Մի քանի շաբաթ առաջ, երբ սենատոր Ջոն Քերիի անունն առաջին անգամ հիշատակվեց որպես պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնի հնարավոր իրավահաջորդ, ես հայերին զգուշացրի` չափից ավելի չոգևորվեն, որ հայ համայնքի «լավ բարեկամը» կարող է ստանձնել նման ազդեցիկ պաշտոն:

Շատ ժամանակ չպահանջվեց, որպեսզի զգուշության մասին իմ խոսքերը լիովին արդարացվեին: Չնայած հայկական հարցերի առնչությամբ Ջոն Քերիի աջակցության 30-ամյա տարեգրությանը, անցյալ շաբաթ, նոր պաշտոնն ստանձնելու հենց սկզբում նա ապացուցեց, որ նույնիսկ նման մտերիմ «բարեկամը» կարող է փոխել իր վաղեմի համոզմունքները՝ հիասթափեցնելով ամերիկահայ համայնքին:

Ցավոք, պարզվեց, որ սենատոր Քերին չի տարբերվում նախագահ Օբամայից, փոխնախագահ Բայդենից և նախկին պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնից: Որպես Միացյալ Նահանգների սենատորներ և նախագահի թեկնածուներ նրանք բոլորն էլ շռայլ խոստումներ էին տվել՝ ձգտելով ստանալ ամերիկահայ ընտրողների աջակցությունը, սակայն բոլորովին անտեսելով նրանց՝ պաշտոնավարության անցնելուց հետո:

Թեև ոմանք կարող են պնդել, որ հայերը պետք է միայն իրենց մեղադրեն անպարկեշտ քաղաքական գործիչներին վստահելու համար, սակայն կարծում եմ, որ ընտրողներն իրավունք ունեն ակնկալել, որ ընտրված պաշտոնյաները կպահեն իրենց խոստումները: Հակառակ դեպքում հանրությանը ստելը դառնում է ընդունելի գործելակերպ՝ առանց խաբեբա պաշտոնյաներին ազնիվներով փոխարինելու հեռանկարի:

Անցյալ շաբաթ սենատոր Քերին մի գիշերվա մեջ կերպարանափոխվեց, երբ իր քաղաքական կարիերայի ընթացքում առաջին անգամ խուսափեց օգտագործել «Հայոց ցեղասպանություն» եզրը: Նախկինում սենատոր Քերին խիստ քննադատության էր ենթարկում Միացյալ Նահանգների նախագահներին և պետքարտուղարներին՝ Հայոց ցեղասպանությունը չճանաչելու համար: Ճակատագրի հեգնանքով, այժմ նա է հրաժարվում կիրառել այն, ինչ ինքը քարոզում էր ուրիշներին երկար տարիներ շարունակ:

Սենատոր Քերին ապացուցեց, որ ինքն այն մարդը չէ, ինչ եղել է, երբ պատասխանում էր հայկական հարցերի առնչությամբ դեմոկրատ սենատորներ Ռոբերտ Մենենդեսի և Բարբարա Բոքսերի գրավոր հարցերին՝ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի առաջ, իր հաստատման շուրջ լսումերից հետո:

Ի պատասխան Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ նրա հայացքների հարցին, սենատոր Քերին անամոթաբար կրկնեց նախագահ Օբամայի մեղմացուցիչ բառերը, որոնք նա սովորաբար օգտագործում է Ապրիլի 24-ի իր ամենամյա ելույթներում: Պետքարտուղարի թեկնածուն Սենատում իր երկարամյա կարիերայի ողջ ընթացքում «Հայոց ցեղասպանություն» եզրը օգտագործելուց հետո, հանկարծ խուսափում է այդ եզրից և գործածում է անգլերեն լեզվի ցանկացած այլ բառ, բացի՝ ցեղասպանությունից: Ահա թե նա ինչ ասաց.

«Միացյալ Նահանգների կառավարությունը հստակորեն ընդունում է պատմական փաստը, որ Օսմանյան կայսրության մայրամուտին մեկուկես միլիոն հայ է կոտորվել կամ սպանվել տեղահանության ընթացքում և ցավում է դրա համար: Այդ իրադարձությունները դարձան 20-րդ դարի ամենասարսափելի վայրագություններից մեկը, և Միացյալ Նահանգները գիտակցում է, որ կատարվածը մեծ ցավ է Հայաստանի ժողովրդի, բոլոր հայերի, ինչպես նաև համամարդկային արժեքներ կրող բոլոր մարդկանց համար: ԱՄՆ նախագահն ամեն տարի Հիշատակի օրը՝  Ապրիլի 24-ին հարգում է զոհերի հիշատակը, որպեսզի մենք երբեք չմոռանանք պատմության այդ մութ էջը»:

 Սենատոր Քերին խուսափեց Հայոց ցեղասպանությունը օրենսդրորեն ճանաչելու ուղղությամբ նրա հովանավորության մասին հիշեցնող հաջորդ հարցից, պնդելով, որ նա պարտավոր է «հավատարմորեն ներկայացնել ԱՄՆ նախագահի և վարչակազմի քաղաքականությունը»:

Հիասթափեցնող էր նաև սենատոր Քերիի պատասխանը Հայ-թուրքական արձանագրությունների վերաբերյալ հարցերին: Նա պնդեց, որ շարունակելու է աջակցել նախագահ Օբամայի և պետքարտուղար Քլինթոնի ձախողված ջանքերին՝ ճնշում գործադրելով Հայաստանի և Թուրքիայի վրա Արձանագրությունների վավերացման համար: Չորս տարի առաջ,  մի առանձին հանդիպման ժամանակ, երբ սենատոր Քերին Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ էր, ես նրան բացատրեցի, թե ինչու են Հայ-թուրքական արձանագրությունները դատապարտված ձախողման և հակասում Հայաստանի ազգային շահերին: Այն ժամանակ իմ փաստարկները սենատորին համոզիչ թվացին: Իսկ այժմ նա շրջվել և աջակցում է Արձանագրությունների վերաբերյալ Օբամայի վարչակազմի դիրքորոշմանը, իսկ Թուրքիան Ադրբեջանի ճնշման տակ, բարեբախտաբար, հրաժարվում է դրանք վավերացնել:

 Ի պատասխան մեկ այլ գրավոր հարցի, սենատոր Քերին նշեց, որ պատրաստակամ է հանդիպել ամերիկահայ կազմակերպությունների ղեկավարության հետ, մի բան, որից վերջին չորս տարիների ընթացքում հրաժարվում էին նախագահ Օբաման և պետքարտուղար Քլինթոնը: Նման մի հանդիպում հայ համայնքին հնարավորություն կընձեռի բացատրել սենատոր Քերիին, թե ինչու է Օբամայի վարչակազմն իզուր ժամանակ վատնում՝ Թուրքիային ստիպելով վավերացնել Արձանագրությունները: Թուրք ղեկավարները հստակ հասկացրել են, որ նրանք Արձանագրություններն ավարտին չեն հասցնի, քանի դեռ հայերն Արցախում տարածքային զիջումներ չեն արել հօգուտ Ադրբեջանի:

Չնայած ամերիկահայերը չեն կարող գոհ լինել հայկական հարցերի վերաբերյալ սենատոր Քերիի համոզմունքների կտրուկ փոփոխությունից, սակայն անկախ պատճառներից, նրանք պարզապես ստիպված են այժմ հանդիպել և աշխատել նրա հետ, ով զբաղեցնում է Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարի պաշտոնը: Հայերի միակ ցանկությունն այն է, որ նրանք պարբերաբար կարողանան համագործակցել ԻՍԿԱԿԱՆ Ջոն Քերիի հետ, որին գիտեին և սիրում էին վերջին 30 տարիների ընթացքում:

Հարութ Սասունյան

«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր

Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի