Սիրելի գործընկերներ, համագումարի հարգարժան պատվիրակներ, հարգելի հյուրեր.

Թույլ տվեք «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության և անձամբ իմ անունից շնորհակալություն հայտնել Ձեզ Համագումարին մասնակցելու համար: Այսօր մեզ համար պատմական օր է. ոչ միայն այն առումով, որ Հիմնադիր համագումարից հետո սա մեր կուսակցության առաջին համագումարն է, այլև նրանով, որ այսօր մենք ընդհանրացնում, համակարգում և իմաստավորում ենք մեր անցած ուղին, և ազդարարում ենք մեր ակտիվ քաղաքական գործունեության` արդեն որակապես նո'ր փուլ մտնելու պաշտոնական մեկնարկը:

Հարգելի' գործընկերներ,

Մեզ շատ են հարցնում, թե հայաստանյան քաղաքական դաշտում գործող կուսակցությունների առատության պայմաններում, ինչու ստեղծվեց «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունը:

Ես հայտարարում եմ, որ`

- Ազատական գաղափարախոսությամբ մշտապես առաջնորդվող մի խումբ գործիչներիս երկարամյա քաղաքական գործուենությունն էր, որ հանգեցրեց քաղաքական նոր ուժի ձևավորմանը,

- 21-րդ դարում Հայաստանի առջև ծառացած ներքին և արտաքին մարտահրավերներով, երկրում ստեղծված սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական ճգնաժամով մեր մտահոգվածությունն էր, որ հանգեցրեց մեր միավորմանը,

- ներկա և ապագա սերունդների առջև մեզանից յուրաքանչյուրի` որպես Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու ուղղակի և անմիջական պատասխանատվության գիտակցումն էր, որ հանգեցրեց մեր միավորմանը,

- Հայաստանում իրավական, ժողովրդավարական պետության հաստատումը, ազատական տնտեսության ձևավորումը և քաղաքացիական հասարակության կայացումն էին այն հիմնական նպատակները, և դրանց հասնելու գործում մեզանից յուրաքանչյուրի մտավոր, քաղաքական, մարդկային պոտենցիալի և կարողությունների ռեալ գիտակցումն ու գնահատումն էր, որ մենք համարձակորեն միավորվեցինք նոր քաղաքական ուժի ձևավորման գաղափարի շուրջ և հիմնադրեցինք «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունը: Պատասխանատու և դժվարագույն մի քայլ, որը գնալով ապացուցում է իր ճշմարտացիությունն ու արդարացիությունը:

Միևնույն ժամանակ, բազմիցս նշել ենք, որ «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունը ստեղծվեց Հայաստանում իրական ազատական գաղափարախոսության արմատավորման և կայացման համար:

Իսկ առանց ազատականության, ժամանակակից պետությունը չի կարող կայուն զարգացում ունենալ: «Ազատ Դեմոկրատների» անունն արդեն իսկ հուշում է, որ կուսակցությունն ազատական, դեմոկրատական արժեքների իրական և հետևողական կրողն է:

Այո', անկախ Հայաստանի պատմության ընթացքում շատ կուսակցություններ են հայտարարել այդ արժեքները դավանելու մասին: Սակայն ինչպես ցույց տվեց մեր անկախ պետության ավելի քան 20-ամյա պատմությունը, նրանց մեծամասնությունը, ցավոք, միայն հայտարարում է այդ մասին, մինչդեռ իրականում, քաղաքական կոնյուկտուրայից ելնելով, դրսևորում է այլ գործելակերպ:

Այս պայմաններում զարմանալի չէ, որ Հայաստանում ձևավորվում են այնպիսի քաղաքական դաշինքներ և կոալիցիաներ, որոնցում համերաշխորեն գոյատևում են թե' իբրև ազատական դեմոկրատական արժեքներ կրող քաղաքական ուժերը, թե' սոցիալ-պոպուլիստները, թե' պահպանողական ու նույնիսկ ազգայնական գաղափարախոսության կրողները:

Այս իրավիճակն, իհարկե, բազմաթիվ պատճառներ ունի, որոնցից հիմնականը իշխանությունների կողմից տարիներ շարունակ իրականացվող քաղաքականությունն է՝ ուղղված քաղաքական դաշտի գաղափարազրկմանը, լղոզմանը և ի վերջո փոշիացմանը: Դրա արդյունքում, հասարակական ընկալման մեջ, քաղաքական ուժերը հիմնականում դիտարկվում են ընդամենը որպես գործիքներ` անձնական և նեղ խմբային շահերը սպասարկելու համար: Ցավոք, այս գնահատականները վերաբերում են գրեթե ողջ քաղաքական դաշտին՝ թե' իշխանական, թե' ընդդիմադիր:

Այս և մի շարք այլ գործոնների ազդեցությամբ Հայաստանում այսօր ձևավորվել է իրական ազատական, դեմոկրատական, քաղաքակիրթ աշխարհի զարգացման միտումներին համապատասխանող քաղաքական ուժի հասարակական պահանջ: «Ազատ դոմեկրատներ» կուսակցությունը հավակնում է բավարարելու հենց այդ հասարակական պահանջը և սատար կանգնելու այդ պահանջատերերի ձայնին, պաշտպանելու նրանց գաղափարները և նրանց կողմից դավանվող արժեքները: Եվ այս ամենի արդյունքում, մենք վստահաբար կարող ենք հայտարարել, որ այսօր` կուսակցության ստեղծումից կարճ ժամանակ անց, մենք ունենք համախոհների մեծ բանակ և կուսակցության հեղինակության ու քաղաքական կշռի նշանակալի աճ:

«Ազատ Դեմոկրատները» նո'ր ուժ է Նո'ր Հայաստանի համար:

Ցավոք, մեր քաղաքական համակարգում այսօր գերակայում են կեղծավորությունը, թուլամորթությունը, շողոքորթությունը, արդյունքում` իմիտացիոն վարքագիծ ու վիրտուալ գործելակերպ: Հատկանիշներ, որոնք տեղ չունեն առողջ հասարակությունում, հատկանիշներ, որոնք դեմ են մարդկային էությանն ու բնույթին: Ժամանակն է, որ բոլորս գիտակցենք դա: Մե'զ` Ազատ դեմոկրատներիս համար, կարևոր է, որ քաղաքականության մեջ լինեն ոչ միայն ինտելեկտուալ ու բանիմաց գործիչներ, այլև համարձակ, ազնիվ, բոլորի և յուրաքանչյուրի խնդիրներով մտահոգ ու ամենակարևորը` ռեալ քաղաքական գործիչներ:

Մեր կուսակցությունը հավակնում է` ներկայանալու որպես այդպիսի մարդկային ռեսուսրների միավորում և լրացնելու քաղաքական դաշտի այդ բացը: Մեր նպատակներին հասնելու եղանակները հիմնվում են անցյալի մոտեցումների վերանայման և ներկայի ու ապագայի խնդիրների հստակ գիտակցման ու ձևակերպման վրա:

Այդ մոտեցումներն են, որ պետք է հանգեցնեն հասարակության մեջ դեմոկրատական արժենքների և ինստիտուտների իմաստավորմանը: Դրա արդյունքում մենք կունենանք իրավական պետություն, ազատական շուկայական տնտեսություն, քաղաքացիական հասարակություն, անվտանգության ժամանակակից և մրցունակ համակարգեր: Մենք գտնում ենք, որ քաղաքական համակարգը պետք է ունակ լինի սպասարկելու հասարակության պահանջները, այլ ոչ թե հասարակությունը ստիպված լինի հարմարվել քաղաքական համակարգին:

***

Հարգելի' հայրենակիցներ,

Ցավով պետք է անդրադառնամ այն տագնապային վիճակին, որն այսօր առկա է Հայաստանում:

Պետությունն այսօր կանգնած է ոչ միայն խորը սոցիալ-տնտեսական, այլև օրինականության, պետական կառավարման և արժեհամակարգային ճգնաժամի առաջ:

Ավելորդ եմ համարում մանրամասնել այդ իրավիճակը, դա բոլորիս համար ակնհայտ է և դառը իրողություն:

Բավարարվեմ միայն դրա հիմնական պատճառները նշելով: Իմ խորին համոզմամբ, առաջին հերթին դրանք են` իրական մրցակցության և անկախ դատական համակարգի բացակայությունը: Մրցակցության բացակայություն` առանց բացառության բոլոր ոլորտներում` քաղաքականությունից մինչև տնտեսություն, հասարակական հարաբերություններից մինչև մտածողություն:

Նշվածի ամենացայտուն դրսևորումը, թերևս, տնտեսական մրցակցության իսպառ բացակայությունն է, որի հետևանքով, Հայաստանում հաստատվել է օլիգարխիկ տնտեսություն: Բիզնեսի և քաղաքականության սերտաճումը ստեղծել է ավատատիրական հասարակարգին բնորոշ միջավայր, որտեղ որոշիչ են վայրի օրենքները:

Այս պայմաններում փոքր ու միջին բիզնեսը գործում է ոչ թե բիզնեսի քաղաքակիրթ կանոններով, այլ գոյատևում է մինչև այն պահը, երբ խժռվում է տնտեսական գիշատիչների կողմից: Այն գիշատիչների, որոնք ունեն քվոտավորված հովանավորչություն: Հայաստանի տնտեսությունը ժամանակակից աշխարհին բնորոշ տնտեսություն դարձնելու համար, հայտնագործություններ պետք չեն: Ժամանակակից աշխարհը վաղուց տվել է այդ խնդիրների բոլոր լուծումները, որոնք ընդամենը պետք է կիրառել:

Անհրաժեշտ է ընդամենը հասատատել խաղի ազնիվ և հավասար կանոններ` բոլորի համար` առանց բացառության: Դրա համար պետք է ընդամենը` քաղաքական կամք, որի բացակայությունը իշխանությունը քողարկում է անըդհատ թմբկահարվող իմիտացիոն բարեփոխումներով:

Սակայն հայաստանցին իր մաշկի վրա այդպես էլ չի զգում դրանց արդյունքները: Մեր ժողովրդին պետք են ոչ թե բարեփոխումներ, այլ փոփոխություններ: Փոփոխություններ, որոնք կբերեն կյանքի որակի իրական և շոշափելի բարելավմանը:

Մենք գիտենք ինչպես անել այդ փոփոխությունները: Եվ հաստատ անելու ենք: Թող ոչ ոք չկասկածի: Ցավոք, այսօրվա արդարարադտության համակարգն ընդամենը գործիք է արտոնյալներին սպասարկելու համար: Քաղաղաքացին չի վստահում դատարանին, չի վստահում արդարադատությանը, չի վստահում պետական և ոչ մի ինստիտուտի:

Մինչդեռ, չկա ժողովրդավարություն` առանց անկախ դատական համակարգի և ինչպես ասում են` պետության մասին դատիր այնպես, ինչպես նրանում դատում են: Զարմանալին այն է, որ արդարադատության, մարդու իրավունքների, մասնավոր սեփականության պաշտպանության մասին խոսում են նրանք, ովքեր գործնականում ամեն ինչ անում են անհավասարության, անարդարության, ամենաթողության և անպատասխանատվության մթնոլորտը պահպանելու համար:

Արդյունքում Հայաստանում ձևավորվել է արտոնյալների խավ կամ ինչպես իրենք են սիրում անվանել` էլիտա: Հայաստանին պետք է ոչ թե դեգրադացված էլիտա, այլ վերնախավ` մտավոր, գիտական, մշակութային, տնտեսական: Վերնախավ, որը կծառայի մարդուն, այլ ոչ թե հակառակը: Մեր ամենամեծ կապիտալը Մարդն է:

***

«Ազատ Դեմոկրատներ» կուսակցության ստեղծման հիմքում դրվել է անհատի գերակայության սկզբունքը: Ժողովրդավարությունը ոչինչ է առանց մարդու ազատության: Ազատությունը բացարձակ արժեք է, ինչպես մարդու կյանքը:

Միայն ազատ Հայաստանը կարող է ապահովել իր քաղաքացիների բարեկեցությունն ու անվտանգությունը: Իսկ ազատությունը չի կարող պահպանվել հասարակության մեջ, որը չի ձգտում արդարության:

Չկա ազատություն առանց արդարության: Արդարությունը պահանջում է ձգտել ոչ միայն իրավունքների հավասարության, այլև քաղաքացիների հնարավորությունների հավասարության` իրենց ստեղծագործական ներուժը և ունակություններն ինքնիրացնելիս, ինչպես նաև երաշխավորել արժանապատիվ գոյություն նրանց համար, ովքեր զրկված են դրանից: Բոլորն են խոսում պայծառ ապագայում բարեկեցիկ կյանքի մասին: Սակայն մենք առաջին հերթին պարտավոր ենք ապահովել բարեկեցիկ ներկա:

Մենք չպետք է հարմարվենք այսօրվա իրականության հետ և մտածենք միայն ապագայի բարեկեցության ու զարգացման մասին: Դա հարմարվելու և թուլության նշան է: Մենք պարտավոր ենք մտածել Հայաստանի ամենօրյա և դինամիկ զարգացման մասին, որտեղ քաղաքացին պետք է լինի հիմքերի հիմքը:

Վերջապես պետք է հասկանալ, որ ժամանակն է անցնել մարդակենտրոն քաղաքականությանը: Այլապես երկիրը պետություն չի դառնա:Միայն պետությունը կարող է և պարտավոր է դիմակայել հասարակության առջև ծառացած մարտահրավերներին, այդ թվում` և առաջին հերթին` կասեցնել սոսկալի արտագաղթը, որը Հայաստանը հյուծում է այնպես, ինչպես ներքին արյունահոսությունն է հյուծում մարդուն: Հետևաբար պետք է փոխել իշխանությունը, այլ ոչ թե հայրենիքը:

***

Հարգելի գործընկերներ,

Արտաքին քաղաքականության ոլորտում «Ազատ Դեմոկրատներ» կուսակցության որդեգրած հիմնական սկզբունքներն են` հակամարտությունների խաղաղ կարգավորումը, բարիդրացիական հարաբերությունների հաստատումը, մրցունակ, ժամանակակից ազգերի ընտանիքում արժանապատիվ դեր ունեցող, միջազգային կառույցներին ինտեգրված և բարձր հեղինակություն վայելող պետության կայացումը:

Մեր գերակայություններն են`

Առաջին. Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորումը,

ԼՂՀ իշխանությունների մասնակցությունը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հովանու ներքո ընթացող բանակցություններին,

Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի միջազգային ճանաչմանը հասնելը,

Լեռնային Ղարաբաղը պետք է ունենա ապահով սահման Հայաստանի Հանրապետության հետ:

Երկրորդ Հայաստանը պետք է ձգտի բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատել բոլոր հարեւանների հետ: 

Հայ-թուրքական հիմնախնդիրը պետք է կարգավորվի առանց նախապայմանների դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու ճանապարհով, ինչը հիմք կհանդիսանա երկկողմ հարաբերությունների համապարփակ զարգացման համար:

Երրորդ Հայաստանի անդամակցությունը Եվրամիությանը: Հայ ժողովրդի ներուժը կարող է լիարժեքորեն իրացվել եվրոպական քաղաքակրթական արժեքների համատեքստում: Ճանապարհը դեպի Եվրոպա Հայաստանի բարեկեցության ամենակարևոր գրավականն է:

Եվ մենք կդառնանք քաղաքակրթությունների կամուրջ: Մենք խորապես գիտակցում ենք, որ մեր ընտրած ճանապարհը հեշտ չէ: Սակայն ոչինչ կյանքում հեշտ չի տրվում: Առավել ևս` քաղաքական պայքարում: Այս իրողությունների հստակ գիտակցմամբ, մենք մտնում ենք ընտրապայքարի մեջ, քանի որ մեր ծրագրերի իրականացման ամենաբնականոն ճանապարհը ընտրություններին մասնակցելն ու հաղթելն է: «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունը, որպես ազատական և դեմոկրատական ուժ, ընտրությունների միջոցով, Հայաստանի Հանրապետության իշխանության ձևավորմանը մասնակցելու ուղին համարում է ամենագերադասելի, անցնցում և թերևս միակ ճանապարհը:

Այդ իսկ պատճառով, մենք ամենայն պատասխանատվությամբ ենք պատրաստվում մայիսի 6-ին կայանալիք Ազգային Ժողովի ընտրություններին: «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունը մասնակցելու է առաջիկա ընտրություններին` որպես մրցունակ՝ ազատական-դեմոկրատական գաղափարներին դավանող քաղաքական բևեռ: Միևնույն ժամանակ, ինչպես բազմիցս հայտարարել ենք, մենք պատրաստ ենք հանդես գալ նաև գաղափարական նույն նպատակները հետապնդող այլ քաղաքական ուժերի հետ միասին:

Այդ համատեքստում է, որ մենք ցանկանում ենք «Ժառանգություն» կուսակցության հետ կազմել արդար միություն` դաշինք: Դաշինք, որի ձևավորման հասարակական պահանջարկը, մեր խորին համոզմամբ, վաղուց է հասունացել: Դաշինք, որը կլինի իրավահավասար, ազատ և ժողովրդավարական: Մենք պետք է ունենանք քաղաքական կա'մք, համարձակությո'ւն, եղբայրաբար ձեռք սեղմենք` դրանով իսկ հիմք դնելով որակապես նո'ր քաղաքական մշակույթի ձևավորմանը:

Մենք գտնում ենք, որ «Ժառանգություն» կուսակցությունն իրապես այն ուժն է, որն ազնիվ է իր նպատակների մեջ, իր գործունեության մեջ համահունչ է ժամանակի պահանջներին, ուժ է, որը ռեալ գիտակցում է համաշխարհային զարգացումները և դրանց արձագանքելու անխուսափելիությունն ու անհրաժեշտությունը: Ուստի, մեր երկու ուժերի միավորումը և հեռանկարային երկարատև գործունեությունը կարող է իրապես հանեգեցնել երկրում ոչ թե ձևական, այլ բովանդակային լուրջ փոփոխությունների: Իսկ փոփոխություններն անխուսափելի են:

***

Վերջում խոսքս ուղղում եմ Ձե'զ, սիրելի' կուսակիցներ:

Շնորհակալ եմ Ձեր հաստատակամության, սկզբունքայնության, ինչու չէ` նաև քաջությա'ն համար:

Վաղը մենք հաղթելու ենք` հանուն մեր գաղափարների ու նպատակների իրագործման, հանուն մեր երկրում բարեկեցիկ և արժանապատիվ ապրելու համար:

Մենք հաղթելու ենք մեր գաղափարներով ու ծրագրերով: Մենք հաղթելու ենք մտքի ուժով:

Մենք հաղթելու ենք մեր վճռականությամբ:

Շնորհակալություն: