Հարցազրույց Երևանի մամուլի ակումբի ղեկավար Բորիս Նավասարդյանի հետ

-ՀՀ ԱԺ-ն իր օրակարգում քննարկման է դրել «Քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, ըստ որի  վիրավորելու, զրպարտելու համար այսուհետև ֆիզիկական կամ իրավաբանական  անձը պետք է ենթարկվի ոչ թե քրեական, այլ վարչական պատժի, ինչը ենթադրում է նաև ֆինանսական մեծ ճնշումներ։ Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս նախագծին։ Մտավախություններ չկա՞ն, որ դա կարող է այլ կիրառում ստանալ և մահակ դառնալ լրատվամիջոցների գլխին։

-Մոտեցումն ընդունելի է և բավական տարածված ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհում։ Բայց չեմ կարող ասել, որ անհրաժեշտ խոր ուսումնասիրություն է արվել, թե ինչպես այն կարելի է կիրառել Հայաստանում, և որ մշակված դրույթները հստակ են ու հնարավորություն չեն տալիս դատարանների կողմից ընտրովի մոտեցման։

-Օրինագծի հեղինակները նշում են, որ խոսքի համար տուգանվելը գերադասելի է ազատազրկումից։ Ընդունելի՞ է այս մոտեցումը։

-Սկզբունքորեն կարող եմ համաձայնել, որովհետև ընդհանրապես դեմ եմ, որ խոսքի համար որևէ մարդ, անկախ նրանից՝ լրագրող է, թե այլ զբաղմունք ունի, պատժվի ազատազրկման միջոցով։ Նյութական փոխհատուցման մոտեցումը տուժողին միանգամայն ընդունելի է։ Բայց ցանկացած պատիժ պետք է համաչափ լինի և՛ օրենքի խախտմանը, և՛, ընդհանրապես, տվյալ ոլորտի տնտեսական վիճակին։ Իսկ այդ կարգի ուսումնասիրություններ, հարցի խոր ընկալում, ինչպես նշեցի, մենք չենք տեսնում այդ օրինագծի մեջ։

-Մամուլի վրա ճնշման միտում չե՞ք տեսնում այս օրինագծում։

-Միտում միգուցե կա, բայց ակնհայտ է նաև, որ այստեղ մեխանիզմ էլ կա։ Քանի որ մենք շատ լավ գիտենք, որ տնտեսական առումով հենց տպագիր լրատվամիջոցների վիճակն է առավել վատ, ապա բազմաթիվ նոր խնդիրներ են առաջ գալիս, և, բնականաբար, տպագիր լրատվամիջոցի վրա ցանկացած ֆինանսական հարված (նամանավանդ եթե ամրագրված է օրենքում) բավական վտանգավոր է դառնում։ Ինչպես ես նշեցի, երբ օրենքն ընտրովի կիրառման հնարավորություն է տալիս դատարաններին, ապա պարզ է դառնում, որ տպագիր լրատվամիջոցները սուբյեկտիվ մոտեցումից պաշտպանված չեն։ Չեմ կարող ասել, թե արդյոք միանգամից այդպիսի կիրառում կստանա՞ օրենքը, բայց այդ հնարավորությունը, այդ մեխանիզմն օրինագծում դրված է, և իհարկե շատ վտանգավոր ու անցանկալի զարգացում կարող է լինել։

-Ընդդիմադիր թերթերը նշում են, որ տպագիր մամուլն առանց այն էլ ֆինանսական ոչ բարվոք վիճակում գտնվելու պայմաններում այս օրենքի կիրառմամբ կարող է սնանկացման եզրին հայտնվել։ Ի՞նչ եք կարծում՝ նման հավանականություն կա՞։

-Ես կիսում եմ այդ մտահոգությունը։

-Ի՞նչ եք կարծում՝ հնարավո՞ր է, որ այս օրինագիծը կիրառման մեջ է դրվում  առաջիկա ընտրություններին մամուլի վրա ճնշում գործադրելու լծակներ ունենալու նպատակով։

-Նախորդ ընտրությունների պատմությունը ցույց  է տալիս, որ ճնշումների մեխանիզմները կիրառվում են այն ժամանակ, երբ իրավիճակը սրվում է, երբ ընտրությունների արդյունքերն այդքան էլ կանխատեսելի չեն։ Օրինակ՝ եթե օրինագիծն անցնի, ապա քաղաքացիական օրենսգրքի համապատասխան դրույթների կիրառումը վտանգավոր կդառնա, եթե  իրոք մոտակա ընտրությունները քաղաքական լարվածության և սրության պայմաններում լինեն։ Եթե իշխանությունները տեսնեն, որ հանգիստ անցկացնելու հնարավորություն ունեն, ապա ես  չեմ սպասում լուրջ հարձակումների ընդդիմադիր լրատվամիջոցների վրա, բայց եթե ընտրություններն իսկապես մրցակցային լինեն, և եթե ընդդիմությունը լուրջ շանսեր ունենա, ապա ընդդիմադիր լրատվամիջոցներն անմիջապես վտանգի տակ կընկնեն։

-Օրինագիծը միանշանակ կընդունվի՞։

-Ես որոշակի պատվեր եմ տեսնում այս օրինագծում։ Ես չեմ գտնում, որ օրինագծի հեղինակները հենց իրենք՝ նախաձեռնողներն են։ Նախաձեռնությունն այլ տեղից  է գալիս, և հեղինակները որոշակի կամքի կատարող են։ Եթե այլ տեղից լիներ, նրանք կփորձեին խորհրդակցել և հարցը խորությամբ ուսումնասիրել։ Կփորձեին այդ հարցում ներգրավվել տարբեր քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտների, որոնք կարող էին իրենց փորձագիտական աջակցությունը ցուցաբերել, որպեսզի օրենքն ավելի հստակ և ընդունելի լիներ։ Քանի որ այդ քայլերին չեն դիմել, նշանակում է՝ սա ինչ-որ ծրագրված միջոցառում է։

Զրույցը վարեց Հեղինե Հարությունյանը