Հարցազրույց «Սպառողների միության» նախագահ Արմեն Պողոսյանի հետ

-Պարո՛ն Պողոսյան, ինչպե՞ս եք գնահատում ՀՀ կառավարության գործունեությունը՝ հաշվի առնելով անցած 2 տարին։

-Խիստ անբավարար։ Ես գտնում եմ, որ արատավոր տնտեսական քաղաքականություն է վարվում։ Նկատի ունեմ հետևյալը. եթե գոյություն ունեն համաշխարհային տենդենցներ, և որոշ ապրանքներ, որոնք կապված են արտասահմանյան միջազգային շուկայի հետ, թանկանալու տենդենց ունեն, որը խիստ անդրադառնում է մեր կենսամակարդակի վրա, ուրեմն մեր կառավարությունը պարտավոր է սեփական ռեսուրսներ գտնել, որոնցով կարելի է նվազեցնել, կոմպենսացնել այդ տնտեսական և սոցիալական լրացուցիչ բեռը։ Դա չի արվում։ Օրինակ, ՀՀ նախագահը կարգադրություն էր տվել միջոցներ հայթայթել ՀՀ-ում «ՀայՌուսգազարդ» բաժնետիրական ընկերությունում ՀՀ բաժնեմասը ավելացնելու։ Այդ կարգադրությունը կատարված չէ։ ՀՀ-ն «ՀայՌուսգազարդ»-ում ուներ 45% բաժնեմաս, այնուհետև դա իջավ 28%-ի, այնուհետև՝ 20%-ի, և դա կորսված հեռանկար է. մենք զրկվում ենք այդ ամենաշահավետ, ամենահզոր ձեռնարկության դիվիդենտից։ ՀայՌուսգազարդը միակն է մեր հանրապետությունում, որի հիմնական միջոցները 1 մլրդ դոլարի կարգի են։  Նույնն արվեց կապի ոլորտում. «Արմենթել»-ում ՀՀ-ն ուներ 10%, որը վաճառվեց, դրա դիմաց մի քանի միլիոն դոլար ստացվեց, որոնք արագ ծախսվեցին։ Իսկ այդ 10%-ը մեզ հնարավորություն էր տալիս 5 ձայներից մեկը հանդիսանալ։

-Իսկ մթերքների՞ վերաբերյալ ինչ կասեք։

-Վերջին շրջանում՝ նախատոնական և հետտոնական օրերին, մենք մթերքի շատ տեսակների վրա գների աճ ենք տեսնում՝ հաց, միս և այլն։ Այդ տնտեսական քաղաքականությունը չի կարողանում կարգավորվել։ Գոյություն ունի կարգավորվող և ոչ կարգավորվող շուկա, որտեղ տնտեսական մրցակցության պետական հանձնաժողովն ունի իր գործառույթները։

-Դուք հայտարարում էիք, որ հացի և ալյուրի թանկացումն իսկական պատուհաս է ժողովրդի համար։ Դո՞ւք էլ եք կարծում, որ դա պայմանավորված է միայն արտաքին շուկայում հումքի գների բարձրացմամբ։

-Ես գտնում եմ, որ դա պայմանավորված է հիմնականում արտաքին գործոններով, բայց դրանով չի ավարտվում, և պատասխանատվությունը մեր տնտեսական բլոկի նախարարություններինն է։ Այնտեղ անելիք կա։ Գոնե մեզ՝ որպես հասարակություն, պետք է հիմնավորեին, մատուցեին հացի և ալյուրի գնագոյացման սկզբունքները։ Թափանցիկությունն է բացակայում, հասարակության հետ երկխոսությունն է բացակայում։ Ես չեմ կարող ասել, որ այստեղ բացահայտ կեղծիք կա, բայց կան հիմնավոր կասկածներ։

-Այս իրավիճակում, կարելի է ասել, սպառողի իրավունքները սննդի որակի առումով 2-րդ պլան են մղվում։

-Սննդի որակով և անվտանգությամբ զբաղվող կառույցներն անընդհատ տրանսֆորմացիայի են ենթարկվում՝ մի գերատեսչությունից մյուսը, մի կառույցից մյուսը, և ես խիստ բացասական եմ դրան մոտենում։ Մի արտահայտություն կա, որ շոգեքարշը չի կարող շարժվել, որովհետև ամբողջ գոլորշին գնաց սուլիչի մեջ։ Այսինքն՝ այդ կառույցները մինչև ստեղծվում են, վերադասավորվում են, ժամանակ է անցնում, մինչև դրանք հագենան իրենց կադրային, նորմատիվային բազայով և փորձ ձեռք բերեն, այդ ժամանակը կորած է սպառողի համար։ Կորած է, այսինքն այդ ժամանակահատվածում գլուխ են բարձրացնում տարբեր մեքենայությունները, որոնք առանց այն էլ կան։ Օրինակ հիմա մեզ շատ ահազանգեր էեն գալիս, որ շաքարավազի խոնավությունը չափազանց բարձր է։ Ակնհայտ ջրով խառնած, խոնավացած շաքարավազ ենք գնում։ Հիմա մի կողմից գործում է կառավարության որոշումը, որն արգելում է փոքր ձեռնարկություններում ստուգումներ անցկացնել, մյուս կողմից էլ վերահսկող կառույցների տրանսֆորմացիայի ժամանակահատվածն է, և մեր դիմում-ահազանգերին ասում են՝ համբերեք, մինչև ավարտվի վերակառուցումը։ Ինչպե՞ս համբերենք, եթե մարդիկ բողոքում են իրենց գնած սննդի որակից։

-Կառավարությունն անընդհատ մի բան հայտարարում է, մեկ այլ բան է դուրս գալիս։ Այս իրավիճակում նման կառավարություն պահելը որքանո՞վ է ճիշտ։

-Դա արդեն քաղաքական թեմա է, ես քաղաքական հարցերով չեմ զբաղվում։ Բայց ես ամենասկզբում ասացի իմ գնահատականը՝ արատավոր տնտեսական քաղաքականություն։ Իմ գնահատականը դա է, դրանից էլ հետևում է, որ կառավարությունը չի բավարարում տնտեսական քաղաքականության առումով։ Ես իմ բառերով ձեր ասածն ասացի։

-Ի՞նչ եք կարծում՝ գազի գինը նորի՞ց կբարձրանա։

-Այդպիսի կանխատեսում կա։ Այդ թանկացումը, հավանաբար մարտ-ապրիլ ամիսներին այդ պատուհասը մեզ սպասում է։ Մեր կառավարութունը ձգտում է, որ գազի գինը չբարձրանա, բայց «Գազպրոմ»-ի ղեկավար Միլլերն արդեն հայտարարել է, որ Հայաստանին գազը վաճառվելու է շուկայական գներով, իսկ դա բարձրացում է նշանակում։

-Այս իրավիճակում, այս ամենի հիմքի վրա, դուք սոցիալական խռովության հնարավորություն տեսնո՞ւմ եք։

-Ես ինքս եղել եմ մի քանի անգամ նախաձեռնող՝ ոչ թե բունտի, այլ հասարակական ակցիաների, և դրանք չեն ունեցել այն ցանկալի ծավալը։ Մեր ժողովուրդն այդ մոտիվացիայով՝ սոցիալական հարցերի, դեռ պատրաստ չէ։ Ես ինքս նախաձեռնել եմ նման հասարակական երևույթներ, օրինակ ջրի թանկացման պահին կամ այլ հարցերում, բայց ժողովուրդը դեռ այն չէ, պատրաստ չէ։ Եթե Անգլիայի պես պահպանողական երկրում ուսման վարձի հետ կապված այդպիսի բունտեր են լինում, մեզ մոտ առավել ևս դրա անհրաժեշտությունն ու հիմքերը կան, բայց մեր ժողովուրդն առայժմ այդպիսին չէ։

-Իսկ պատճառը, ըստ Ձեզ, ո՞րն է։

-Ես այդ մոդայիկ բառերով չեմ սիրում խոսել՝ մենթալիտետ և այլն։ Այդպիսին է մեր հասարակությունը։ Քաղաքացիական ակտիվություն չկա, ոչ թե՝ քաղաքական, քաղաքականը կա, բայց քաղաքացիակա՛նն ավելի կարևոր է։ Մարդիկ պետք է մտածեն ոչ թե գենշտաբի պետի մակարդակով, այլ իրենց կենսական հարցերի մակարդակով։

-Այսինքն, իրավիճակն այսպես անփոփոխ էլ կշարունակի՞ մնալ։

-Ես ո՛չ Մարքսն եմ, ո՛չ Պլուտարքոսն եմ։ Մեր նպատակն այդ ակտիվությունը բարձրացնելն է։ Մեր միության և ընդհանրապես հասարակական կառույցների հիմնական նպատակը դա է։ Մենք այդ ուղղությամբ աշխատում ենք։

Զրույցը վարեց Արփի Բեգլարյան