Պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են շուրջ 939.4 մլրդ դրամ
2012 թվականի ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են շուրջ 939.4 մլրդ դրամ, իսկ ծախսերը` 951.7 մլրդ դրամ, որոնք համապատասխանաբար 100.3% ով և 97.1%-ով ապահովել են տարեկան ճշտված ծրագրի կատարումը: Հարկ է նշել, որ չնայած բյուջետային ծախսերի արձանագրված կատարողականին` ապահովվել է պետական բյուջեի ծախսային ծրագրերի շրջանակներում պետական մարմինների` սահմանված կարգով ստանձնած պարտավորությունների ամբողջական կատարումը: «Հայաստանի Հանրապետության 2012 թվականի պետական բյուջեի մասինե ՀՀ օրենքի 9 րդ հոդվածի 11 րդ կետի և 11-րդ հոդվածի 3-րդ կետի պահանջներից ելնելով` պետության դրամական միջոցների համախմբված հաշվառման նպատակով պետական բյուջեի ծրագրային և փաստացի ցուցանիշներում ներառվել են նաև ՀՀ պետական հիմնարկների համար բացված արտաբյուջետային հաշիվների համապատասխան շրջանառությունը, ինչպես նաև առանց սահմանափակման պետական բյուջեից կատարվող վճարումները: Մասնավորապես` արտաբյուջետային եկամուտները կազմել են շուրջ 25.5 մլրդ դրամ կամ նախատեսված տարեկան մուտքերի 95.1%-ը, իսկ ծախսերը` 23.4 մլրդ դրամ կամ տարեկան ծրագրի 83%-ը: Առանց արտաբյուջետային միջոցների պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են 913.9 մլրդ դրամ, իսկ ծախսերը` 928.3 մլրդ դրամ` ապահովելով տարեկան ծրագրի համապատասխանաբար 100.5% և 97.6% կատարողական:
ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտները
Նախորդ տարվա համեմատ պետական բյուջեի եկամուտներն աճել են 10.8%-ով կամ շուրջ 91.3 մլրդ դրամով, ինչը հիմնականում ապահովվել է հարկային եկամուտների աճի հաշվին: Պետական բյուջեի եկամուտների 93.5%-ը ձևավորվել է հարկային եկամուտների, պետական տուրքերի և պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների, 5.2%-ը` այլ եկամուտների, 1.3%-ը` պաշտոնական դրամաշնորհների հաշվին: 2012 թվականի ընթացքում ՀՀ պետական բյուջե են մուտքագրվել շուրջ 878.4 մլրդ դրամ հարկային եկամուտներ, պետական տուրքեր և պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարներ, որոնք ապահովել են տարեկան ծրագրի 100% կատարողական: 2011 թվականի համեմատ նշված եկամուտներն աճել են 13% ով կամ շուրջ 101 մլրդ դրամով, ինչը հիմնականում պայմանավորված է ավելացված արժեքի հարկի, շահութահարկի, բնապահպանական ու բնօգտագործման վճարների, եկամտահարկի և ակցիզային հարկի գծով ստացված մուտքերի աճով: Հաշվետու ժամանակահատվածում պետական բյուջեի հարկային եկամուտներն ու տուրքերը կազմել են 749.3 մլրդ դրամ, որի 49.3%-ն ապահովվել է ավելացված արժեքի հարկի հաշվին: Այն կազմել է շուրջ 369.7 մլրդ դրամ և 12.5%-ով կամ 41.2 մլրդ դրամով գերազանցել նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը: ԱԱՀ-ի մուտքերից 231.4 մլրդ դրամը ստացվել է ՀՀ սահմանին հարկումից, 138.3 մլրդ դրամը` ներքին շրջանառությունից: Հարկ է նշել, որ ԱԱՀ-ի մուտքերի աճն ապահովվել է ևԲ ներմուծման, ևԲ ներքին շրջանառության աճի հաշվին: Պետական բյուջեի հարկային եկամուտների ու պետական տուրքերի 6.6%-ն ապահովվել է ակցիզային հարկի հաշվին` կազմելով 49.3 մլրդ դրամ: Մասնավորապես` հանրապետություն ներմուծվող ենթաակցիզային ապրանքների հարկումից ստացվել է շուրջ 33.3 մլրդ դրամ, հանրապետությունում արտադրվող ենթաակցիզային ապրանքների հարկումից` 16.1 մլրդ դրամ: Ընդ որում, տեղական արտադրության ենթաակցիզային ապրանքների հարկումից ստացված մուտքերը նախորդ տարվա համեմատ ավելացել են 42.3%-ով, իսկ ներմուծվող ապրանքների գծով մուտքերը` 18.3%-ով. արդյունքում ակցիզային հարկի ընդհանուր մուտքերն աճել են 25.2%-ով կամ 9.9 մլրդ դրամով: Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ պետական բյուջեի հարկային եկամուտների 15.8% ը ձևավորվել է շահութահարկի հաշվին` կազմելով 118.7 մլրդ դրամ: Նախորդ տարվա համեմատ շահութահարկի մուտքերն աճել են 21.3%-ով կամ 20.8 մլրդ դրամով: 2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջե է մուտքագրվել շուրջ 91.7 մլրդ դրամ եկամտահարկ` ապահովելով հարկերի և տուրքերի 12.2%-ը և 12.9%-ով կամ շուրջ 10.5 մլրդ դրամով գերազանցելով նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը: Մաքսատուրքի գծով մուտքերը կազմել են 43 մլրդ դրամ կամ հարկերի և տուրքերի 5.7% ը և 18.6%-ով (6.8 մլրդ դրամով) գերազանցել 2011 թվականի համապատասխան ցուցանիշը: 2012 թվականին պետական բյուջե են մուտքագրվել 23.8 մլրդ դրամ պետական տուրքեր` ապահովելով տարեկան ծրագրի 112.4% կատարողական: Նախորդ տարվա համեմատ նշված մուտքերն աճել են 6.5% ով կամ 1.5 մլրդ դրամով: Հաշվետու ժամանակահատվածում գործունեության առանձին տեսակներից գանձվել են շուրջ 14.9 մլրդ դրամ հաստատագրված վճարներ` ապահովելով հարկային եկամուտների ու պետական տուրքերի 2%-ը: Նշված մուտքերը նախորդ տարվա համեմատ նվազել են 28.4%-ով (5.9 մլրդ դրամով)` պայմանավորված հաստատագրված վճարներով հարկվող գործունեության մի շարք տեսակներ հարկման ընդհանուր դաշտ անցնելու հանգամանքով: 2012 թվականի ընթացքում ՀՀ պետական բյուջե են մուտքագրվել 26.1 մլրդ դրամ բնօգտագործման և բնապահպանական վճարներ` կազմելով հարկերի և տուրքերի 3.5%-ը: Նախորդ տարվա համեմատ նշված եկամուտներն աճել են 2.1 անգամ (13.9 մլրդ դրամով)` հիմնականում պայմանավորված «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասինե ՀՀ օրենքում, ինչպես նաև զուգահեռաբար <<Ընդերքի մասին>> ՀՀ օրենսգրքում կատարված փոփոխություններով, որոնց համաձայն հանքարդյունահանողների կողմից նախկինում պետական բյուջե վճարվող բոնուսի, կոն¬ցեսիոն վճարի, ինչպես նաև մետաղական օգտակար հանածոների արդյունահանման համար վճարվող բնօգտագործման վճարների և ռո¬յալթիների փոխարեն սահմանվել են ռոյալթիներ` որպես բնօգտագործման վճարներ: Հաշվետու ժամանակահատվածում այս աղբյուրից ՀՀ պետական բյուջե է մուտքագրվել շուրջ 15.7 մլրդ դրամ: Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ պետական բյուջե են մուտքագրվել 12.2 մլրդ դրամի այլ հարկեր` կազմելով հարկերի և տուրքերի 1.6%-ը: Մասնավորապես` շուրջ 5.7 մլրդ դրամ են կազմել արտոնագրային վճարները, 3.2 մլրդ դրամ` ճանապարհային վճարները, 330.1 մլն դրամ` կոնցեսիոն վճարը, 467.4 մլն դրամ` հարկային օրենսդրության խախտման համար «Հարկերի մասինե ՀՀ օրենքով սահմանված տուգանքները, 387.4 մլն դրամ` հանրային ծառայությունների կարգավորման պարտադիր վճարները, շուրջ 176.8 մլն դրամ` ռադիոհաճախականության օգտագործման թույլտվության տրամադրման (գործողության ժամկետի երկարաձգման) վճարները և 1.7 մլրդ դրամ` ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նյութական խրախուսման ֆոնդի եկամուտները: Նախորդ տարվա համեմատ այլ հարկերը նվազել են 21.2% ով կամ 3.3 մլրդ դրամով` հիմնականում պայմանավորված վերոհիշյալ օրենսդրական փոփոխություններով, որոնց արդյունքում հանքարդյունահանողների կողմից նախկինում վճարվող և այլ հարկային եկամուտներում հաշվառվող բոնուսի, կոն¬ցեսիոն վճարի և ռոյալթիների փոխարեն սահմանված ռոյալթիները հաշվառվում են որպես բնօգտագործման վճարներ: Պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների գծով 2012 թվականի եկամուտները կազմել են շուրջ 129.1 մլրդ դրամ: 2011 թվականի համեմատ նշված մուտքերի աճը կազմել է 4.5% կամ ավելի քան 5.6 մլրդ դրամ: 2012 թվականի ընթացքում դրամաշնորհային ծրագրերի շրջանակներում ՀՀ պետական բյուջե է մուտքագրվել ավելի քան 12.2 մլրդ դրամ կամ տարեկան ծրագրով նախատեսվածի 85%-ը: Նշված գումարից 615.9 մլն դրամը ստացվել է ՀՀ տավարաբուծության զարգացման ծրագրի շրջանակներում, որն ուղղվել է տոհմային երինջների ձեռքբերմանը: 2.1 մլրդ դրամ է մուտքագրվել Հայ-գերմանական ֆինանսական համագործակցության «Հայաստանի գյուղատնտեսության ոլորտի աջակցության ծրագրիե շրջանակներում: Ավելի քան 7.7 մլրդ դրամ է ստացվել Եվրոպական հարևանության շրջանակներում ՀՀ-ԵՄ գործողությունների ծրագրով նախատեսված միջոցառումների ֆինանսավորման համար ստացված դրամաշնորհների գծով, որից 1.9 մլրդ դրամը` կրթական երկրորդ ծրագրի, 1.7 մլրդ դրամը` դատաիրավական ծրագրի շրջանակներում, որը 2012 թվականի բյուջեում նախատեսված չէ, և 4.2 մլրդ դրամը` բազմաոլորտային բյուջետային աջակցության ծրագրի շրջանակներում: 1.8 մլրդ դրամ է մուտքագրվել պետական հիմնարկների արտաբյուջետային հաշիվներին` կազմելով տարեկան ծրագրով նախատեսվածի 76.4%-ը, առանց որի պաշտոնական դրամաշնորհների կատարողականը կազմում է 86.7%: Շեղումը պայմանավորված է բազմաոլորտային բյուջետային աջակցության ծրագրի շրջանակներում ստացված միջոցների ցածր կատարողականով, որը կազմել է 57.1%: 2011 թվականի համեմատ ստացված դրամաշնորհները նվազել են 54.8%-ով կամ շուրջ 14.9 մլրդ դրամով: 2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջեի այլ եկամուտները կազմել են շուրջ 48.8 մլրդ դրամ` 11.1%-ով գերազանցելով տարեկան ծրագրային ցուցանիշը: Նշված գումարից ավելի քան 21.9 մլրդ դրամը կազմել են ՀՀ պետական հիմնարկների արտաբյուջետային եկամուտները, որոնց ծրագիրը կատարվել է 96%-ով: Առանց արտաբյուջետային միջոցների այլ եկամուտների փաստացի ցուցանիշի գծով արձանագրվել է տարեկան ծրագրի 127.5% կատարողական: Այլ եկամուտների ծրագրի գերազանցումը հիմնականում ապահովվել է բանկերում և այլ ֆինանսավարկային հաստատություններում բյուջեի ժամանակավոր ազատ միջոցների տեղաբաշխումից և դեպոզիտներից ստացվող տոկոսավճարների և ռեզիդենտներին տրամադրված վարկերի օգտագործման տոկոսավճարներից մուտքերի հաշվին, որոնք համապատասխանաբար 494.2 և 28.1 տոկոսով գերազանցել են տարեկան ծրագրային ցուցանիշները` կազմելով 5.3 մլրդ դրամ և 6.5 մլրդ դրամ: 297.8 մլն դրամ է մուտքագրվել ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի ծախսերի նկատմամբ եկամուտների գերազանցումից, որը 69.2%-ով գերազանցել է ծրագիրը: Պետական սեփականություն հանդիսացող գույքի վարձակալությունից եկամուտները կազմել են 829.2 մլն դրամ` կազմելով տարեկան ծրագրով կանխատեսված ցուցանիշի 109.3% ը: Պետության կողմից տրված վարկերի օգտագործման դիմաց հաշվետու ժամանակահատվածում պետական բյուջե է մուտքագրվել շուրջ 6.7 մլրդ դրամ` կազմելով տարեկան ծրագրային ցուցանիշի 127.1%-ը և 11.2%-ով գերազանցելով 2011 թվականի փաստացի ցուցանիշը: Ավելի քան 8.5 մլրդ դրամ է մուտքագրվել իրավախախտումների համար կիրառվող պատժամիջոցներից մուտքերի գծով, որոնց տարեկան ծրագիրը կատարվել է 93%-ով: Տիրազուրկ, ժառանգության իրավունքով, ինչպես նաև ֆիզիկական և իրավաբանական անձանցից (բացառությամբ ՀՀ համայնքների, միջազգային կազմակերպությունների, օտարերկրյա պետությունների) նվիրատվության կարգով պետությանը որպես սեփականություն անցած դրամական միջոցներից պետական բյուջե է մուտքագրվել 676.4 մլն դրամ` 11.3%-ով գերազանցելով ծրագրային ցուցանիշը և 46.8%-ով` նախորդ տարվա ցուցանիշը: Օրենքով և այլ իրավական ակտերով սահմանված պետական բյուջե մուտքագրվող այլ եկամուտների գծով մուտքագրվել է 25.5 մլրդ դրամ (որից 21.9 մլրդ դրամը` ՀՀ պետական հիմնարկների արտաբյուջետային ծրագրերի շրջանակներում)` կազմելով տարեկան ծրագրով կանխատեսված ցուցանիշի 97.6%-ը` 11.2%-ով կամ շուրջ 2.6 մլրդ դրամով գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը: 2011 թվականի համեմատ այլ եկամուտներն աճել են 11.9% ով կամ շուրջ 5.2 մլրդ դրամով, ինչը հիմնականում պայմանավորված է oրենքով և այլ իրավական ակտերով սահմանված պետական բյուջե մուտքագրվող այլ եկամուտների, իրավախախտումների համար կիրառվող պատժամիջոցներից մուտքերի և պետության կողմից տրված վարկերի օգտագործման դիմաց ստացված մուտքերի աճով:
ՀՀ պետական բյուջեի ծախսերը
ՀՀ 2012 թվականի պետական բյուջեի ծախսերը նախորդ տարվա համեմատ աճել են 4% ով կամ 37 մլրդ դրամով: Ընդ որում, աճ է արձանագրվել ընթացիկ ծախսերի գծով, իսկ ոչ ֆինանսական ակտիվների հետ գործառնությունների գծով գրանցվել է անկում: Ընթացիկ ծախսերը հաշվետու ժամանակահատվածում կազմել են 865.4 մլրդ դրամ` 98%-ով ապահովելով տարեկան ծրագրի կատարումը: Նախորդ տարվա համեմատ ընթացիկ ծախսերն աճել են 8.1%-ով կամ 65 մլրդ դրամով: Ընթացիկ ծախսերից 80.9 մլրդ դրամ տրամադրվել է պետական հիմնարկների աշխատողների աշխատանքի վարձատրությանը, որը կազմել է տարեկան ծրագրի 97.6%-ը և 2.5%-ով գերազանցել նախորդ տարվա ցուցանիշը: 5.5 մլրդ դրամ տրամադրվել է պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարներին` 93.8%-ով ապահովելով տարեկան ծրագրի կատարումը և 6.5%-ով զիջելով նախորդ տարվա ցուցանիշը: Ծառայությունների և ապրանքների ձեռքբերման նպատակով 2012 թվականին պետական բյուջեից օգտագործվել է 204.8 մլրդ դրամ, որը կազմել է տարեկան ծրագրի 98.3%-ը և 19.4% ով գերազանցել նախորդ տարվա համապատասխան ցուցանիշը` հիմնականում պայմանավորված նյութերի ձեռքբերման ծախսերի աճով: Հաշվետու ժամանակահատվածում 40.2 մլրդ դրամ տրամադրվել է պետական պարտքի սպասարկմանը` կազմելով տարեկան ծրագրի 92.5%-ը: Մասնավորապես` նշված գումարից 23.2 մլրդ դրամը տրամադրվել է ներքին, 17 մլրդ դրամը` արտաքին պարտքի սպասարկմանը: Պետական պարտքի սպասարկման ծախսերը 14.1%-ով կամ շուրջ 5 մլրդ դրամով գերազանցել են նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը` պայմանավորված ևԲ ներքին, ևԲ արտաքին պետական պարտքի սպասարկման ծախսերի աճով (համապատասխանաբար 2.5 մլրդ դրամով և 2.4 մլրդ դրամով): Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ պետական բյուջեից տրամադրվել են 21.1 մլրդ դրամի սուբսիդիաներ` կազմելով տարեկան ծրագրի 98.9%-ը և 6.8%-ով գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը: 112 մլրդ դրամ են կազմել 2012 թվականի պետական բյուջեից տրամադրված դրամաշնորհները, որից 110.4 մլրդ դրամը տրամադրվել է պետական հատվածի այլ մակարդակներին, 1.6 մլրդ դրամը` միջազգային կազմակերպություններին: Մասնավորապես` համայնքների բյուջեներին ամբողջությամբ տրամադրվել են նախատեսված 32.4 մլրդ դրամ դոտացիաները, որոնք նախորդ տարվա համեմատ գրեթե չեն փոփոխվել: Դրամաշնորհների տարեկան ծրագիրն ընդհանուր առմամբ կատարվել է 99.4% ով, իսկ նախորդ տարվա համեմատ նշված ծախսերն աճել են 12.7% ով կամ 12.6 մլրդ դրամով: Ընթացիկ ծախսերի 33.4%-ը` 289 մլրդ դրամ, ուղղվել է սոցիալական նպաստների և կենսաթոշակների վճարմանը` ապահովելով ներկայացված բոլոր պարտավորությունների կատարումը և արձանագրելով տարեկան ծրագրի 98.1% կատարողական: Մասնավորապես` 197.5 մլրդ դրամ են կազմել կենսաթոշակները, 79.4 մլրդ դրամ` նպաստները: 12.1 մլրդ դրամ տրամադրվել է սոցիալական ապահովության միջոցառումների իրականացման նպատակով աշխատողներին առաջարկվող սոցիալական փաթեթի ծառայությունների շրջանակներում, որից 10.1 մլրդ դրամն օգտագործվել է բժշկական ապահովագրության նպատակով: Նախորդ տարվա համեմատ նպաստների և կենսաթոշակների ծախսերն ավելացել են 12.7%-ով կամ 32.6 մլրդ դրամով: Հաշվետու ժամանակահատվածում պետական բյուջեի միջոցներից 111.9 մլրդ դրամ տրամադրվել է այլ ծախսերին` կազմելով տարեկան ծրագրի 98.1% ը և 16%-ով զիջելով նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը: Պետական բյուջեի ոչ ֆինանսական ակտիվների հետ գործառնությունները 2012 թվականի ընթացքում կազմել են 86.3 մլրդ դրամ կամ տարեկան ծրագրի 89.5% ը: Մասնավորապես` 89 մլրդ դրամ են կազմել ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերը, որոնց տարեկան ծրագիրը կատարվել է 90.6%-ով: Շուրջ 2.7 մլրդ դրամ է մուտքագրվել ոչ ֆինանսական ակտիվների օտարումից` 50.6% ով գերազանցելով տարեկան ծրագիրը: Նախորդ տարվա համեմատ ոչ ֆինանսական ակտիվների հետ գործառնությունների ցուցանիշը նվազել է 24.5%-ով կամ 28.1 մլրդ դրամով` պայմանավորված շենքերի և շինությունների վրա կատարված ծախսերի նվազմամբ:
ՀՀ պետական բյուջեի պակասուրդը
2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջեն (առանց արտաքին աղբյուրներից ֆինանսավորվող նպատակային ծրագրերի շրջանակներում ստացված վարկային միջոցների) կատարվել է 12.3 մլրդ դրամ պակասուրդով` տարեկան ծրագրով նախատեսված 43.2 մլրդ դրամի և նախորդ տարվա 66.7 մլրդ դրամ փաստացի ցուցանիշի դիմաց: Պետական բյուջեի պակասուրդի ներքին աղբյուրները կազմել են 8.6 մլրդ դրամ, արտաքին աղբյուրները` շուրջ 3.8 մլրդ դրամ: Ներքին աղբյուրներում 30.5 մլրդ դրամ են կազմել փոխառու զուտ միջոցները, 21.9 մլրդ դրամ` ֆինանսական զուտ ակտիվները: Պետական բյուջեի եկամուտների, ծախսերի և պակասուրդի ֆինանսավորման աղբյուրների տարեկան ծրագրից շեղումների արդյունքում ֆինանսավորման ներքին աղբյուրներում բյուջեի ազատ միջոցներից տարեկան ծրագրով նախատեսված շուրջ 22.8 մլրդ դրամ օգտագործման դիմաց նշված միջոցներն ավելացել են 23.6 մլրդ դրամով: 32.3 մլրդ դրամ են կազմել գանձապետական պարտատոմսերից զուտ մուտքերը` ապահովելով տարեկան ծրագրված ծավալի 107.1%-ը: Մուրհակների մարման նպատակով օգտագործվել է 308.0 մլն դրամ կամ տարեկան ծրագրի 98.4%-ը: 1.5 մլրդ դրամ ուղղվել է «ՎՏԲ Հայաստանե ՓԲԸ-ից ստացված վարկի մարմանը` ամբողջովին ապահովելով նախատեսված ծավալը: Հաշվետու ժամանակահատվածում 496 մլն դրամ է տրամադրվել բաժնետոմսերում և կապիտալում այլ մասնակցության ձեռքբերման նպատակով, որը կատարվել է նախատեսված ծավալով: Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ ռեզիդենտներին պետական բյուջեից տրամադրվել են շուրջ 23.5 մլրդ դրամի վարկեր կամ ծրագրով նախատեսված ծավալի 94.9% ը: Ավելի քան 25.6 մլրդ դրամ ստացվել է տրամադրված ներքին վարկերի վերադարձից, որը կազմել է ծրագրով նախատեսված ցուցանիշի 180.4%-ը: 2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջեի պակասուրդի արտաքին ֆինանսավորումը կազմել է շուրջ 3.8 մլրդ դրամ, այդ թվում` 39.8 մլրդ դրամը` փոխառու զուտ միջոցների, 36.0 մլրդ դրամը` ֆինանսական զուտ ակտիվների գծով: Արտաքին աղբյուրներից տրամադրվել են 67.1 մլրդ դրամի վարկային միջոցներ` կազմելով տարեկան ծրագրի 100.9%-ը: Մասնավորապես` Եվրամիության կողմից Մակրոֆինանսական աջակցության ծրագրի շրջանակներում տրամադրվել է 20.1 մլրդ դրամ, Համաշխարհային բանկի հետ Զարգացման քաղաքականության երրորդ ծրագրի շուրջ գործող համաձայնագրի շրջանակներում` 30.3 մլրդ դրամ, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից` 16.6 մլրդ դրամ: Շուրջ 27.3 մլրդ դրամ (տարեկան ծրագրվածի 99.2%-ը) ուղղվել է արտաքին պարտավորությունների մարմանը, որից 7.3 մլրդ դրամ հատկացվել է Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերի գծով պարտքի մարմանը, 520.6 մլն դրամ` ԳԶՄՀ, 278.2 մլն դրամ` ՎԶԵԲ, 379.0 մլն դրամ` ՕՊԵԿ-ի միջազգային զարգացման հիմնադրամի, շուրջ 16.0 մլրդ դրամը` Արժույթի միջազգային հիմնադրամի, 126.3 մլն դրամը` Աբու-Դաբիի Զարգացման Հիմնադրամի նկատմամբ ունեցած պարտքի մարմանը, 654.7 մլն դրամ` ԱՄՆ ապրանքային վարկերի մարմանը, 1.2 մլրդ դրամ է տրամադրվել Էլեկտրաէներգիայի հաղորդման և բաշխման համակարգի ծրագրի գծով Ճապոնիայի նկատմամբ պարտքի մարմանը, 61.4 մլն դրամ` ԱԷԿ-ի վառելիքի չոր պահպանման համակարգի ծրագրի գծով Ֆրանսիայի նկատմամբ պարտքի մարմանը, շուրջ 693.4 մլն դրամ` Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության նկատմամբ պարտավորությունների մարմանը: Հաշվետու ժամանակահատվածում 35.9 մլրդ դրամ միջպետական վարկ է տրամադրվել ԼՂՀ-ին` ամբողջովին ապահովելով ծրագրված ծավալը: Վրաստանի կողմից Հայաստանի նկատմամբ ունեցած վարկային պարտավորությունների գծով կատարվել է 298.7 մլն դրամի վճարում` 100%-ով կատարելով տարեկան ծրագիրը: Բաժնետոմսերի և կապիտալում այլ մասնակցության ձեռքբերմանն ուղղվել է 906.3 մլն դրամ` կազմելով տարեկան ծրագրի 99.1%-ը: Հաշվետու ժամանակահատվածում արտաքին աղբյուրներից ստացված արտաբյուջետային դրամաշնորհային միջոցների մնացորդից օգտագործվել է 509.7 մլն դրամ: Պետական բյուջեի եկամուտներում, ծախսերում և պակասուրդի ֆինանսավորման աղբյուրներում ներառված չեն արտաքին աղբյուրներից ֆինանսավորվող նպատակային ծրագրեր իրականացնող գրասենյակներով շրջանառվող միջոցները:
Պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են շուրջ 939.4 մլրդ դրամ
2012 թվականի ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են շուրջ 939.4 մլրդ դրամ, իսկ ծախսերը` 951.7 մլրդ դրամ, որոնք համապատասխանաբար 100.3% ով և 97.1%-ով ապահովել են տարեկան ճշտված ծրագրի կատարումը: Հարկ է նշել, որ չնայած բյուջետային ծախսերի արձանագրված կատարողականին` ապահովվել է պետական բյուջեի ծախսային ծրագրերի շրջանակներում պետական մարմինների` սահմանված կարգով ստանձնած պարտավորությունների ամբողջական կատարումը: «Հայաստանի Հանրապետության 2012 թվականի պետական բյուջեի մասինե ՀՀ օրենքի 9 րդ հոդվածի 11 րդ կետի և 11-րդ հոդվածի 3-րդ կետի պահանջներից ելնելով` պետության դրամական միջոցների համախմբված հաշվառման նպատակով պետական բյուջեի ծրագրային և փաստացի ցուցանիշներում ներառվել են նաև ՀՀ պետական հիմնարկների համար բացված արտաբյուջետային հաշիվների համապատասխան շրջանառությունը, ինչպես նաև առանց սահմանափակման պետական բյուջեից կատարվող վճարումները: Մասնավորապես` արտաբյուջետային եկամուտները կազմել են շուրջ 25.5 մլրդ դրամ կամ նախատեսված տարեկան մուտքերի 95.1%-ը, իսկ ծախսերը` 23.4 մլրդ դրամ կամ տարեկան ծրագրի 83%-ը: Առանց արտաբյուջետային միջոցների պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են 913.9 մլրդ դրամ, իսկ ծախսերը` 928.3 մլրդ դրամ` ապահովելով տարեկան ծրագրի համապատասխանաբար 100.5% և 97.6% կատարողական:
ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտները
Նախորդ տարվա համեմատ պետական բյուջեի եկամուտներն աճել են 10.8%-ով կամ շուրջ 91.3 մլրդ դրամով, ինչը հիմնականում ապահովվել է հարկային եկամուտների աճի հաշվին:
Պետական բյուջեի եկամուտների 93.5%-ը ձևավորվել է հարկային եկամուտների, պետական տուրքերի և պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների, 5.2%-ը` այլ եկամուտների, 1.3%-ը` պաշտոնական դրամաշնորհների հաշվին:
2012 թվականի ընթացքում ՀՀ պետական բյուջե են մուտքագրվել շուրջ 878.4 մլրդ դրամ հարկային եկամուտներ, պետական տուրքեր և պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարներ, որոնք ապահովել են տարեկան ծրագրի 100% կատարողական: 2011 թվականի համեմատ նշված եկամուտներն աճել են 13% ով կամ շուրջ 101 մլրդ դրամով, ինչը հիմնականում պայմանավորված է ավելացված արժեքի հարկի, շահութահարկի, բնապահպանական ու բնօգտագործման վճարների, եկամտահարկի և ակցիզային հարկի գծով ստացված մուտքերի աճով:
Հաշվետու ժամանակահատվածում պետական բյուջեի հարկային եկամուտներն ու տուրքերը կազմել են 749.3 մլրդ դրամ, որի 49.3%-ն ապահովվել է ավելացված արժեքի հարկի հաշվին: Այն կազմել է շուրջ 369.7 մլրդ դրամ և 12.5%-ով կամ 41.2 մլրդ դրամով գերազանցել նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը: ԱԱՀ-ի մուտքերից 231.4 մլրդ դրամը ստացվել է ՀՀ սահմանին հարկումից, 138.3 մլրդ դրամը` ներքին շրջանառությունից: Հարկ է նշել, որ ԱԱՀ-ի մուտքերի աճն ապահովվել է ևԲ ներմուծման, ևԲ ներքին շրջանառության աճի հաշվին:
Պետական բյուջեի հարկային եկամուտների ու պետական տուրքերի 6.6%-ն ապահովվել է ակցիզային հարկի հաշվին` կազմելով 49.3 մլրդ դրամ: Մասնավորապես` հանրապետություն ներմուծվող ենթաակցիզային ապրանքների հարկումից ստացվել է շուրջ 33.3 մլրդ դրամ, հանրապետությունում արտադրվող ենթաակցիզային ապրանքների հարկումից` 16.1 մլրդ դրամ: Ընդ որում, տեղական արտադրության ենթաակցիզային ապրանքների հարկումից ստացված մուտքերը նախորդ տարվա համեմատ ավելացել են 42.3%-ով, իսկ ներմուծվող ապրանքների գծով մուտքերը` 18.3%-ով. արդյունքում ակցիզային հարկի ընդհանուր մուտքերն աճել են 25.2%-ով կամ 9.9 մլրդ դրամով:
Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ պետական բյուջեի հարկային եկամուտների 15.8% ը ձևավորվել է շահութահարկի հաշվին` կազմելով 118.7 մլրդ դրամ: Նախորդ տարվա համեմատ շահութահարկի մուտքերն աճել են 21.3%-ով կամ 20.8 մլրդ դրամով:
2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջե է մուտքագրվել շուրջ 91.7 մլրդ դրամ եկամտահարկ` ապահովելով հարկերի և տուրքերի 12.2%-ը և 12.9%-ով կամ շուրջ 10.5 մլրդ դրամով գերազանցելով նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը:
Մաքսատուրքի գծով մուտքերը կազմել են 43 մլրդ դրամ կամ հարկերի և տուրքերի 5.7% ը և 18.6%-ով (6.8 մլրդ դրամով) գերազանցել 2011 թվականի համապատասխան ցուցանիշը:
2012 թվականին պետական բյուջե են մուտքագրվել 23.8 մլրդ դրամ պետական տուրքեր` ապահովելով տարեկան ծրագրի 112.4% կատարողական: Նախորդ տարվա համեմատ նշված մուտքերն աճել են 6.5% ով կամ 1.5 մլրդ դրամով:
Հաշվետու ժամանակահատվածում գործունեության առանձին տեսակներից գանձվել են շուրջ 14.9 մլրդ դրամ հաստատագրված վճարներ` ապահովելով հարկային եկամուտների ու պետական տուրքերի 2%-ը: Նշված մուտքերը նախորդ տարվա համեմատ նվազել են 28.4%-ով (5.9 մլրդ դրամով)` պայմանավորված հաստատագրված վճարներով հարկվող գործունեության մի շարք տեսակներ հարկման ընդհանուր դաշտ անցնելու հանգամանքով:
2012 թվականի ընթացքում ՀՀ պետական բյուջե են մուտքագրվել 26.1 մլրդ դրամ բնօգտագործման և բնապահպանական վճարներ` կազմելով հարկերի և տուրքերի 3.5%-ը: Նախորդ տարվա համեմատ նշված եկամուտներն աճել են 2.1 անգամ (13.9 մլրդ դրամով)` հիմնականում պայմանավորված «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասինե ՀՀ օրենքում, ինչպես նաև զուգահեռաբար <<Ընդերքի մասին>> ՀՀ օրենսգրքում կատարված փոփոխություններով, որոնց համաձայն հանքարդյունահանողների կողմից նախկինում պետական բյուջե վճարվող բոնուսի, կոն¬ցեսիոն վճարի, ինչպես նաև մետաղական օգտակար հանածոների արդյունահանման համար վճարվող բնօգտագործման վճարների և ռո¬յալթիների փոխարեն սահմանվել են ռոյալթիներ` որպես բնօգտագործման վճարներ: Հաշվետու ժամանակահատվածում այս աղբյուրից ՀՀ պետական բյուջե է մուտքագրվել շուրջ 15.7 մլրդ դրամ:
Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ պետական բյուջե են մուտքագրվել 12.2 մլրդ դրամի այլ հարկեր` կազմելով հարկերի և տուրքերի 1.6%-ը: Մասնավորապես` շուրջ 5.7 մլրդ դրամ են կազմել արտոնագրային վճարները, 3.2 մլրդ դրամ` ճանապարհային վճարները, 330.1 մլն դրամ` կոնցեսիոն վճարը, 467.4 մլն դրամ` հարկային օրենսդրության խախտման համար «Հարկերի մասինե ՀՀ օրենքով սահմանված տուգանքները, 387.4 մլն դրամ` հանրային ծառայությունների կարգավորման պարտադիր վճարները, շուրջ 176.8 մլն դրամ` ռադիոհաճախականության օգտագործման թույլտվության տրամադրման (գործողության ժամկետի երկարաձգման) վճարները և 1.7 մլրդ դրամ` ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նյութական խրախուսման ֆոնդի եկամուտները: Նախորդ տարվա համեմատ այլ հարկերը նվազել են 21.2% ով կամ 3.3 մլրդ դրամով` հիմնականում պայմանավորված վերոհիշյալ օրենսդրական փոփոխություններով, որոնց արդյունքում հանքարդյունահանողների կողմից նախկինում վճարվող և այլ հարկային եկամուտներում հաշվառվող բոնուսի, կոն¬ցեսիոն վճարի և ռոյալթիների փոխարեն սահմանված ռոյալթիները հաշվառվում են որպես բնօգտագործման վճարներ:
Պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների գծով 2012 թվականի եկամուտները կազմել են շուրջ 129.1 մլրդ դրամ: 2011 թվականի համեմատ նշված մուտքերի աճը կազմել է 4.5% կամ ավելի քան 5.6 մլրդ դրամ:
2012 թվականի ընթացքում դրամաշնորհային ծրագրերի շրջանակներում ՀՀ պետական բյուջե է մուտքագրվել ավելի քան 12.2 մլրդ դրամ կամ տարեկան ծրագրով նախատեսվածի 85%-ը: Նշված գումարից 615.9 մլն դրամը ստացվել է ՀՀ տավարաբուծության զարգացման ծրագրի շրջանակներում, որն ուղղվել է տոհմային երինջների ձեռքբերմանը: 2.1 մլրդ դրամ է մուտքագրվել Հայ-գերմանական ֆինանսական համագործակցության «Հայաստանի գյուղատնտեսության ոլորտի աջակցության ծրագրիե շրջանակներում: Ավելի քան 7.7 մլրդ դրամ է ստացվել Եվրոպական հարևանության շրջանակներում ՀՀ-ԵՄ գործողությունների ծրագրով նախատեսված միջոցառումների ֆինանսավորման համար ստացված դրամաշնորհների գծով, որից 1.9 մլրդ դրամը` կրթական երկրորդ ծրագրի, 1.7 մլրդ դրամը` դատաիրավական ծրագրի շրջանակներում, որը 2012 թվականի բյուջեում նախատեսված չէ, և 4.2 մլրդ դրամը` բազմաոլորտային բյուջետային աջակցության ծրագրի շրջանակներում: 1.8 մլրդ դրամ է մուտքագրվել պետական հիմնարկների արտաբյուջետային հաշիվներին` կազմելով տարեկան ծրագրով նախատեսվածի 76.4%-ը, առանց որի պաշտոնական դրամաշնորհների կատարողականը կազմում է 86.7%: Շեղումը պայմանավորված է բազմաոլորտային բյուջետային աջակցության ծրագրի շրջանակներում ստացված միջոցների ցածր կատարողականով, որը կազմել է 57.1%: 2011 թվականի համեմատ ստացված դրամաշնորհները նվազել են 54.8%-ով կամ շուրջ 14.9 մլրդ դրամով:
2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջեի այլ եկամուտները կազմել են շուրջ 48.8 մլրդ դրամ` 11.1%-ով գերազանցելով տարեկան ծրագրային ցուցանիշը: Նշված գումարից ավելի քան 21.9 մլրդ դրամը կազմել են ՀՀ պետական հիմնարկների արտաբյուջետային եկամուտները, որոնց ծրագիրը կատարվել է 96%-ով: Առանց արտաբյուջետային միջոցների այլ եկամուտների փաստացի ցուցանիշի գծով արձանագրվել է տարեկան ծրագրի 127.5% կատարողական: Այլ եկամուտների ծրագրի գերազանցումը հիմնականում ապահովվել է բանկերում և այլ ֆինանսավարկային հաստատություններում բյուջեի ժամանակավոր ազատ միջոցների տեղաբաշխումից և դեպոզիտներից ստացվող տոկոսավճարների և ռեզիդենտներին տրամադրված վարկերի օգտագործման տոկոսավճարներից մուտքերի հաշվին, որոնք համապատասխանաբար 494.2 և 28.1 տոկոսով գերազանցել են տարեկան ծրագրային ցուցանիշները` կազմելով 5.3 մլրդ դրամ և 6.5 մլրդ դրամ:
297.8 մլն դրամ է մուտքագրվել ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի ծախսերի նկատմամբ եկամուտների գերազանցումից, որը 69.2%-ով գերազանցել է ծրագիրը:
Պետական սեփականություն հանդիսացող գույքի վարձակալությունից եկամուտները կազմել են 829.2 մլն դրամ` կազմելով տարեկան ծրագրով կանխատեսված ցուցանիշի 109.3% ը:
Պետության կողմից տրված վարկերի օգտագործման դիմաց հաշվետու ժամանակահատվածում պետական բյուջե է մուտքագրվել շուրջ 6.7 մլրդ դրամ` կազմելով տարեկան ծրագրային ցուցանիշի 127.1%-ը և 11.2%-ով գերազանցելով 2011 թվականի փաստացի ցուցանիշը:
Ավելի քան 8.5 մլրդ դրամ է մուտքագրվել իրավախախտումների համար կիրառվող պատժամիջոցներից մուտքերի գծով, որոնց տարեկան ծրագիրը կատարվել է 93%-ով:
Տիրազուրկ, ժառանգության իրավունքով, ինչպես նաև ֆիզիկական և իրավաբանական անձանցից (բացառությամբ ՀՀ համայնքների, միջազգային կազմակերպությունների, օտարերկրյա պետությունների) նվիրատվության կարգով պետությանը որպես սեփականություն անցած դրամական միջոցներից պետական բյուջե է մուտքագրվել 676.4 մլն դրամ` 11.3%-ով գերազանցելով ծրագրային ցուցանիշը և 46.8%-ով` նախորդ տարվա ցուցանիշը:
Օրենքով և այլ իրավական ակտերով սահմանված պետական բյուջե մուտքագրվող այլ եկամուտների գծով մուտքագրվել է 25.5 մլրդ դրամ (որից 21.9 մլրդ դրամը` ՀՀ պետական հիմնարկների արտաբյուջետային ծրագրերի շրջանակներում)` կազմելով տարեկան ծրագրով կանխատեսված ցուցանիշի 97.6%-ը` 11.2%-ով կամ շուրջ 2.6 մլրդ դրամով գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը:
2011 թվականի համեմատ այլ եկամուտներն աճել են 11.9% ով կամ շուրջ 5.2 մլրդ դրամով, ինչը հիմնականում պայմանավորված է oրենքով և այլ իրավական ակտերով սահմանված պետական բյուջե մուտքագրվող այլ եկամուտների, իրավախախտումների համար կիրառվող պատժամիջոցներից մուտքերի և պետության կողմից տրված վարկերի օգտագործման դիմաց ստացված մուտքերի աճով:
ՀՀ պետական բյուջեի ծախսերը
ՀՀ 2012 թվականի պետական բյուջեի ծախսերը նախորդ տարվա համեմատ աճել են 4% ով կամ 37 մլրդ դրամով: Ընդ որում, աճ է արձանագրվել ընթացիկ ծախսերի գծով, իսկ ոչ ֆինանսական ակտիվների հետ գործառնությունների գծով գրանցվել է անկում:
Ընթացիկ ծախսերը հաշվետու ժամանակահատվածում կազմել են 865.4 մլրդ դրամ` 98%-ով ապահովելով տարեկան ծրագրի կատարումը: Նախորդ տարվա համեմատ ընթացիկ ծախսերն աճել են 8.1%-ով կամ 65 մլրդ դրամով:
Ընթացիկ ծախսերից 80.9 մլրդ դրամ տրամադրվել է պետական հիմնարկների աշխատողների աշխատանքի վարձատրությանը, որը կազմել է տարեկան ծրագրի 97.6%-ը և 2.5%-ով գերազանցել նախորդ տարվա ցուցանիշը: 5.5 մլրդ դրամ տրամադրվել է պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարներին` 93.8%-ով ապահովելով տարեկան ծրագրի կատարումը և 6.5%-ով զիջելով նախորդ տարվա ցուցանիշը:
Ծառայությունների և ապրանքների ձեռքբերման նպատակով 2012 թվականին պետական բյուջեից օգտագործվել է 204.8 մլրդ դրամ, որը կազմել է տարեկան ծրագրի 98.3%-ը և 19.4% ով գերազանցել նախորդ տարվա համապատասխան ցուցանիշը` հիմնականում պայմանավորված նյութերի ձեռքբերման ծախսերի աճով:
Հաշվետու ժամանակահատվածում 40.2 մլրդ դրամ տրամադրվել է պետական պարտքի սպասարկմանը` կազմելով տարեկան ծրագրի 92.5%-ը: Մասնավորապես` նշված գումարից 23.2 մլրդ դրամը տրամադրվել է ներքին, 17 մլրդ դրամը` արտաքին պարտքի սպասարկմանը: Պետական պարտքի սպասարկման ծախսերը 14.1%-ով կամ շուրջ 5 մլրդ դրամով գերազանցել են նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը` պայմանավորված ևԲ ներքին, ևԲ արտաքին պետական պարտքի սպասարկման ծախսերի աճով (համապատասխանաբար 2.5 մլրդ դրամով և 2.4 մլրդ դրամով):
Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ պետական բյուջեից տրամադրվել են 21.1 մլրդ դրամի սուբսիդիաներ` կազմելով տարեկան ծրագրի 98.9%-ը և 6.8%-ով գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը:
112 մլրդ դրամ են կազմել 2012 թվականի պետական բյուջեից տրամադրված դրամաշնորհները, որից 110.4 մլրդ դրամը տրամադրվել է պետական հատվածի այլ մակարդակներին, 1.6 մլրդ դրամը` միջազգային կազմակերպություններին: Մասնավորապես` համայնքների բյուջեներին ամբողջությամբ տրամադրվել են նախատեսված 32.4 մլրդ դրամ դոտացիաները, որոնք նախորդ տարվա համեմատ գրեթե չեն փոփոխվել: Դրամաշնորհների տարեկան ծրագիրն ընդհանուր առմամբ կատարվել է 99.4% ով, իսկ նախորդ տարվա համեմատ նշված ծախսերն աճել են 12.7% ով կամ 12.6 մլրդ դրամով:
Ընթացիկ ծախսերի 33.4%-ը` 289 մլրդ դրամ, ուղղվել է սոցիալական նպաստների և կենսաթոշակների վճարմանը` ապահովելով ներկայացված բոլոր պարտավորությունների կատարումը և արձանագրելով տարեկան ծրագրի 98.1% կատարողական: Մասնավորապես` 197.5 մլրդ դրամ են կազմել կենսաթոշակները, 79.4 մլրդ դրամ` նպաստները: 12.1 մլրդ դրամ տրամադրվել է սոցիալական ապահովության միջոցառումների իրականացման նպատակով աշխատողներին առաջարկվող սոցիալական փաթեթի ծառայությունների շրջանակներում, որից 10.1 մլրդ դրամն օգտագործվել է բժշկական ապահովագրության նպատակով: Նախորդ տարվա համեմատ նպաստների և կենսաթոշակների ծախսերն ավելացել են 12.7%-ով կամ 32.6 մլրդ դրամով:
Հաշվետու ժամանակահատվածում պետական բյուջեի միջոցներից 111.9 մլրդ դրամ տրամադրվել է այլ ծախսերին` կազմելով տարեկան ծրագրի 98.1% ը և 16%-ով զիջելով նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը:
Պետական բյուջեի ոչ ֆինանսական ակտիվների հետ գործառնությունները 2012 թվականի ընթացքում կազմել են 86.3 մլրդ դրամ կամ տարեկան ծրագրի 89.5% ը: Մասնավորապես` 89 մլրդ դրամ են կազմել ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերը, որոնց տարեկան ծրագիրը կատարվել է 90.6%-ով: Շուրջ 2.7 մլրդ դրամ է մուտքագրվել ոչ ֆինանսական ակտիվների օտարումից` 50.6% ով գերազանցելով տարեկան ծրագիրը: Նախորդ տարվա համեմատ ոչ ֆինանսական ակտիվների հետ գործառնությունների ցուցանիշը նվազել է 24.5%-ով կամ 28.1 մլրդ դրամով` պայմանավորված շենքերի և շինությունների վրա կատարված ծախսերի նվազմամբ:
ՀՀ պետական բյուջեի պակասուրդը
2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջեն (առանց արտաքին աղբյուրներից ֆինանսավորվող նպատակային ծրագրերի շրջանակներում ստացված վարկային միջոցների) կատարվել է 12.3 մլրդ դրամ պակասուրդով` տարեկան ծրագրով նախատեսված 43.2 մլրդ դրամի և նախորդ տարվա 66.7 մլրդ դրամ փաստացի ցուցանիշի դիմաց:
Պետական բյուջեի պակասուրդի ներքին աղբյուրները կազմել են 8.6 մլրդ դրամ, արտաքին աղբյուրները` շուրջ 3.8 մլրդ դրամ: Ներքին աղբյուրներում 30.5 մլրդ դրամ են կազմել փոխառու զուտ միջոցները, 21.9 մլրդ դրամ` ֆինանսական զուտ ակտիվները: Պետական բյուջեի եկամուտների, ծախսերի և պակասուրդի ֆինանսավորման աղբյուրների տարեկան ծրագրից շեղումների արդյունքում ֆինանսավորման ներքին աղբյուրներում բյուջեի ազատ միջոցներից տարեկան ծրագրով նախատեսված շուրջ 22.8 մլրդ դրամ օգտագործման դիմաց նշված միջոցներն ավելացել են 23.6 մլրդ դրամով: 32.3 մլրդ դրամ են կազմել գանձապետական պարտատոմսերից զուտ մուտքերը` ապահովելով տարեկան ծրագրված ծավալի 107.1%-ը: Մուրհակների մարման նպատակով օգտագործվել է 308.0 մլն դրամ կամ տարեկան ծրագրի 98.4%-ը: 1.5 մլրդ դրամ ուղղվել է «ՎՏԲ Հայաստանե ՓԲԸ-ից ստացված վարկի մարմանը` ամբողջովին ապահովելով նախատեսված ծավալը: Հաշվետու ժամանակահատվածում 496 մլն դրամ է տրամադրվել բաժնետոմսերում և կապիտալում այլ մասնակցության ձեռքբերման նպատակով, որը կատարվել է նախատեսված ծավալով: Հաշվետու ժամանակահատվածում ՀՀ ռեզիդենտներին պետական բյուջեից տրամադրվել են շուրջ 23.5 մլրդ դրամի վարկեր կամ ծրագրով նախատեսված ծավալի 94.9% ը: Ավելի քան 25.6 մլրդ դրամ ստացվել է տրամադրված ներքին վարկերի վերադարձից, որը կազմել է ծրագրով նախատեսված ցուցանիշի 180.4%-ը:
2012 թվականին ՀՀ պետական բյուջեի պակասուրդի արտաքին ֆինանսավորումը կազմել է շուրջ 3.8 մլրդ դրամ, այդ թվում` 39.8 մլրդ դրամը` փոխառու զուտ միջոցների, 36.0 մլրդ դրամը` ֆինանսական զուտ ակտիվների գծով: Արտաքին աղբյուրներից տրամադրվել են 67.1 մլրդ դրամի վարկային միջոցներ` կազմելով տարեկան ծրագրի 100.9%-ը: Մասնավորապես` Եվրամիության կողմից Մակրոֆինանսական աջակցության ծրագրի շրջանակներում տրամադրվել է 20.1 մլրդ դրամ, Համաշխարհային բանկի հետ Զարգացման քաղաքականության երրորդ ծրագրի շուրջ գործող համաձայնագրի շրջանակներում` 30.3 մլրդ դրամ, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից` 16.6 մլրդ դրամ: Շուրջ 27.3 մլրդ դրամ (տարեկան ծրագրվածի 99.2%-ը) ուղղվել է արտաքին պարտավորությունների մարմանը, որից 7.3 մլրդ դրամ հատկացվել է Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերի գծով պարտքի մարմանը, 520.6 մլն դրամ` ԳԶՄՀ, 278.2 մլն դրամ` ՎԶԵԲ, 379.0 մլն դրամ` ՕՊԵԿ-ի միջազգային զարգացման հիմնադրամի, շուրջ 16.0 մլրդ դրամը` Արժույթի միջազգային հիմնադրամի, 126.3 մլն դրամը` Աբու-Դաբիի Զարգացման Հիմնադրամի նկատմամբ ունեցած պարտքի մարմանը, 654.7 մլն դրամ` ԱՄՆ ապրանքային վարկերի մարմանը, 1.2 մլրդ դրամ է տրամադրվել Էլեկտրաէներգիայի հաղորդման և բաշխման համակարգի ծրագրի գծով Ճապոնիայի նկատմամբ պարտքի մարմանը, 61.4 մլն դրամ` ԱԷԿ-ի վառելիքի չոր պահպանման համակարգի ծրագրի գծով Ֆրանսիայի նկատմամբ պարտքի մարմանը, շուրջ 693.4 մլն դրամ` Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության նկատմամբ պարտավորությունների մարմանը:
Հաշվետու ժամանակահատվածում 35.9 մլրդ դրամ միջպետական վարկ է տրամադրվել ԼՂՀ-ին` ամբողջովին ապահովելով ծրագրված ծավալը: Վրաստանի կողմից Հայաստանի նկատմամբ ունեցած վարկային պարտավորությունների գծով կատարվել է 298.7 մլն դրամի վճարում` 100%-ով կատարելով տարեկան ծրագիրը: Բաժնետոմսերի և կապիտալում այլ մասնակցության ձեռքբերմանն ուղղվել է 906.3 մլն դրամ` կազմելով տարեկան ծրագրի 99.1%-ը: Հաշվետու ժամանակահատվածում արտաքին աղբյուրներից ստացված արտաբյուջետային դրամաշնորհային միջոցների մնացորդից օգտագործվել է 509.7 մլն դրամ:
Պետական բյուջեի եկամուտներում, ծախսերում և պակասուրդի ֆինանսավորման աղբյուրներում ներառված չեն արտաքին աղբյուրներից ֆինանսավորվող նպատակային ծրագրեր իրականացնող գրասենյակներով շրջանառվող միջոցները:
ՀՀ ֆինանսների նախարարություն