցուցակով։ Այնքան մեծ է ձայների տարբերությունը, որ ինչ-որ դեպքեր էլ որ եղել են, ապա արդյունքների վրա չեն կարող ազդել։