Հարցազրույց գրող, երգահան, երգիչ Արսեն Համբարյանի հետ

-Շոու բիզնեսն առանձին աշխարհ է՝ իր ուրույն օրենքներով։ Հայկական շոու բիզնեսի որակների մասին թվում է, թե ամեն ինչ ասվել է։ Ըստ Ձեզ՝ դրանում որքանո՞վ պետք է արտացոլված լինեն ազգային, պատմամշակութային տարրերը։

-Միանշանակ պետք է արտացոլված լինեն, թեկուզ միայն այն առումով, որ դա կարող է նպաստել Հասատանի տուրիզմի, ինչ-որ առումով՝ տնտեսության զարգացմանը։ Ցանկացած երկիր արտադրանք արտահանելու համար նախ անհրաժեշտ է՝ մշակութային արժեքները քո երկրում ներկայացնես։ Իսկ երգը  կամ արվեստի այլ տեսակները երկիրը ներկայացնելու միջոցներ  են։

-Այսօր ազգային տարրեր պարունակող թեկուզ էստրադային ստեղծագործությունն արդյոք շատ ավելի դժվար չի՞ ընկալվում, քան թուրքական կամ արևելյան ելևէջներով համեմված երաժշտությունը։

-Չէի ասի, որ դա այդպես է։ Ճիշտ է, տպավորություն կա, որ թուրքական երաժշտությունը սովորական է դարձել։ Մի կողմից ազգային երաժշտության տարածումը սահմանափակվում է հեռուսատատեսությունների, ռադիոյի միջոցով. գովազդն ավելի շատ գնում է դեպի արևմտյան մոդա, մյուս կողմից՝  հարսանիքների կամ տոնակատարությունների ժամանակ, դեպի արաբաթուրքական։ Եվ դա կարծես այնպիսի սովորություն է դարձել, ինչպես, ասենք, սուրճ խմելը կամ ծխախոտը։ Համոզված եմ, որ դա բնույթ չէ։ Հակառակը գովազդելով և մատուցելով՝ կարելի է մարդկանց մոտ զարգացնել ազգային լսելու ցանկություն։ Ես փորձել եմ ներկայացնել մեր ազգային ստեղծագործություններն ամենատարբեր հանդիսատեսի, և կարող եմ ասել, որ տարբեր տարիքի և ճաշակի մարդկանց մոտ ինչ-որ բան արթնանում է։

-Այսինքն, պետք է ազգայինի հետ հաղորդակցվելու ցանկությո՞ւն  արթնացնել։

-Անպայման։ Այդ աշխատանքը պետք է անընդհատ տարվի՝ առանց հոգնելու, երկմտելու...Իհարկե, կան դժվարություններ՝ կապված ֆինանսավորման հետ։ Ցավոք սրտի, այսօր ֆինանսավորվում է հենց արաբաթուրքական ոճը, իսկ ազգայինի տարածումը հիմնականում մնում է նվիրյալների ուսերին։ Սակայն այդ աշխատանքը պետք է կատարվի։

-Երբևէ առիթ եղե՞լ է երգել հարսանիքներում կամ տոնախմբություններում և կատարել ազգային ստեղծագործություններ։

-Պատվերով՝ ոչ։ Իսկ հարազատների հարսանիքներին եղել է, որ կատարել եմ ազգագրական ստեղծագործություններ։

-Երբ Ձեր գործընկերներից շատերին (նկատի ունեմ երգիչ-երգչուհիներին), տրվում է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը կամ Հայաստանին վերաբերող որևէ հարց,  բավական անհասկանալի պատասխաններ են տալիս, ասենք'  նրանք համաձայն են ազատագրված տարածքների վերադարձմանը։ Մյուս կողմից էլ ասվում է, թե նրանք շոու բիզնեսի մարդիկ են, և պարտադիր չէ, որ հստակ դիրքորոշում ունենան պետական նշանակության խնդիրներում։ Որքանո՞վ է դա նորմալ։

-Դե այդ մարդիկ մի քիչ հեռու են ազգայինի զգացողությունից։ Իհարկե, անընդունելի է նման կեցվածքը։ Չի կարելի խոսել ազատագրված տարածքների վերադարձման մասին։ Եթե հանձնելու ինչ-որ բան լինի, ապա դա հնարավոր է միայն պատերազմի ժամանակ։ Ասենք, Աստված չանի՝ գան, գրավեն։ Իսկ, ընդհանրապես, Ձեր նշած երգիչ-երգչուհիներից շատերի մոտ ազգային գենը ոչ թե քնած է, այլ, երևի, գոյություն չունի։ Համենայն դեպս, նրանց փոխարեն ոչինչ չեմ կարող ասել։

-Վերջերս եղել եք Արևմտյան Հայաստանում։ Ինչպիսի՞ն են տպավորությունները։

-Հետաքրքիր հանդիպումներ եղան, շատ բաներ տեսանք։ Սակայն ամենահետաքրքիրը մի հայ կնոջ հետ հանդիպումն էր։ Ճանապարհին հանդիպեցինք «երազանքի ծառի», որի վրա ցանկության թաշկինակներ էին կապված։ Ծառի մոտ մի կին էր կանգնած։ Սկզբում նա մեզանից մի քիչ վախեցավ. գուցե մտածեց, որ ոստիկաններ ենք...Սակայն երբ իմացավ, որ հայ ենք,  անմիջապես կերպարանափոխվեց։ Նա ասաց, որ հենց այս պահին Աստծուց զորություն և մի նշան էր խնդրում, որպեսզի այդտեղ մի օր կրկին հայեր ապրեն։ Եվ հենց այդ պահին մենք նրան հանդիպեցինք։ Ի դեպ, այդ կինը հայերեն չէր խոսում, սակայն հայերենով երգում էր։ Եվ բավական երկար ժամանակ նա, բաց սրտի նման, հերթով մեզանից յուրաքանչյուրին գրկում, դողում էր։

-Որտե՞ղ եք պատրաստվում հանգստանալ։

-Հանգստանալու ժամանակ չկա։ Չեմ հասցնի հանգստանալ։ Ճիշտ է, այցը Արևմտյան Հայաստան աշխատանքային էր, բայց այն հանգստի ձևով ստացվեց։ Ամենահետաքրքիրը մարդկանց հետ հանդիպումներն էին։ Իսկապես, նրանց մոտ արթնանում է ձգտումը դեպի հայկականը։ Այս ուղղությամբ պետք է բոլորս աշխատենք։ Սակայն սկզբից շատ ավելի անելու բան կա այստեղ։

Զրույցը վարեց Վախթանգ Մարգարյանը