Մարդիկ միշտ մտածում են, որ վատ բաներն իրենց հետ չեն պատահի։

Մարդիկ սպառում են վատ լուրը, սպանությունների, պատերազմների, ջրհեղեղների, երկրաշարժների և նմանատիպ այլ բաների մասին պատմող ռեպորտաժները՝ ենթագիտակցորեն ուրախանալով, որ իրենք դա անում են բազմոցի վրա փռվելով և բուտերբրոդ ուտելով։

ԵՄ տարածքում էլ մտածում էին, որ Սիրիան շատ հեռու է, և իրենց ահաբեկչությունը չի սպառնում, մինչև որ ահաբեկչությունը վերադարձավ իր ծննդավայր։

Քաղաքականության մեջ էլ է նույն երևույթը նկատվում։ Այս կամ այն երկրի բռնապետը մտածում է, որ ինքը հավերժ է, և մյուս բռնապետերը կոպիտ ձևով հեռացվել են, քանզի իշխանություն պահելու ճիշտ ձևը չեն իմացել, իսկ ահա ինքը գիտի։

Մինչև այս կամ այն երկրի բռնապետի հեռանալը կամ հեռացումը նրա շրջապատի մեծ մասը մտածել է, որ իր հետ վատ բան չի պատահի, քանզի ինքը բռնապետին միշտ քծնում է կամ էլ պարտաճանաչորեն կատարում նրա բոլոր առաջադրանքները։

Կյանքը բազմիցս ապացուցել է, որ մարդիկ, մեծ հաշվով, չեն կարողանում սովորել ուրիշների սխալների ու փորձի վրա։ Դա է պատճառը, որ շատերը սուբյեկտից վերածվում են օբյեկտի։

Օրինակ՝ Եժովն ու Յագոդան սառնասրտորեն ու մեծ էնտուզիազմով կատարում էին Ստալինի հրահանգներն ու գնդակահարում մարդկանց, այդ թվում՝ իրենց ընկերներին։ Այդ երկուսը մտածում էին, որ իրենց հետ դա չի պատահի, բայց պատահեց։ Եկավ Բերիան, ու պատահեց։ Հետո արդեն Բերիայի հետ նույն բանը պատահեց։

Բ26–ի ամեն մի նոր հաճախորդի թվում է, թե ինքը մյուսներից «շուստրի» է և կարողանալու է լուծել «հաճույք ստանալու և կույս մնալու» խնդիրը, սակայն վերջում բոլորը դառնում են նույն բանը։

Մի խոսքով, պետք է միշտ հիշել, որ ոչինչ հավերժ չէ այս աշխարհում։

Այս նախաբանից հետո անցնենք բուն թեմային։

«Ինձ հետ դա չի պատահի» մտածողության զոհերը

Երբ «Բջնին» խլում էին Խաչատուր Սուքիասյանից (հիմա Սուքիասյանը դրա համար, փաստացի, շնորհակալություն է հայտնում Սերժ Սարգսյանին և տառապում «ստոկհոլմյան սինդրոմով», այն է՝ կատաղի ձևով պաշտպանում է իրեն ունեզրկողին ու աշխատում «Վերջի բոլշևիկի» ընդդիմախոսների դեմ), մյուս խոշոր սեփականատերերը մտածում էին, որ իրենց հետ դա չի պատահի, քանզի իրենք ընդդիմադիր կեցվածք չեն որդեգրել։

Ուշագրավն այն է, որ Խաչատուր Սուքիասյանին հիմա թվում է, թե ինքը ճիշտ ուղի է ընտրել, և իր հետ այլևս նույն պատմությունը չի կրկնվի, օրինակ, «Ռոսիա Մոլի» մասով, քանի որ ինքն արդեն լուսանկարվում է Սերժ Սարգսյանի հետ, այն Սերժ Սարգսյանի, ում դեմ պայքարում էր ոչ վաղ անցյալում, և ում նախագահ դառնալը եղավ մարտի 1–ի միջոցով։ Ինչևէ։

Երբ Երևանի քաղաքապետ Գագիկ Բեգլարյանի դեմ բանսարկություն արեցին, լկտի ստեր տարածեցին նախագահական նստավայրից ու Երևանի քաղաքապետի պաշտոնը դարձրեցին նշանակովի, մյուսները մտածում էին, որ իրենց հետ նման բան չի պատահի, քանզի իրենք Դոմինգոյի համերգներին չեն գնում, և բացի այդ՝ Սերժ Սարգսյանն ինչ ասում է՝ անում են «Տարո՛ն ջան, սիրուն չէ» ծրագրի շրջանակներում։

Երբ Գագիկ Ծառուկյանի դեմ հակասահմանադրական արշավ սկսվեց, մյուսները մտածում էին, որ նման բան իրենց հետ չի պատահի, քանզի իրենք կողմ են «սահմանադրական» հեղաշրջմանն ու անձամբ Սերժ Սարգսյանին։

Կյանքը, սակայն, ցույց է տալիս, որ եթե դու չես զբաղվում քաղաքականությամբ, ապա քաղաքականությունն է զբաղվում քեզանով։

Ասողին լսող է պետք

«7 օրն» իր ստեղծման առաջին օրվանից գրել է, որ Հայաստանում իշխանության են եկել նեոբոլշևիկները, որոնց ծրագիրը «հակաօլիգարխիկ» պայքարի քողի տակ «Մեկ օլիգարխի տնտեսություն» ստեղծելն է, այսինքն՝ օլիգարխիկ համակարգի փոխարինումն ավելի գռեհիկ և հետադիմական համակարգով։

Այն ժամանակ մեր այս գնահատականները տարատեսակ ընկալման էին արժանանում անգրագիտության, տեղեկացված չլինելու կամ այլ պատճառներով։ Բայց դա արդեն էական չէ։

Էականն այն է, որ Հայաստանում իշխանությունը զավթած նեղ խումբը նեոբոլշևիկյան մտածելակերպ և չեկիստական գործելակերպ ունի։ Իսկ դա նշանակում է, որ նրանց համար չկան յուրայիններ։ Բոլորը թշնամիներ են։

Մարդիկ չեն պատկերացնում, որ եթե երեկ, ասենք, խաշ են կերել Սերժ Սարգսյանի հետ, ապա դա չի նշանակում, որ վաղն իրենցից սեփականությունը «նագլի» ձևով չեն խլելու կամ աշխատանքից չեն հեռացնելու։

Սա ստալինաբերիական ոճի իշխանություն է։ Տարբերությունն այն է, որ տնաբույծ նեոբոլշևիկները չեն մերժում մասնավոր սեփականության ինստիտուտը՝ պայմանով, որ մասնավոր սեփականությունն ուղղակի կամ անուղղակի ձևով պետք է իրենց պատկանի։ Ուղղակիի դեպքում գործ ունենք «փայ մտնելու» կամ «կուլակաթափության» երևույթի հետ, իսկ անուղղակիի դեպքում՝ «Մեծ բյուջեի» հավաքման։

Ինչպիսի՞ «բարեփոխում» է իրականացվում

Եթե նախկինում կար օլիգարխիկ համակարգ, և երկրի տնտեսության մեծ մասը գտնվում էր 20-30 ընտանիքների ձեռքում, ինչը պետք էր բացել ու դարձնել մրցակցային, և դրանից կշահեին բիզնեսի բոլոր շերտերն ու հանրության լայն շրջանակները, ապա այժմ շատ ավելի վատ հարաբերություններ են հաստատվում, քանի որ սերժսարգսյանական իշխանությունը գնաց հակառակ ճանապարհով։

2007–ի խորհրդարանական ընտրություններից հետո սկիզբ դրվեց մի քաղաքականության, որը ձևով հռչակվեց հակաօլիգարխիկ, սակայն բովանդակությամբ այն գերօլիգարխիկ է և հակապետական։

Խնդիր է դրվել 20-30 ընտանիքների համակարգը դարձնել մեկ ընտանիքի մասնավոր շահերը սպասարկող համակարգ։ Այդ նոր համակարգի ձևավորման համար ստեղծվել են հզոր քարոզչամեքենա, գաղջ մթնոլորտ և կեղտոտ հարաբերությունների դաշտ, որն օգնելու է կյանքի կոչել վերը նկարագրված ծրագիրը։

Բոլոր նրանք, ովքեր չեն հասկանա այդ ծրագրի բուն էությունը, ՀՀԿ ղեկավարի ու նրա նեղ շրջապատի կողմից կենթարկվեն հարձակման, և կտուժեն ոչ միայն հարձակման օբյեկտները, այլ նաև ՀՀ բոլոր քաղաքացիները, ասել է թե՝ պետք չէ ուրախանալ, երբ ամրապնդվում են նեոբոլշևիկների դիրքերը, քանզը վաղը կարող են գալ արդեն ուրախացողի հետևից։ Ոմանք այս ամենը բնազդով են հասկացել կամ էլ դարձել են նեոբոլշևիկների առաջին զոհերը, ու դա է պատճառը, որ ունենք հսկայական չափերի հասնող արտագաղթ, տնտեսական անկում, աղքատության աճ, կապիտալի փախուստ և այլն։

Ազգային–դեմոկրատական և նեոբոլշևիկյան մոտեցման հիմնարար տարբերությունը

Այն հարցում, որ մեզանում ձևավորված տնտեսական խաղի կանոնները պետք է փոխվեն, և պետք է տեղի ունենա քաղաքական սերնդափոխություն, երկրորդ կարծիք լինել չի կարող։ Բայց դա պետք է տեղի ունենա մրցակցային տնտեսաքաղաքական համակարգի ձևավորման, մտածողության հեղափոխության և սեփականության անձեռնմխելիության սկզբունքի կիրառման միջոցով։ Չեն կարող լինել լավ և վատ օլիգարխներ, և չի կարող վերևում նստած մեկը «ոչ ստանդարտ արդարադատություն» իրականացնել այս կամ այն սուբյեկտից սեփականություն խլելու միջոցով։

Տեղին է հիշեցնելը, որ նախորդ դարի սկզբում բոլշևիկները խոստացան հողը տալ գյուղացուն, իսկ գործարանը՝ բանվորին, բայց չկատարեցին իրենց խոստումը և փոխարենն ապահովեցին մարդկանց գուլագներով։

Մարդկության պատմությունը չունի նախադեպ, երբ մասնավոր սեփականության դեմ հայտարարված պատերազմն, ի վերջո, չհանգեցնի պետության փլուզման։

Սերժ Սարգսյանի քարոզչամեքենան առաջարկում է կոտորել «հին սերնդին», բայց «մոռանում» է անձամբ Սերժ Սարգսյանին, ում ղեկավարության ներքո ՀՀ քաղաքացիներին առաջարկում են լուսավոր ապագա կերտել՝ հընթացս բոլշևիկյան ոճի կոչեր հնչեցնելով և համապատասխան քաղաքականություն վարելով։ Ի դեպ, դա վտանգավոր քաղաքականություն է ոչ միայն Հայաստանի, այլև անձամբ այն կիրառողների համար։

Մեր ու նեոբոլշևիկների տարբերությունն այն է, որ մենք առաջարկում ենք ժամանակակից և արևմտյան ստանդարտներով խաղի կանոններ, որտեղ չեն լինի «ժողովրդի թշնամիներ», և ամեն մեկն իր արժանի տեղը կունենա հասարակական հարաբերություններում։ Իսկ ահա «Վերջի բոլշևիկն» ու իր թիմակիցները, թաքնվելով արևմտամետության ու քաղաքացիականության քողի տակ, Հայաստանի անվտանգությանը սպառնացող քաղաքական կուրս են իրականացնում՝ «Մեկ ընտանիքի» տնտեսություն ու անապատացված քաղաքական դաշտ ստեղծելու մտադրությամբ։

Քաղաքական, տնտեսական ու հասարակական վերնախավի վարքագծից է կախված, թե որ կոդը կհաղթի։ Մենք թշնամիներ չունենք, իսկ ահա նեոբոլշևիկների համար թշնամի են բոլորը։

Մենք չենք առաջարկում մորթել ու սեփականությունը խլել բոլորից ու բաժանել, քանզի այդ դեմագոգիայի արդյունքները տեսել ենք։

Մենք կողմ ենք շմայսներից, լիսկաներից ու նմանատիպ դեմքերից պետական կառավարման համակարգը մաքրելուն, բայց մենք հստակ արձանագրում ենք, որ լիսկաները չեն մեր պետության և ՀՀ քաղաքացու վատ կյանքի պատճառը։ Լիսկաները հետևանք են։ Պատճառը նեոբոլշևիկյան արտաքին ու ներքին քաղաքականությունն է։ Այդ քաղաքականության փոփոխությունն ազգային–դեմոկրատականով կբերի Հայաստանի զարգացմանն ու ՀՀ քաղաքացու արժանապատիվ կյանքին։ Իսկ լիսկաներն այդ պայմաններում ինքնաբերաբար կմաքրվեն պետական համակարգից այնպես, ինչպես մթնոլորտի փոփոխությունը հանգեցրեց դինոզավրերի անհետացմանը։

Ազգային–դեմոկրատական փոփոխությունների դեպքում բիզնեսի բոլոր շերտերը կդառնան մեր պետության շարժիչ ուժն ու դրական ազդեցություն կունենան հասարակական հարաբերություններում։

ՀՀ քաղաքացու և մեր պետության շահը, հետևաբար, համախմբված ձևով Սերժ Սարգսյանի ու իր նեղ թիմի «Դոմինգոն» երգացնելն է։ Այդ գործին կարող են մասնակցել նաև իշխանության մեջ գտնվող առողջ թևի ներկայացուցիչները, եթե չեն ուզում, որ իրենց «Դոմինգոն» երգի։

Պետք է հիշել, որ Սերժ Սարգսյանի նախագահական լիազորություններն ավարտվում են 2018–ին, ու նա կախված է լինելու «թիմակիցներից» և 2017–ի ԱԺ ընտրություններից հետո ձևավորվելիք քաղաքական պատկերից։

Պետք է մեկ բան հստակ հասկանալ՝ առանց ներկայիս լիազորությունների՝ Սարգսյանի հանրային լեգիտիմության բացակայությունը նրան դարձնելու է գերխոցելի։ Նոր Սահմանադրությունը պետք է դրա հեղինակի դեմ աշխատեցնել։ Այնպես որ, բոլորը թող իրենց որոշումները կայացնեն այս հանգամանքը հաշվի առնելով։

Փոփոխությունների հարցը վաղուց դուրս է եկել իշխանություն–ընդդիմություն դասական մրցապայքարի հարթությունից՝ վերածվելով ազգային անվտանգության ապահովման խնդրի։

Անդրանիկ Թևանյան