Հարցազրույց «Նոր ժամանակներ» կուսակցության նախագահ Արամ Կարապետյանի հետ

-Հոկտեմբերի 10-ին լրանում է հայ-թուրքական արձանագրությունների ստորագրման 1-ամյակը։ Ի՞նչ տվեցին դրանք Հայաստանին։

-Միայն՝ մեծ գլխացավանք։ Իմիջիայլոց ասեմ, որ արձանագրությունների ճակատագիրը դեռ վերջացած չէ։ Որքան ես եմ տեղեկացված, ԱՄՆ-ը շարունակում է քաղաքականությունը, որ Ցյուրիխ-2 կազմակերպի, այսինքն երկրորդ անգամ ստորագրել տա, փորձի վավերացնել և այլն։ Այսինքն, ծրագիրը դեռ փակված չէ։

-Պարո՛ն Կարապետյան, ռուսական ռազմաբազաների ժամկետի երկարաձգման վերաբերյալ համաձայնությունն իշխանությունը ներկայացնում է որպես լուրջ ձեռքբերում։ Դա ձեռքբերո՞ւմ էր, թե՞ ձախողում։

-Դա ՀՀ իշխանությունների հետ որևէ կապ չունի. թող իշխանությունն իրեն չվերագրի այդ ամենը։ Ձախողված քաղաքականություն տանող իշխանությունն ամեն ինչ կարող է վերագրել իրեն։ Ես հիշում եմ, որ Խորհրդային Միության ժամանակ, երբ Կամբոջայում ինչ-որ բան էր լինում, ԽՄԿԿ-ն ասում էր, որ իրենք արեցին, այսինքն բնության արածը վերագրում էին իրենց։ Կարծում եմ, որ իհարկե, Հայաստանի համար, Հայաստանի՝ որպես պետություն, շատ կարևորագույն խնդիր լուծվեց, և ռուսական ռազմաբազաների երկարացնելը՝ ոչ միայն այնքան երկարացնելը, որովհետև դեռ ժամանակ կար, այլ մեկ անգամ ևս հավաստելը, որ Ռուսաստանը՝ որպես ռազմական մեծ պոտենցիալ ունեցող երկիր, կանգնած է Հայաստանի կողքին, այսինքն մկանները կանգնած են մեզ հետ։ Դա շատ կարևորագույն խնդիր է բոլորի համար, այդ թվում նաև Թուրքիայի, Ադրբեջանի և այլն։ Բայց դա որևէ կապ չունի իշխանության հետ, դա իշխանության ցանկությունը չէր, և կարող եմ բացահայտ ասել, որ այդ առաջարկը, իմ ունեցած տեղեկություններով, արված էր դեռ երկու տարի առաջ, և այդ առաջարկը չէր ընդունվում և չէր ընկալվում, ձգում էին մերոնք, խաղեր էին տալիս բոլորի հետ, այդ թվում Թուրքիայի, ԱՄՆ-ի հետ։ Այնքան խաղեր տվեցին, Իրանին էլ մեզնից քշեցին։ Այդ խաղերի մեջ Սերժ Սարգսյան-Ռոբերտ Քոչարյան այդ թիմն այնքան խաղեր տվեց, վերջը՝ փախուստը մինչև մարագի դուռն էր։ Ստիպված եղան այդ պայմանագիրը ստորագրել, որը որպես պայմանագիր, ես կարծում եմ, միանշանակ պետք է վավերացվի։

-Ինչպե՞ս եք գնահատում արցախյան հակամարտության շուրջ վերջին զարգացումները։

-Կարծում եմ, այն ծրագիրը, որը կար, որ Հայաստանը պետք է 7 շրջանները որպես, իրենց ասելով, «օկուպացված տարածքներ», հանձնի, դրանից հետո բացվի սահմանը, չի փակվել, այն գործի մեջ է, դեռ գնում է։ Այլ հարց է, որ մեր բոլորիս, այդ թվում մեր, Ձեր, Դաշնակցության, հայ ազգի մեծ հատվածին հաջողվեց ժամանակին կանգնեցնել դա, և ես կարծում եմ, որ մենք շատ շուտով գալու-կանգնելու ենք մի անելանելի վիճակի մեջ, երբ մեզ արդեն ուղղակիորեն պարտադրելու ենք, որ մենք կա՛մ ընդունենք այդ ծրագիրը, կա՛մ չընդունելու պարագայում Հայաստանը կանգնելու է խիստ և շատ մեծ հեղափոխական փոփոխությունների առջև։ Ես չեմ հասկանում մի կողմից ռազմական բազաների վերաբերյալ պայմանագիր ստորագրելը, մյուս կողմից C-300-ները վաճառելը, ես դա ասել եմ նաև Մոսկվայում եղած բոլոր հանդիպումների ժամանակ, բայց Ռուսաստանն ինքնուրույն երկիր է։ Այդուհանդերձ, շատ էական է, որ պարզվում է՝ այդ վաճառքի հետ կապված խնդիրը, եթե հավատանք ռուսական աղբյուրներին, զգուշացվել է Հայաստանին, որ մենք վաճառելու ենք։ Դուրս է գալիս, որ Հայաստանն իրավամբ, որպես ռազմավարական գործընկեր, տեղեկացվել է, որ համակարգը վաճառվելու է և չի օգտագործվելու Հայաստանի դեմ, այլ օգտագործվելու է, եթե հանկարծ Իրանի հետ կապված խնդիրներ լինեն և այլն։ Դա այդպես է, թե ոչ, ոչ ոք չգիտի։

-Հեղափոխական իրավիճակին չհասնելու համար ի՞նչ փոփոխություններ է հարկավոր անել։

-Ես կարծում եմ՝ մենք ռուբիկոնն արդեն անցել ենք։ Ցավոք սրտի, այն քայլերը, որոնք պետք է արվեին, պետք է արվեին Սերժ Սարգսյանի կողմից երկու տարի առաջ, երբ որ բանտերում մեզ բոլորիս լցնում էին, և դրանից հետո մտածում էին, որ բոլորին կդատեն ու ամեն ինչ լավ կլինի։ Այն ժամանակ էր պետք փորձել գտնել, որովհետև երկրի նախագահ կոչվող մարդը, ինչպիսին ես իրեն չեմ համարում, ոչ թե պետք է մտածի իր իսկ իշխանությունը պահպանելու խնդրի մասին, այլ երկրի կայունությունը իրավամբ առաջ տանելու։ Հիմա ի՞նչ վիճակի ենք եկել։ Այս ընթացքում ի՞նչ է արվել երկրում, բացի նրանից, որ պաշտոնական տվյալներով 60 հազ.-ից ավելի մարդ թողել է երկիրը։ Հիմա Սերժ Սարգսյանը ստիպված է լինելու քայլեր անել։ Թող ոչ մեկին հիմա մեջտեղ չփորձի բերել, ինքն է ստիպված լինելու խորհրդարանական ընտրություների մասին մտածելու, օլիգարխիայի դեմ պայքարելու, անհասկանալի այս կառավարության հետ զբաղվելու, ինքն է սիպված լինելու «Լեզվի մասին» օրենքում փոփոխությունների, արտգործնախարարի բավական անհասկանալի քայլերի, հայ-թուրքական ավանտյուրայի, ԼՂՀ-ին խնդրի մեջ մտցնելու և այլնի համար պատասխան տա։ Դե թող հիմա պատասխան տա, խելոք էր, չէ, ինքը, շախմատ էր խաղում։

-Ի՞նչ է նշանակում՝ թող որևէ մեկին մեջտեղ չբերի։

-Նա որևէ մի ուժի թող չփորձի հիմա մեջտեղ բերել, որովհետև մարտավարական առումով ամենամեծ հեղափոխական վիճակ ստեղծվելու պարագան հիմա պետք է հենց Սերժ Սարգսյանին, որ դրա անվան տակ նա կարողանա արտաքին մարտահրավերներին խաբի, նորից ասի՝ տեսեք երկրում ինչ վիճակ է, ես ոչ մի բան անել չեմ կարող։

-Այդ ուժն այսօր տեսնո՞ւմ եք։

-Ես՝ միանշանակ։ Միշտ էլ ասել եմ, որ այդ ուժը կա։ Ուժը միշտ էլ կա։ Մի անգամ 1947թ.՝ պատերազմից հետո, Բերիան Ստալինին հարցրել է՝ ինչո՞ւ ես այդպես տխուր, Իոսիֆ Վիսարիոնովիչ, Ստալինը պատասխանել է. «Людей нет, дорогой, людей нет»: Հիմա կան մարդիկ, ուրեմն կա այդ ուժը։ Յուրաքանչյուր պահին այդ ուժը կարող է ստեղծվել։ Հենց ֆորսմաժորային իրավիճակը մոտեցավ, այդ ուժը միանգամից ծլելու է և առաջ է գնալու։

-Իշխանություններին իրական հակակշիռ այսօր տեսնո՞ւմ եք, թե ոչ։

-Իշխանություններին հակակշիռ կան. դրանք մարդիկ են, որոնք գտնվում են կուսակցությունների ներսում, հասարակության մեջ, ինտելիգենցիայի մի հատվածում, լրագրողական դաշտում։ Դրանք այն մարդիկ են, որոնք իրավամբ ընդդիմադիր են այսօրվա համակարգին, ոչ թե խաղում են կամ փող են վերցնում ու ընդդիմադիր խաղում, այլ նրանք են, ովքեր իրավամբ ընդդիմադիր են։ Իսկ այդպիսի մարդիկ կան Հայաստանում։

-Իսկ ո՞վ է խաղում և փող վերցնում, պարո՛ն Կարապետյան։

-Բոլոր նրանք, ովքեր մի քանի կուսակցություն փոխել են արդեն, բոլոր նրանք, ովքեր երեկ ցախավելներով քշելու մասին էին խոսում և այսօր իշխանության կողմն են։ Ոչ մի բան չի փոխվել, ինչո՞ւ են կողմ՝ ոչ ոք չգիտի, բոլոր նրանք, ովքեր նորից մարդկանց կբարձրացնեն ու կգնան, տունը կմնան՝ բոլոր նրանք հաճախորդ են լինելու հիմա։

-Ի՞նչ զարգացումներ եք դուք տեսնում։

-Ես արդեն մեկ անգամ ասել եմ՝ սեպտեմբերին գործընթացներ են գնալու, և Հայաստանում գնացող գործընթացներն անպայման չէ, որ Հայաստանում լինեն։ Այ, հիմա Լուժկովին հանելուց հետո, ո՞վ գիտի, ես հո գիտեմ, բայց ո՞վ գիտի, թե ՀՀ իշխանություններն ի՞նչ բիզնեսներ են կորցնելու այնտեղ, ինչքա՞ն են թուլանալու, ի՞նչ ազդեցություն է դա ունենալու։ Քուշներն էլ հրաժարական է տվել. նրա գնալուց հետո Նալբանդյանի հետ կապված ի՞նչ խնդիրներ կծագեն։ Գնալով՝ իշխանությունները թուլանալու են, գնալով այդ իրավիճակն իրենց բերելու է ցուգ–ցվանգի, և իմ կարծիքով ամենախիստ ժամանակը գալու է մինչև դեկտեմբեր։ Մինչև այդ արդեն բնորոշ է լինելու՝ այս իշխանությունը կարողանո՞ւմ է ինչ-որ հարց լուծել, մնալ, թե՞ ընդհանրապես սրբվում է ամբողջությամբ։

-Պարո՛ն Կարապետյան, ՀԱԿ ներկայացուցիչները նշում են, թե անպայման արտահերթ ընտրություններ են լինելու։ Դրանց հավանականությունը դուք տեսնո՞ւմ եք, թե՞ ոչ։

-Դրա համար բոլոր օբյեկտիվ պայմանները գոյություն ունեն, բայց բոլոր սուբյեկտիվ պայմանները դեռ բացակայում են։

Զրույցը վարեց Արփի Բեգլարյանը