Ընտրական  օրենդրության  համաժողովի  կազմակերպիչներ'

ԵԱՀԿ Երևանյան  գրասենյակին

ԵԽ  հայաստանյան  գրասենյակին

ԵՄ  պատվիրակությանը  Հայաստանում

Բ  Ա  Ց        Ն  Ա  Մ  Ա  Կ

    Հարգելի  բարեկամներ,

ողջունելով  Ձեր  սույն  նախաձեռնությունը, միաժամանակ,  մտահոգությունն  ենք հայտնում  իրականացված  խտրականության, մասնավորապես' մեր  առաջարկությունները  քննարկման  չներկայացնելու  առիթով:

Հույս  ենք հայտնում, որ  կստանանք  համապատասխան  պարզաբանումներ:

Կից  ուղարկում  ենք  ՀՀ ԱԺ  Պետաիրավական  հանձնաժողովին  հանձնած  մեր  առաջարկությունները:

Հարգանքներով'

ՀՊԱԿ  նախագահ  Ռ. Թորոսյան

Առաջարկություններ և դիտողություններ

ԱԺ-ի  կողմից  առաջարկվող  Ընտրական  օրենսգրքի  նախագծի  վերաբերյալ

1.   ԸՕ Նախագծին  կից  ներկայացնել'  

1.2.            հիմնավորումներ  «նոր խմբագրությամբ» ԸՕ  ներկայացնելու, այդ  թվում,  համապատասխան  փոփոխություններ  կատարելու  մասին,

1.3.            այն  սուբյեկտների  ցուցակը, որոնք մասնակցել  են  նախագծի  մշակմանը:

2.   ԸՕ  նախագծի  հետ  միասին  ներկայացնել  փոփոխություններ  ընտրական  օրենսդրությանն /գործընթացներին/  առնչվող  մյուս  օրենքներում, մասնավորապես'

2.1.       Դատական  օրենսգիրք

-  լրացնել' ընտրությունների  նախապատրաստման  և  անցկացման  ընթացքում  դատարաններն    աշխատում  են  առանց  հանգստյան  օրերի,

- 13-րդ  հոդվածի 6-րդ  կետը  լրացնել' բացառությամբ վարչական  դատարանի     կողմից ընդունված  ակտի:

2.2. Սահմանադրական դատարանի  մասին

-  լրացնել' ընտրությունների  նախապատրաստման  և  անցկացման  ընթացքում  ՍԴ-ն    աշխատում  է  առանց  հանգստյան  օրերի,

- լրացնել' ՍԴ-ը  տալիս  է  պարզաբանումներ իր  կողմից ընդունած  ակտի  վերաբերյալ, սահմանելով  համապատասխան  ժամկետ,

-  69-րդ  հոդվածի 9-րդ  կետում  սահմանել  ողջամիտ  ժամկետ    ընտրական գործերի  համար,

- 29-րդ, 38-րդ  և 69-րդ  հոդվածներում  «ՍԴ  կանոնակարգը» փոխել  «ՍԴ  կանոնակարգ-օրենք»  արտահայտությամբ:

2.3.       Վարչական դատավարության օրենսգիրք

-       143-րդ  հոդվածում սահմանել, որ «ընտրական  գործը»   ընտրական  օրենդրության  ցանկացած  խախտմանն  է  վերաբերում,  

-       հանել 146-րդ  հոդվածի 1-ին  և  2-րդ  կետերը, իսկ  3-րդ  կետում  հայցադիմումները  վերաբերել  ընտրական  գործերին,

-       146-րդ  հոդվածի 6-րդ  կետում  հստակեցնել' ինչ  է  նշանակում □ընտրությունների  միջև  ընկած ժամանակահատված□,

-       125-րդ հոդվածի 4-րդ  կետում լրացնել վճռաբեկ դատարան  դիմելու  ժամկետը:

2.4.       Քաղացիական դատավարության օրենսգիրք

-       236-րդ  հոդվածում  հստակեցնել □ողջամիտ ժամկետ□ -ը  ընտրական գործերի, այդ  թվում, հնարավոր  պարզաբանումների  համար,

-       143-րդ  հոդվածում  սահմանել  ողջամիտ  ժամկետ ընտրական  գործերին  առնչվող  պարզաբանումների  համար:

2.5.       Պետական  տուրքի  մասին

-       22-րդ  հոդվածի  ժդ/. կետը  սահմանել  բոլոր  ընտրական  գործերի, այդ  թվում, Սահմանադրական  դատարան  ներկայացված  դիմումների  համար:

2.6.       Քրեական  օրենսգիրք

-       149-154-րդ  հոդվածներում  սահմանել  նորմեր  ընտրական  օրենդրության բոլոր  խախտումների  համար /օրինակ' քարոզչությանն առնչվող  նորմերի/, այդ  թվում, դատավորների  և   իրավապահ  մարմինների  ներկայացուցիչների  կողմից:

2.7.       Բարեգործության մասին

-       լրացնել'  նորմեր, որոնք  թույլ  չեն  տա  կուսակցություններին  և  պաշտոնատար  անձանց  զբաղվել  «բարեգործությամբ»:  

2.8.       Կուսակցությունների  մասին

-       լրացնել' նորմեր  բարեգործությամբ  զբաղվելու  դեպքում  պատասխանտվության կանչելու  մասին,

-       լրացնել' նորմեր  ֆինանսական  հաշվետվության   առավել  հրապարակայնության  և  դրա  վերահսկման  գործիքների  և  սուբյեկտների  մասին:

2.9.       Հեռուստատեսության  և ռադիոյի  մասին

-       11-րդ  հոդվածը  վերականգնել  նախորդ  տեսքի  կամ  այն  վերափոխել  այնպես, որ  վերաբերվի  ընտրությունների  նախապատրաստման  և  անցկացման  ողջ  ժամանակահատվածին:

2.10.    Դատախազության մասին, Հատուկ  քննչական  ծառայության  մասին, Ոստիկանության մասին

-       լրացնել' ընտրությունների  նախապատրաստման  և  անցկացման  ընթացքում  դատարաններն    աշխատում  են  առանց  հանգստյան  օրերի,

2.11. Քրեական  դատավարության օրենսգիրք

     -  175-182-րդ  հոդվածներում սահմանել   համապատասխան ժամկետներ  և  կարգ  ընտրական  գործերի  մասին  հաղորդումների  և  դրանց կապակցությամբ բողոքարկման  համար:

3.   Նոր  օրենքի  նախագիծ  ԱԺ ընտրական  համակարգի  մասին, մասնավորապես'

ԱԺ  ընտրություններն անց  են  կացվում'

-       համամասնական  ընտրակարգով /ՀՀ  կուսակցություններ' 55 պատգամավոր, Սփյուռքի  կազմակերպություններ' 21 պատգամավոր/,

-       մեծամասնական  ընտրակարգով' 55 պատգամավոր

4. հիմնական  փոփոխություններ  առաջարկվող  նախագծում'

  1-ին  հոդված' 

-       պահպանել  «ԿԸՀ  կազմավորող  սուբյեկտների  պատասխանատվության»  նորմը,

-       նշել  այն  օրենքը  որով  իրականացվելու է սահմանված  «պատասխանտվությունը»,

-       լրացնել' ընտրական  օրենդրության  փոփոխություններ  արգելվում  է  կատարել  ընտրություններին  նախորդող  6  ամսվա  և  նրանց  անցկացման  ընթացքում:

   2-րդ  հոդված'

-       1-ին  կետի  2-րդ  նախադասությամբ  սահմանված  1 տարին  փոխել  3  տարով,

-       «դժվարություններ  ունեցող  ընտրողներ»- ի  համար  սահմանել  «բժշկական  եզրակացություն»  փաստաթուղթ,

-       առաջարկվող  նախագծից /համապատասխանաբար ԸՕ-ից/ հանել  5-րդ  և  6-րդ  կետերը:

6-րդ  հոդված'

-       2-րդ  կետից  հանել  «Ընտրությունների նախապատրաստմանն ու անցկացմանը վերաբերող»  արտահայտությունը,

-       սահմանել, որ  ԿԸՀ  ինտերնետային նրա  որոշումներն  տեղադրվում  են  անհապաղ,

-        5-րդ  կետում  սահմանել  նաև, որ  ԱԺ  պատգամավորության  թեկնածուների  հայտարարագրերը  նույնպես տեղադրվում  են  ԿԸՀ  ինտ/կայքում,

-       սահմանել, որ  դիտորդների  զեկույցներն, ինչպես  նաև, ԿԸՀ  և  ԸԸՀ  նիստերի  արձանագրությունները  տեղադրվում  են  ԿԸՀ  ինտ/կայքում,

-       8-րդ  կետի  3-րդ  նախադասությունից հանել  «համամասնական ընտրակարգով» արտահայտությունը:  

7-րդ  հոդված'

-       4-րդ  կետում լրացնել' օտարերկրյա պետություններում ՀՀ  դիվանագիտական  կամ հյուպատոսական  ներկայացուցչությունները:

-       նոր  կետ  լրացնել' ՀՀ  տարածքից  դուրս  կազմվող  ցուցակներում  ըդգրկվում  են  ընտրական  իրավունք  ունեցող  ՀՀ-ում  հաշվառված  այն  քաղաքացիները, ովքեր  գտնվում  են  ՀՀ  տարածքից  դուրս:

9-րդ  հոդված'

-       1-ին  կետում լրացնել' 5/ ընտրողի փաստացի  գտնվելու  վայրը:

11-րդ  հոդված'

-       1-ին  կետը  շարադրել  հետևյալ  խմբագրությամբ' 1. Հայաստանի Հանրապետության ընտրողների ցուցակը, ենթակա  է  հրապարակման, բացառությամբ զինվորական մասերում, կալանավորված անձանց պահելու վայրերում կազմվող, ինչպես նաև ընտրողների կողմից ստորագրված ցուցակների, որոնք  ազատ են  ծանոթության դիտորդների, վստահված  անձանց, տվյալ ընտրատեղամասի ընտրողների համար  և  սույն օրենսգրքով  նախատեսված  այլ  դեպքերում:

14-րդ  հոդված'

-       նոր  կետ  լրացնել' ընտրական  տեղամասեր  են  կազմավորվում  նաև  ՀՀ  դիվանագիտական  կամ հյուպատոսական  ներկայացուցչություններում /համապատասխան  փոփոխություններով  ԸՕ  այլ  հոդվածներում/:

18-րդ  հոդված'

-       լրացնել  նոր  կետ' տալ  նախընտրական  քարոզչության  սահմանումը,

-       1-ին կետում  լրացնել' վաղօրոք  հրապարկվում  են  այդ  շինությունների  ցանկը,

-       2-րդ  կետը  լրացնել' օգտագործելով  սեփական  միջոցները  ԿԸՀ  սահմանված  կարգի  համաձայն,

-       4/1-րդ  կետում' «ինչպես  նաև»-ից  հետո  շարունակել'  «հանրային  ծառայողներին  իրենց  աշխատանքային  ժամերին և պետական  միջոցների  օգտագործմամբ»»

-       4/3-րդ  կետը  լրացնել' ինչպես  նաև, ընտրություններին  նախորդող  երկու  տարիների  ընթացքում  բարեգործական  միջոցառում  իրականացրած  կազմակերպություններին,

-       5-րդ  կետը  լրացնել' ընտրությունների  անցկացման  մասին  որոշում  ընդունելուց  մինչև  նախընտրական  քարոզչության  սկիզբն  արգելվում  է  ցանկացած քարոզչություն  կուսակցությունների  և  անհատ  անձանց  օգտին  և  դեմ,

-       6-րդ  կետից  հանել «Նախընտրական քարոզչության ժամանակ թեկնածուներին, կուսակցություններին»  արտահայտությունը, իսկ  «անձամբ կամ նրանց անունից կամ որևէ այլ եղանակով»  արտահայտությունը  փոխարինել  «կուսակցությունների  և  անհատ  անձանց  անունից» արտահայտությամբ,

-       7-րդ  կետում «Թեկնածուները, կուսակցությունները»  արտահայտությունը  փոխարինել «ընտրությունների  բոլոր  մասնակիցները» արտահայտությամբ:

19-րդ  հոդված'

-       3-րդ  կետի  2-րդ  նախադասությունից  հետո  շարունակել  նոր  նախադասությամբ'

«Արգելվում  է  քարոզչական  նյութի  սփռումը  այդ  հաղորդումներում»։

21-րդ  հոդված'

-       3-րդ  կետի  1-ին   նախադասությունը շարունակել' «ինչպես  նաև, հարցման  արդյունքները  հրապարակելու  ֆինանսավորման աղբյուրը»:

22-րդ  հոդված'

-       հանել  

25-րդ  հոդված'

-       1/7-րդ  կետը  լրացնել' «ինչպես  նաև, ընտրություններին  նախորդող  երկու  տարիների  ընթացքում  բարեգործական  միջոցառում  իրականացրած  կազմակերպությունները»:

27-րդ  հոդված'

-       3/1  կետը  լրացնել' «յուրաքանչյուր  միջոցառման  համար»:  

29-րդ  հոդված'

-       1/3  կետը «որոնք  չեն  աջակցում□ արտահայտությունից  հետո  շարունակել' □/չեն ֆինանսավորում, քարոզչություն  չեն  իրականացնում/»:

-       1/3  կետը  լրացնել նոր  նախադասությամբ' «հավատարմագրելուց  հետո դիտորդական կազմակերպությունների  կանոնադրական նպատակներն  ու  խնդիրները տեղադրվում  են  ԿԸՀ  ինտ/կայքում»,

-       2/2-րդ  կետը  լրացնել' «...և ԱԺ  պատգամավորների  1/5-րդը»,

-       2/3-րդ  կետը  հանել,

-       լրացնել  նոր  կետով' դիտորդական  կազմակերպությունների  զեկույցները  տեղադրվում  են  ԿԸՀ  ինտ/կայքում, ներկայացնելու  նույն  օրը:

31-րդ  հոդված'

-       հանել 1/1-րդ  կետի  2-րդ  նախադասությունը,

-       լրացնել  նոր  կետով' «դիտորդն /դիտորդական  կազմակերպությունը/ իրավունք  ունի  բողոքարկել  ընտրական  հանձնաժողովների, պետական և  ՏԻՄ  մարմինների    որոշումները  և  գործողությունները, որոնք  խախտում  են օրենքով  սահմանված  իր  իրավունքները:

31-րդ  հոդված'

-       հանել 4-րդ  կետի  «սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով և դեպքերում» արտահայտությունը:

46-րդ  հոդված'

-       1-ին  կետը  լրացնել', «ինչպես  նաև, սույն օրենսգրքով սահմանված սուբյեկտները□,

47-րդ  հոդված'

-       2-րդ  կետի  1-ին  նախադասության □և այլն□ արտահայտությունը  փոխարինել □և  կարող  է  ուղարկվել  էլեկտրոնային  փոստով□  արտահայտությամբ:

-       4-րդ  կետը  լրացնել' «Ընտրական  հանձնաժողովը  պարտավոր  է  հանձնաժողովի  նիստին  մասնակցելու  մասին   դիմողին  տեղեկացնել, նիստից  առնվազն  մեկ  օր  առաջ»:

Գլուխ 9

-       լրացնել  նոր  հոդվածով' ԿԸՀ  և  ԸԸՀ-ները  ընտրությունների  նախապատրաստման  և  անցկացման  ողջ  ընթացքում աշխատում  են  առանց  հանգստյան  օրերի:  

74-րդ  հոդված'

-       8-րդ  կետում  լրացնել' □դատարաններում և իրավապահ  մարմիններում   եղած  բողոքները□     

75-րդ  հոդված'

-       6-րդ  կետում  լրացնել' «դատարաններում և իրավապահ  մարմիններում   եղած  բողոքները»,

-       լրացնել  նոր  կետով' «Եթե քվեարկության ընթացքում տեղի են ունեցել սույն օրենսգրքի պահանջների այնպիսի խախտումներ, որոնք կարող էին ազդել քվեարկության արդյունքների վրա, ապա ԿԸՀ-ը կարող է քվեարկության  արդյունքները անվավեր ճանաչել: Այս դեպքում նյութերը  հանձնաժողովի կողմից ներկայացվում են դատախազություն»։

77-րդ  հոդված'

-        հանել' «միայն» բառը    

78-րդ  հոդված'

-       պահպանել  ԸՕ  66-րդ  հոդվածն  ամբողջությամբ:    

79-րդ  հոդված'

-        ԸՕ  68-րդ  հոդվածն  ընդգրկել  ամբողջությամբ:    

80-րդ  հոդված'

-       8000-ը  փոխարինել  3000-ով

81-րդ  հոդված'

-        78-րդ  և  79-րդ  հոդվածների  համապատասխան փոփոխություններ:    

 87-րդ  հոդված' առաջին  նախադասությունը  շարադրել' « Հանրապետության Նախագահի հանրային  ծառայող-թեկնածուները, բացառությամբ  ՀՀ  նախագահից  կամ  նրա  պաշտոնակատրից, որպես թեկնածու գրանցվելուց հետո' մինչև ընտրությունների արդյունքների ամփոփումը, ազատվում են իրենց աշխատանքային պարտականությունները կատարելուց»:

101-րդ  հոդված'

-        78-րդ  և  79-րդ  հոդվածների  համապատասխան փոփոխություններ:    

103-րդ  հոդված'

-        հանել    

105-րդ  հոդված'

-        հանել' «միայն» բառը    

107-րդ  հոդված'

-       3/5-րդ  կետում  8000-ը  փոխարինել  800-ով

108-րդ  հոդված'

-        հանել' □բացառությամբ քաղաքական պաշտոն զբաղեցնող անձանց□ արտահայտությունը:    

116-րդ  հոդված'

-       2/2-րդ  կետում  1000-ը  փոխարինել  100-ով

122-րդ  հոդված'

1-ին  կետը  շարադրել  հետևյալ  խմբագրությամբ' □հանրային  ծառայող  Ազգային ժողովի պատգամավորի թեկնածուները, որպես թեկնածու  գրանցվելուց հետո' մինչև ընտրությունների արդյունքների հրապարակումը, ազատվում են  իրենց աշխատանքային պարտականությունները կատարելուց  և   իրավունք չունեն օգտագործելու իրենց պաշտոնեական դիրքը / և պետական  միջոցները/ նախընտրական քարոզչության ժամանակ առավելություն ստանալու համար:

Բաժին 6'

-       առայժմ  չենք  անդրադառնում

Բաժին 7'

-       հրաժարվել  համամասնական  ընտրակարգից

Գլուխ  37'

-       հարգալից  վերաբերմունք  դրսևորել  ԱԺ  կողմից  ներկայացվող  փաստաթղթերին: