Հարցազրույց «Առավոտ» օրաթերթի թղթակից Աննա Իսրայելյանի հետ

-Հետարձակուրդային շրջանում, ըստ Ձեզ, ո՞ր թեմաները կդառնան հանրային թեժ քննարկումների առարկա, ո՞ր հարցերն են լինելու առավել հրատապ։

-Կարծում եմ՝ օրիգինալ չեմ լինի՝ ենթադրելով, որ աշնանը գլխավոր զարգացումներն ընթանալու են Ղարաբաղյան հակամարտության և հայ-թուրքական հարաբերությունների շուրջ։ Հիմնականում դրանցով պայմանավորված կլինեն ներքաղաքական զարգացումները։ Այսինքն, հիմնական գործընթացների կենտրոնը տեղափոխվում է արտաքին ճակատ։

-Ներքաղաքական զարգացումները մեծապես պայմանավորված են լինելու արտաքի՞ն գործոններով։

-Այո՛։ Նախորդ տարիների նախադեպերը ցույց են տալիս, որ հետընտրական շրջանից հետո ներքաղաքական կյանքում, այսպես ասած, փոթորիկ առաջացնելու փորձերը դատապարտված են անհաջողության։ Եվ չեմ կարծում, թե աշնանը ներքաղաքական կյանքում թեժացումներ, սրացումներ առաջացնելու փորձերը կարող են հաջողություն ունենալ։

-Սակայն Հայ ազգային կոնգրեսը  խոսում է արտահերթ համապետական ընտրությունների մասին...

-Ուզում եմ ուշադրություն դարձնել այն հանգամանքի վրա, որ արտահերթ ընտրությունների վերաբերյալ ՀԱԿ-ի տարբեր գործիչներ իրարից բավականին տարբերվող հայտարարություններով են հանդես գալիս։ ՀԱԿ-ի մի խումբ գործիչներ պնդում են, որ, այո՛, իրենք աշնանը փորձելու են արտահերթ ընտրությունների առումով որոշակի զարգացումներ խթանել։ Իսկ, օրինակ, ՀԱԿ համակարգող Լևոն Զուրաբյանը հայտարարեց, որ իրենց մարզային այցերի նպատակն էլ մարդկանց ակտիվացնելը չէ, այլ, նրա ձևակերպմամբ, քաղբանտարկյալների ընտանիքներ այցելելն ու բարոյական աջակցություն ցուցաբերելը. «Դրանով մենք չենք ցանկանում ինչ-որ արհեստական ակտիվացումներ անել: Մենք խնդիր չունենք. ակտիվացման խնդիր մեզ համար գոյություն չունի»,-ասել էր նա։ Այնպես որ, այս առումով, ինչպես որ արտաքին քաղաքականության հարցերում են նրանց տեսակետները տարբերվում, այնպես էլ ներքաղաքական հարցերում ՀԱԿ գործիչները տարբեր մոտեցումներ ունեն։ Բացի այդ, նորանկախ Հայաստանի փորձը, գուցե՝ ցավոք, նաև ցույց է տալիս, որ փողոցը, հարթակները չեն կարողանում վճռական ազդեցություն ունենալ իշխանափոխության կամ արտահերթ ընտրությունների հարցում։ Մեզանում արտահերթ ընտրությունների միայն մեկ դեպք է եղել, որը ոչ թե փողոցի կամ հարթակների ճնշմամբ է պայմանավորված եղել, այլ իշխանական վերնախավի (եթե կարող եմ այս բառը օգտագործել) դավադրությամբ։

-Այսինքն, ՀԱԿ-ին կարող են ակտիվացնել միայն արտաքին քաղաքականության մեջ, առաջին հերթին՝ Ղարաբաղի հարցում իշխանության ձախողումնե՞րը։

-Արդեն նշեցի, որ ՀԱԿ-ի ներսում տարաբնույթ բևեռներ կան։ Ասենք, մի բևեռը, Ժիրայր Սեֆիլյանի անձով պայմանավորված, թերևս մտադիր է այս հարցը որպես առիթ օգտագործել։ Մյուս բևեռում ես կնշեի «Հանրապետություն» կուսակցության գործիչներին, ընդ որում, ոչ միայն Սուրեն Սուրենյանցին։Մասնավորապես «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահը «Ժամանակ» օրաթերթին տված հարցազրույցում, եթե չեմ սխալվում, ասել էր, որ Մադրիդյան սկզբունքները կարող են դառնալ բանակցությունների հիմք և այլն...Այս առումով ես մեկ վտանգավոր միտում եմ նկատում, ինչը ոչ միայն ՀԱԿ-ի այսօրվա դիրքորոշումներին է վերաբերում, այլ ընդհանրապես ներքաղաքական կյանքում բառապաշարի ընտրությանը։ Սովորություն է դարձել, որ, անկախ նրանից, թե ովքեր են իշխանության և ընդդիմության մեջ, միմյանց մեղադրում են Ղարաբաղը ծախելու մեջ։ Առավել զարմանալի է, որ բառային այս ընտրությամբ է առաջնորդվում հանրապետության նախկին նախագահը, ում ժամանակին նմանատիպ մեղադրանքներ են ուղղվել, և ինչը որ դարձել է նրա պաշտոնանկության պատճառ։ Եթե նայենք 90-ականների մամուլը, ուղղակի կարելի է զարմանալ, թե որքան նման են Ղարաբաղը ծախելու այսօրվա և նախկին իշխանություններին ուղղված մեղադրանքները։ Փոխվել են միայն անունները. մնացած ամեն ինչը նույնն է։

-Ձեր կարծիքով հանրապետության նախագահը Թուրքիա կգնա՞, թե՞ ոչ։

-Անկեղծ ասած, այդ հարցն արդեն ինձ հոգնեցրել է։ Կգնա՞, թե՞ ոչ, ինքնաթիռո՞վ, թե՞ բաց սահմանով...Եթե նա հետևելու է իր հայտարարած սկզբունքին, որ կգնա միայն բաց սահմանի դեպքում, ապա, բնականաբար, չի գնա։ Սակայն մեր իշխանություններն առանձնակի հետևողականությամբ աչքի չեն ընկնում, և հայտնի էլ չէ, թե առաջիկա 1.5 ամսում ինչ կարող է փոխվել։ Ցանկություն չունեմ գուշակություններով զբաղվելու։

-Այնուհանդերձ, կանխատեսումների ոլորտից ևս մեկ հարց. մինչև  այս տարվա վերջ Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման բանակցությունների համատեքստում որևէ փաստաթուղթ կստորագրվի՞։

-Չեմ կարծում, թե նման բան կարող է լինել։ Հենց իրենք՝ համանախագահները, նշում են, որ եթե նույնիսկ իրենց ամենալավ կանխատեսումներն իրականանան, և աշնանը հնարավոր լինի համաձայնեցնել ևս մեկ-երկու սկզբունք, նույնիսկ այդ դեպքում նրանք այս տարի շրջանակային համաձայնագրի ստորագրում չեն ակնկալում։ Խոսքը կարող է վերաբերել միայն հաջորդ տարվան։ Ոչ մի պարագայում որևէ փաստաթղթի ստորագրում այս տարի չի սպասվում։

-Այդ դեպքում ի՞նչ հիմնավորվածությամբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հայտարարեց, թե Ղարաբաղը ծախել-վերջացրել են։ Դա այն է, ինչի մասին քիչ առաջ խոսեցի՞ք։

-Կարծում եմ՝ այո՛։ Ընդհանրապես Լևոն Տեր-Պետրոսյանը քիչ է տուրք տալիս պոպուլիզմին։ Նա երևի այն քիչ քաղաքական գործիչներից է, ում հատուկ չէ նման ոճը։ Բայց այս դեպքում, կարծում եմ, որ նա մասսաների նյարդերի վրա ազդելու փորձ արեց։

Զրույցը վարեց Վախթանգ Մարգարյանը