Հարցազրույց Ազգային ժողովի Դաշնակցություն խմբակցության քարտուղար Արտյուշա Շահբազյանի հետ։
-Ձեր նախաձեռնությանը միացել են 12 կուսակցություններ։ Ըստ Ձեզ՝ ինչո՞ւ մնացածը չեն միացել։ Դա չի՞ նշանակում, որ նրանք համաձայն են նախագահ Սարգսյանի վարած քաղաքականությանը։
-Մենք այսօր մի այնպիսի լուրջ խնդրով ենք մտահոգ և այնպիսի լուրջ խնդիր ենք հետապնդում, որ մեր ողջ ժողովրդի ճակատագրին, ապագային է վերաբերում։ Կարելի է նաև այսպես նայել՝ եթե մեզ չեն միանում, իրենք այս խնդիրներով մտահո՞գ են, թե՞ չէ։ Եթե մտահոգ չեն, մտահոգությո՞ւն չեն տեսնում, թե՞ ուղղակի անտարբեր են այս խնդիրների շուրջ։ Մենք տեսնում ենք, որ մարդիկ նույնիսկ այս պահերին շատ ավելի այլ խնդիրներ են կարևորում, իրենց հարցը երկրի հարցից բարձր են դասում։ Այն 12 կուսակցություններով, որ այս մտահոգություններն արտահայտում ենք, հստակորեն խնդիր ենք տեսնում և իսկապես լուրջ անհանգստություններ այն իրավիճակի հետ կապված, որն արտացոլված է այս արձանագրություններում։
-Կարելի՞ է ենթադրել, որ հայտարարությանը չմիացողներն, ըստ էության, կողմ են Սերժ Սարգսյանի վարած քաղաքականությանը։
-Ոմանց համար կարելի է այդպես ասել. մենք դա տեսնում ենք նաև նրանց արտահայտություններից, իրենց գործելակերպից։ Օրինակ՝ ՀԱԿ-ը երկու անգամ իր հանրահավաքների շրջանը (քաղաքական ակտիվությունը) սառեցրեց, որպեսզի չխանգարի հանրապետության իշխանություններին ապրիլի 23-ից հետո և այժմ։ Ավելին, մարդիկ, որոնք ներկայացնում են այդ թիմը, այնքան ջերմեռանդ տրամադրություն են ցույց տալիս, որ չես հասկանում՝ այս մարդիկ հայությա՞ն շահերն են պաշտպանում, թե՞ դարձել են թուրքերի փաստաբանը։ ՀԱԿ-ի թիմից մի վերլուծաբան վերջերս ասում էր, թե Ցեղասպանության հարցը պետք է իջեցնել քաղաքական մակարդակից և բերել պատմության ոլորտ, այսինքն՝ այն, ինչ թուրքերն են ասում, որովհետև եթե մենք Ցեղասպանությունը միջազգայնորեն ճանաչել ենք տալիս, այն ճանաչել ենք տալիս որպես քաղաքական երևույթ։ Այդպիսով, նա ստանձնում է թուրքական կողմի փաստաբանի դերը։ Սրա վրա չենք զարմանում, որովհետև սա է մեր իրականությունը։
-ՀԱԿ-ը մի ժամանակ խոսում էր համազգային կոնսոլիդացիայի մասին, սակայն չի միանում Ձեր նախաձեռնությանը։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք դա, եթե հաշվի առնենք, որ Լ. Տեր-Պետրոսյանը մեծ հաշվով դրական է արտահայտվում հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավմանը։
-Դեռ այն ժամանակ, երբ առաջին հայտարարությունները հնչեցին կոնսոլիդացիայի մասին, մենք այդ բաներն ասել ենք 90-ականների սկզբին, որովհետև այն ժամանակ էլ, երբ կուսակցությունները նոր էին ստեղծվում, այդ խնդիրը կար։ Ինչո՞ւ միավորված չեն։ Բայց բոլոր ժամանակներում էլ կա դրա պահանջը՝ ինչի՞ շուրջ կոնսոլիդացվենք։ Այնպես որ, կոնսոլիդացիան պետք է լիներ գաղափարի շուրջ։ Այսօր կա այդ գաղափարը, իսկ ինչո՞ւ չի լինում այդ կոնսոլիդացիան։ Ուրեմն նշանակում է՝ խոսքը միավորման մասին է՝ հանուն միավորման, այսինքն՝ դառնում է ինքնանպատակ։ Արտահայտությունը, թե Սերժ Սարգսյանը վատն է, նրան մինչև չփոխենք, որևէ հարց չի լուծվի, պարզապես արդարացնում է այն դիրքորոշումը, որ մարդիկ մտահոգություն չունեն ազգի համար կարևորագույն խնդիրների վերաբերյալ։ Սա ոչ թե ենթադրություն է, այլ իրենց հրապարակային ելույթների մեջ ենք դա տեսնում։ Մենք տեսնում ենք, որ իրենք այդ խնդիրները չունեն. ընդհակառակը՝ շատերն իրենց որջերում թաքնված սպասում են, որ ամեն ինչ լինի, հետո դուրս գան քննադատեն, այն ժամանակ հեշտ կլինի։ Հեշտ է ձեռքերը լվանալ, բայց մենք դրան կողմնակից չենք։ Ինչ էլ որ պատահի, մենք կանգնելու ենք հիմնախնդիրների առաջ։ Իսկ ընտրություններին դեռ ժամանակ կա, և հանուն դրա համախմբվելը մշտապես և ամեն պահի շատ էլ հարմար չեմ տեսնում։
-Հոկտեմբերի 9-ին ի՞նչ է սպասվում։
-Այդ օրը գագաթնակետը կլինի այն միջոցառումների, որոնք մենք այս ընթացքում անցկացրել ենք, և կնախորդի այդ հավանական բանակցությունների կամ հավանական ստորագրմանը։ Այն միջոցառումները, որոնք մենք կազմակերպեցինք, բավականին մեծ արձագանք ունեցան։ Առաջին օրերի հետ համեմատած՝ այսօր ստորագրահավաքին մասնակցողների թիվը կրկնապատկվել և եռապատկվել է։ Սա մի բան է փաստում՝ մարդկանց անհանգստությունն իսկապես մեծացել է։ Մարդիկ սկսեցին ըմբռնել, թե խոսքն ինչի մասին է, որովհետև բավականին խեղաթյուրված էր ներկայացվում ամեն ինչ։
Մենք երթ ենք անելու մինչև հանրապետության նախագահի նստավայր։ Այնտեղ խոսք կհնչի, որից հետո կբարձրանանք Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր՝ խորհրդանշական վայր և կանենք մեր հանրահավաքը։
-Քաղաքական դաշտը կարծեք թե հստակեցվում է։ Նախաստորագրված արձանագրություններին «Ո՛չ» ասողները մի կողմում են, իսկ դրական կամ չեզոք արտահայտվողները, մեծ հաշվով, սատարում են Սերժ Սարգսյանին։ Ի՞նչ հնարավոր զարգացումներ եք կանխատեսում։
-Պարադոքսալ քննարկումներ եղան։ Նախ՝ անհասկանալի էր քննարկումների գաղափարը, եթե որևէ բան չպիտի փոխվի։ Մեր կողմը խոսում է փաստարկներով։ Մենք ասում ենք, որ արձանագրությունների այսինչ ձևակերպումը վտանգավոր է, և խոսում ենք կոնկրետ օրինակով։ Իսկ նրանք մեզ ասում են մոտավորապես այսպես. «Հորս արև՝ մենք էդ մարդը չենք, որ հայրենիքի համար վատ բան անենք»։ Այդ հավաստիացումների, այդ երդումների ժամանակը կանցնի, երբ այս փաստաթուղթը ստորագրվի։ Դրանից հետո ո՛չ Սերժ Սարգսյանի խոսքը կհնչի որպես որոշիչ, ո՛չ Նալբանդյանի, ո՛չ էլ որևէ այլ անձի, այլ կխոսեն փաստաթղթերը։ Իսկ փաստաթղթերում արձանագրված է այն, ինչի մտահոգությունը մենք ունենք։ Թուրքական կողմի ներկայացուցիչները որպես առավելություն են ներկայացնում այն, ինչ մենք մտահոգություն ենք ներկայացնում մեր կողմի համար։ Օրեր առաջ Գյուլն ընդդիմության հետ խոսելիս այն փաստարկներն էր բերել և ասել, թե իրենք շահում են այսինչ բաները, որոնք մենք ասում ենք՝ կորցնում ենք։ Մենք մեր ասածը փաստում ենք փաստաթղթերով, նա ևս իր ասածը փաստում է փաստաթղթերով։
Արտյուշա Շահբազյան
Հարցազրույց Ազգային ժողովի Դաշնակցություն խմբակցության քարտուղար Արտյուշա Շահբազյանի հետ։
-Ձեր նախաձեռնությանը միացել են 12 կուսակցություններ։ Ըստ Ձեզ՝ ինչո՞ւ մնացածը չեն միացել։ Դա չի՞ նշանակում, որ նրանք համաձայն են նախագահ Սարգսյանի վարած քաղաքականությանը։
-Մենք այսօր մի այնպիսի լուրջ խնդրով ենք մտահոգ և այնպիսի լուրջ խնդիր ենք հետապնդում, որ մեր ողջ ժողովրդի ճակատագրին, ապագային է վերաբերում։ Կարելի է նաև այսպես նայել՝ եթե մեզ չեն միանում, իրենք այս խնդիրներով մտահո՞գ են, թե՞ չէ։ Եթե մտահոգ չեն, մտահոգությո՞ւն չեն տեսնում, թե՞ ուղղակի անտարբեր են այս խնդիրների շուրջ։ Մենք տեսնում ենք, որ մարդիկ նույնիսկ այս պահերին շատ ավելի այլ խնդիրներ են կարևորում, իրենց հարցը երկրի հարցից բարձր են դասում։ Այն 12 կուսակցություններով, որ այս մտահոգություններն արտահայտում ենք, հստակորեն խնդիր ենք տեսնում և իսկապես լուրջ անհանգստություններ այն իրավիճակի հետ կապված, որն արտացոլված է այս արձանագրություններում։
-Կարելի՞ է ենթադրել, որ հայտարարությանը չմիացողներն, ըստ էության, կողմ են Սերժ Սարգսյանի վարած քաղաքականությանը։
-Ոմանց համար կարելի է այդպես ասել. մենք դա տեսնում ենք նաև նրանց արտահայտություններից, իրենց գործելակերպից։ Օրինակ՝ ՀԱԿ-ը երկու անգամ իր հանրահավաքների շրջանը (քաղաքական ակտիվությունը) սառեցրեց, որպեսզի չխանգարի հանրապետության իշխանություններին ապրիլի 23-ից հետո և այժմ։ Ավելին, մարդիկ, որոնք ներկայացնում են այդ թիմը, այնքան ջերմեռանդ տրամադրություն են ցույց տալիս, որ չես հասկանում՝ այս մարդիկ հայությա՞ն շահերն են պաշտպանում, թե՞ դարձել են թուրքերի փաստաբանը։ ՀԱԿ-ի թիմից մի վերլուծաբան վերջերս ասում էր, թե Ցեղասպանության հարցը պետք է իջեցնել քաղաքական մակարդակից և բերել պատմության ոլորտ, այսինքն՝ այն, ինչ թուրքերն են ասում, որովհետև եթե մենք Ցեղասպանությունը միջազգայնորեն ճանաչել ենք տալիս, այն ճանաչել ենք տալիս որպես քաղաքական երևույթ։ Այդպիսով, նա ստանձնում է թուրքական կողմի փաստաբանի դերը։ Սրա վրա չենք զարմանում, որովհետև սա է մեր իրականությունը։
-ՀԱԿ-ը մի ժամանակ խոսում էր համազգային կոնսոլիդացիայի մասին, սակայն չի միանում Ձեր նախաձեռնությանը։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք դա, եթե հաշվի առնենք, որ Լ. Տեր-Պետրոսյանը մեծ հաշվով դրական է արտահայտվում հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավմանը։
-Դեռ այն ժամանակ, երբ առաջին հայտարարությունները հնչեցին կոնսոլիդացիայի մասին, մենք այդ բաներն ասել ենք 90-ականների սկզբին, որովհետև այն ժամանակ էլ, երբ կուսակցությունները նոր էին ստեղծվում, այդ խնդիրը կար։ Ինչո՞ւ միավորված չեն։ Բայց բոլոր ժամանակներում էլ կա դրա պահանջը՝ ինչի՞ շուրջ կոնսոլիդացվենք։ Այնպես որ, կոնսոլիդացիան պետք է լիներ գաղափարի շուրջ։ Այսօր կա այդ գաղափարը, իսկ ինչո՞ւ չի լինում այդ կոնսոլիդացիան։ Ուրեմն նշանակում է՝ խոսքը միավորման մասին է՝ հանուն միավորման, այսինքն՝ դառնում է ինքնանպատակ։ Արտահայտությունը, թե Սերժ Սարգսյանը վատն է, նրան մինչև չփոխենք, որևէ հարց չի լուծվի, պարզապես արդարացնում է այն դիրքորոշումը, որ մարդիկ մտահոգություն չունեն ազգի համար կարևորագույն խնդիրների վերաբերյալ։ Սա ոչ թե ենթադրություն է, այլ իրենց հրապարակային ելույթների մեջ ենք դա տեսնում։ Մենք տեսնում ենք, որ իրենք այդ խնդիրները չունեն. ընդհակառակը՝ շատերն իրենց որջերում թաքնված սպասում են, որ ամեն ինչ լինի, հետո դուրս գան քննադատեն, այն ժամանակ հեշտ կլինի։ Հեշտ է ձեռքերը լվանալ, բայց մենք դրան կողմնակից չենք։ Ինչ էլ որ պատահի, մենք կանգնելու ենք հիմնախնդիրների առաջ։ Իսկ ընտրություններին դեռ ժամանակ կա, և հանուն դրա համախմբվելը մշտապես և ամեն պահի շատ էլ հարմար չեմ տեսնում։
-Հոկտեմբերի 9-ին ի՞նչ է սպասվում։
-Այդ օրը գագաթնակետը կլինի այն միջոցառումների, որոնք մենք այս ընթացքում անցկացրել ենք, և կնախորդի այդ հավանական բանակցությունների կամ հավանական ստորագրմանը։ Այն միջոցառումները, որոնք մենք կազմակերպեցինք, բավականին մեծ արձագանք ունեցան։ Առաջին օրերի հետ համեմատած՝ այսօր ստորագրահավաքին մասնակցողների թիվը կրկնապատկվել և եռապատկվել է։ Սա մի բան է փաստում՝ մարդկանց անհանգստությունն իսկապես մեծացել է։ Մարդիկ սկսեցին ըմբռնել, թե խոսքն ինչի մասին է, որովհետև բավականին խեղաթյուրված էր ներկայացվում ամեն ինչ։
Մենք երթ ենք անելու մինչև հանրապետության նախագահի նստավայր։ Այնտեղ խոսք կհնչի, որից հետո կբարձրանանք Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր՝ խորհրդանշական վայր և կանենք մեր հանրահավաքը։
-Քաղաքական դաշտը կարծեք թե հստակեցվում է։ Նախաստորագրված արձանագրություններին «Ո՛չ» ասողները մի կողմում են, իսկ դրական կամ չեզոք արտահայտվողները, մեծ հաշվով, սատարում են Սերժ Սարգսյանին։ Ի՞նչ հնարավոր զարգացումներ եք կանխատեսում։
-Պարադոքսալ քննարկումներ եղան։ Նախ՝ անհասկանալի էր քննարկումների գաղափարը, եթե որևէ բան չպիտի փոխվի։ Մեր կողմը խոսում է փաստարկներով։ Մենք ասում ենք, որ արձանագրությունների այսինչ ձևակերպումը վտանգավոր է, և խոսում ենք կոնկրետ օրինակով։ Իսկ նրանք մեզ ասում են մոտավորապես այսպես. «Հորս արև՝ մենք էդ մարդը չենք, որ հայրենիքի համար վատ բան անենք»։ Այդ հավաստիացումների, այդ երդումների ժամանակը կանցնի, երբ այս փաստաթուղթը ստորագրվի։ Դրանից հետո ո՛չ Սերժ Սարգսյանի խոսքը կհնչի որպես որոշիչ, ո՛չ Նալբանդյանի, ո՛չ էլ որևէ այլ անձի, այլ կխոսեն փաստաթղթերը։ Իսկ փաստաթղթերում արձանագրված է այն, ինչի մտահոգությունը մենք ունենք։ Թուրքական կողմի ներկայացուցիչները որպես առավելություն են ներկայացնում այն, ինչ մենք մտահոգություն ենք ներկայացնում մեր կողմի համար։ Օրեր առաջ Գյուլն ընդդիմության հետ խոսելիս այն փաստարկներն էր բերել և ասել, թե իրենք շահում են այսինչ բաները, որոնք մենք ասում ենք՝ կորցնում ենք։ Մենք մեր ասածը փաստում ենք փաստաթղթերով, նա ևս իր ասածը փաստում է փաստաթղթերով։
Զրույցը վարեց Սյուզի Մելքոնյանը