Հարցազրույց արցախյան պատերազմի ազատամարտիկ, պահեստազորի փոխգնդապետն Արտուշ Բալյանի հետ

- Պարոն Բալյան, ադրբեջանցիները մշտապես հանդես են գալիս ռազմաշունչ հայտարարություններով, դրանք սովորական բնույթ են արդեն կրում, արդյոք դրանցում նկատվու՞մ է իրական պատերազմի դիմելու միտում:

- Այո, վերջերս նրանց հռետորաբանությունը կտրուկ փոխվել է: Նշեմ Իլհամ Ալիևի ելույթը բանակի օրվա կապակցությամբ, երբ նա հայերին համարեց իրենց թշնամին և խոստացավ ոչնչացնել մեզ: Վերջերս էլ ռուսական ոչ անհայտ քաղաքագետ, Ռուսաստանի Իսլամական կոմիտեի նախագահ Հեյդար Ջամալը, որը ազգությամբ ադրբեջանցի թուրք է, բացահայտ կերպով Հայաստանին անվանեց անօրինական կազմավորում, որը չպետք է գոյատևի: Նախ ուզում եմ նաև մտահոգությունս հայտնել առ այն, որ նա Ռուսաստանի ազգաբնակչության ավելի քան 20 տոկոսը կազմող մուսուլմանների անունից է խոսում և թշնամանք է հրահրում մեր ռազմավարական դաշնակցի երկրում, մի՞թե մեր ԱԳՆ-ի խնդիրը չէ մտածել այս առումով և քայլեր ձեռնարկել: Արդյոք դա օրենքով, բարոյական որևէ նորմերով դատապարտելի՞ չէ, որ մերոնք միշտ բերանները ջուր առած լռում են: Մի կողմ թողնելով այս ամենը` մենք բախվում ենք մեկ այլ, ոչ պակաս կարևոր խնդրի: Ադրբեջանը ոչ միայն հանդես է գալիս ռազմատենչ հայտարարություններով ու սահմանափակվում այդքանով, այլ գործնական քայլեր է ձեռնարկում սպառազինության ձեռքբերման ոլորտում: Ադրբեջանը պնդում է, որ իր ռազմական բյուջեն 20 անգամ ավելացել է, տվյալ պարագայում մենք տեսնում ենք, որ հավասարակշռությունը խախտվում է, և դա առաջ գնալու ու ի վերջո բախման հանգեցնելու միտում ունի:

- Իսկ որպես պատնեշ ի՞նչ առաջադրել դրան:

- Գտնվելով նման բարդ աշխարհաքաղաքական իրավիճակում` մենք բարոյական իրավունք ունենք` ստեղծելու զանգվածային ոչնչացման, լազերային, կենսաբանական կամ էլ տեկտոնիկ զենք: Այլ խնդիր է, թե ինչպես պետք է դա կյանքի կոչվի: Արցախյան ազատամարտի տարիներին բազմաթիվ անգամներ և՛ մեր, և՛ հակառակորդի կողմից փոխադարձ մեղադրանքներ էին հնչել լազերային զենքի կիրառման և գործարկման առնչությամբ, բայց նման բան չկար: Ես հիշում եմ` Վազգեն Սարգսյանը «Մահապարտների» գումարտակն Արցախ ճանապարհելուց բացականչեց. «Մենք մեզ հետ տանում ենք լազերային զենք»,- ու տղերքը ցնծում էին ուրախությունից, բայց ոչ մի լազերային զենք էլ չկար. մի մեքենա էր ընդամենը, որը տեղափոխում էր հակատանկային ֆագոտներ, որոնք ինչպես երևաց հետագայում հմտորեն կիրառվեցին մեր ֆիզիկ ընկերների կողմից: Ողջ պատերազմի ընթացքում նման զենք չի կիրառվել: Պարզապես թուրքերն իրենց խայտառակ պարտության բեռը մեղմացնելու համար մամուլում ապատեղեկատվություն էին տարածում, իբր հայերը ոչ ստանդարտ զենքեր են օգտագործում: Արդեն 20 տարի է անցել այդ խոսակցություններից, ներկայումս` մենք և՛ լազերային, և՛ կենսաբանական ու տեկտոնիկ զենքի տիրապետելու իրավունքն ունե՞նք, թե՞ չունենք: Չէ՞, որ այդ զենքերն ունենալու իրավունքով կստիպենք մեզ թշնամի համարող և ոչնչացնելու պատրաստվող հակառակորդին զսպաշապիկ հագցնելու և հարկ եղած դեպքում կործանարար հարված հասցնելու նպատակով:

- Իսկ Ադրբեջանում նման զենքերի պաշարներ կան:

- Ադրբեջանը Սովետական Միության ժամանակ իր տարածքում ուներ քիմիական և բիոլոգիական զենքի արտադրության հնարավորություններ: Ներկայումս նրանք` ադրբեջանիցները, ԱՄՆ-ի հետ ինչ-որ սիրախաղեր են տալիս, հավանաբար Ամերիկան նույնպես շահագրգռված է այդ զենքի պահեստների գործարկմամբ: Այ, եթե իմանան, որ մենք էլ նման զենք ունենք, իրավիճակը կշտկվի: Իսկ եթե Ալիևը մի օր թմրանյութի բարձր դոզայի ազդեցության տակ ամերիկացիներից «գաղտնի» կամ գորբաչովյան «երեք ժամվա» ուշացմամբ, քան ամերիկացիները գլխի կընկնեն, փորձի կիրառել այն, ի՞նչ կարող ենք անել:

- Միգուցե մենք նման զենք ունենք, բայց այն գաղտնի է պահվում:

- Չեմ կարծում:

- Իսկ պոտենցիալ կա՞:

- Ինչու` ոչ, եթե մենք ունենք փայլուն գլուխներ, ունենք մեծ ներուժ, ունենք  ժողովրդից գողացած օլիգարխների միլիարդներ, թող դղյակները մի քիչ պակասեցնեն, թող ոսկուց զուգարանակոնքերը փոխեն հասարակ կերամիկայի, և միգուցե մենք այդ հնարավորությունը կունենանք: Եթե մեր երկրի գլխին վտանգ կախվեց, այդ դղյակները վերածվելու են ավերակի, այնպես որ բոլորս ենք շահագրգիռ, եթե մեկն իր կյանքն է պատրաստ տրամադրել հայրենիքի պաշտպանությանը, ուրեմն մյուսը իր նյութական միջոցները պետք է հատկացնի: Մեր ժողովուրդը ամենաբարձր մակարդակով պետք է զբաղվի այս խնդրով, սա մեր ամենաէական խնդիրներից է:

- Կոնկրետ ի՞նչ զենքի ստեղծման ներուժ ունենք մենք:

- Կարող ենք ստեղծել տեկտոնիկ զենք` երկրաշարժ հրահրելով հակառակորդի տարածքում, բացի այդ մենք բոլոր հնարավորություններն ունենք Ատոմակայանից մնացած թափոնները օգտագործելու` դնելով դրանք հատուկ մարտագլխիկների մեջ: Բայց նախ և առաջ մենք պետք է մեջներս խիզախություն գտնենք, նախապատաստական քայլել ձեռնարկենք (հոգեբանորեն նախապատրաստենք հանրությանը, արտաքին ճնշումներից պաշտպանվելու արդյունավետ միջոցներ գտնենք) և ի հեճուկս ամենի գնանք այդ քայլին:

Հարցազրույցը վարեց Գագիկ Ղազարյանը