«1. Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքում (այսուհետեւ` Օրենսգիրք) (2011 թվականի մայիսի 26-ի թիվ ՀՕ-164-Ն օրենք) 103-րդ հոդվածը կարդալ հետեւյալ կերպ.
«Ազգային ժողովի ընտրությունները անցկացվում են համամասնական ընտրակարգով»:
Հիմնավորում. Հաշվի առնելով, որ ներկայումս գործող օրենսդրությամբ Աժ ընտրություններն անց են կացվում համամասնական եւ մեծամասնական ընտրակարգով, իսկ Հայաստանում ԱԺ ընտրություններում մեծամասնական ընտրակարգով ընտրությունները վերածվում են թաղային հեղինակությունների անառողջ մրցապայքարի, որտեղ տիրում է ընտրակաշառքը եւ բացակայում է քաղաքական տարրը, անհրաժեշտ է Օրենսգրքից բացառել ընտրությունների անցկացումը մեծամասնական համակարգով: Գտնում ենք, որ նշված փոփոխության միջոցով հնարավոր կլինի վերականգնել ընտրությունների նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքը:
2. Օրենսգրքի 108-րդ հոդվածի 5-րդ կետը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Կուսակցության /կուսակցությունների դաշինքի/ ընտրական ցուցակը գրանցվում է, եթե կուսակցությունը սահմանված ժամկետում սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով ներկայացրել է` նվազագույն աշխատավարձի 80-ապատիկի չափով ընտրական գրավի մուծման անդորրագիրը, կամ կուսակցության /կուսակցությունների դաշինքի/ մասնակցությունը պաշտպանող քաղաքացիների ստորագրահավաքի պաշտոնաթերթիկը` կուսակցության համար` 50000 վավեր ստորագրություն, կուսակցությունների դաշինքի համար` 75000 վավեր ստորագրություն»:
Հիմնավորում: Համաձայն գործող օրենսդրության` ընտրություններում մասնակցելու համար կուսակցությունները պետք է մուծեն որոշակի գումար` նվազագույն աշխատավարձի 8000-ապատիկը, որը վերադարձվում է մանդատներ ստացած կուսակցություններին: Կարծում ենք, որ այն չի նպաստում ժողովրդավարության կայացմանը եւ խոչընդոտում է կարող ուժերի ներգրավմանը քաղաքականություն: Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը նույնպես ի հայտ չի բերում ԸՕ այդպիսի տարբերակ, երբ կուսակցությունների մասնակցությունը ընտրություններում պայմանավորված է գումարային գրավով:
Նշված պայմանը արհեստական սահմանափակումներ եւ անհավասար պայմաններ է ստեղծում կուսակցությունների համար` ընտրություններին մասնակցելու եւ իրենց առաքելությունն իրականացնելու հարցում:
3. Օրենսգրքի 125-րդ հոդվածի 2-րդ կետը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Ազգային ժողովի, Սահմանադրությամբ նախատեսված, մանդատները բաշխվում են մասնակից կուսակցության /կամ կուսակցությունների դաշինքի/ ընտրական ցուցակների միջեւ ,որոնք ստացել են վավեր քվեաթերթիկների ընդհանուր թվի մեկ մանդատին եւ ավելի համարժեք կողմ քվեարկված քվեաթերթիկներ:
Մեկ մանդատին համարժեք ձայների քանակը հաշվարկելու համար վավեր քվեաթերթիկների ընդհանուր թվի գումարը բաժանվում է ԱԺ մանդատների համամասնական ընտրակարգով ընդհանուր թվի վրա եւ առանձնացվում է ամբողջ թիվը, ապա կուսակցության /կամ կուսակցությունների դաշինքի/ կողմ քվեարկված վավեր քվեաթերթիկների գումարը բաժանվում է մեկ մանդատին համարժեք հաշվարկված թվի վրա եւ առանձնացվում ամբողջ թիվը թվերի կլորացման սկզբունքով»:
Հիմնավորում. Եթե դիտարկենք 1995թ.,1999թ., 2003 եւ 2007թ.թ. ընտրությունների արդյունքները, ապա ի հայտ են գալիս հետեւյալ տվյալները. ԱԺ մանդատներ չստացած քաղաքական կուսակցությունների կողմ քվեարկված քվեաթերթիկների քանակը կազմում է բավականին մեծ տոկոս ընդհանուր վավեր քվեաթերթիկների նկատմամբ, որոնք, ըստ գործող օրենքի, բախշվում են մանդատ ստացած կուսակցությունների միջեւ` 1995թ. - 13%, 1999թ.-20%, 2003թ. - 24%, 2007թ. - 25%,ինչը բերում է այն իրավիճակին, որ, օրինակ, սոցիալիստական գաղափարախոսություն ունեցող կուսակցությունները հավաքելով 3 տոկոսից ավելի ձայն (մոտ 45000 ձայն) ընդհանրապես չեն ներկայացված խորհրդարանում եւ, հետեւաբար, մարդկանց մի մեծ զանգված չի կարող անգամ ներկայացնել հանրությանը եւ գործող իշխանությանը իր կուսակցության կարծիքը, պրոբլեմները եւ պահանջները: Այդ իսկ պատճառով, մեր կարծիքով, անհրաժեշտ է վերանայել ընտրությունների անցողիկ շեմի գաղափարը եւ անցողիկ շեմ սահմանել մեկ մանդատին համարժեք ձայների քանակը»:
Հայտարարությունը ստորագրել են հետեւյալ կուսակցությունները.
«Մայր Հայրենիք» կուսակցության նախագահ Կ. Թումանյան
Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն` Ա. Սարգսյան
Հայաստանի առաջադիմական միավորված կոմունիստական
Կուսակցություն` Վ. Սաֆարյան
«Միավորված հայեր» կուսակցություն` Ռ. Ավագյան
«Հայկանդուխտ» ավանդապաշտ ժողովրդավարական կուսակցություն` Ա. Ղազարյան
Հայաստանի սոցիալիստական կուսակցություն` Ռ. Փոլադյան
8 կուսակցությունների հայտարարությունը
«1. Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքում (այսուհետեւ` Օրենսգիրք) (2011 թվականի մայիսի 26-ի թիվ ՀՕ-164-Ն օրենք) 103-րդ հոդվածը կարդալ հետեւյալ կերպ.
«Ազգային ժողովի ընտրությունները անցկացվում են համամասնական ընտրակարգով»:
Հիմնավորում. Հաշվի առնելով, որ ներկայումս գործող օրենսդրությամբ Աժ ընտրություններն անց են կացվում համամասնական եւ մեծամասնական ընտրակարգով, իսկ Հայաստանում ԱԺ ընտրություններում մեծամասնական ընտրակարգով ընտրությունները վերածվում են թաղային հեղինակությունների անառողջ մրցապայքարի, որտեղ տիրում է ընտրակաշառքը եւ բացակայում է քաղաքական տարրը, անհրաժեշտ է Օրենսգրքից բացառել ընտրությունների անցկացումը մեծամասնական համակարգով: Գտնում ենք, որ նշված փոփոխության միջոցով հնարավոր կլինի վերականգնել ընտրությունների նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքը:
2. Օրենսգրքի 108-րդ հոդվածի 5-րդ կետը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Կուսակցության /կուսակցությունների դաշինքի/ ընտրական ցուցակը գրանցվում է, եթե կուսակցությունը սահմանված ժամկետում սույն օրենսգրքով սահմանված կարգով ներկայացրել է` նվազագույն աշխատավարձի 80-ապատիկի չափով ընտրական գրավի մուծման անդորրագիրը, կամ կուսակցության /կուսակցությունների դաշինքի/ մասնակցությունը պաշտպանող քաղաքացիների ստորագրահավաքի պաշտոնաթերթիկը` կուսակցության համար` 50000 վավեր ստորագրություն, կուսակցությունների դաշինքի համար` 75000 վավեր ստորագրություն»:
Հիմնավորում: Համաձայն գործող օրենսդրության` ընտրություններում մասնակցելու համար կուսակցությունները պետք է մուծեն որոշակի գումար` նվազագույն աշխատավարձի 8000-ապատիկը, որը վերադարձվում է մանդատներ ստացած կուսակցություններին: Կարծում ենք, որ այն չի նպաստում ժողովրդավարության կայացմանը եւ խոչընդոտում է կարող ուժերի ներգրավմանը քաղաքականություն: Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը նույնպես ի հայտ չի բերում ԸՕ այդպիսի տարբերակ, երբ կուսակցությունների մասնակցությունը ընտրություններում պայմանավորված է գումարային գրավով:
Նշված պայմանը արհեստական սահմանափակումներ եւ անհավասար պայմաններ է ստեղծում կուսակցությունների համար` ընտրություններին մասնակցելու եւ իրենց առաքելությունն իրականացնելու հարցում:
3. Օրենսգրքի 125-րդ հոդվածի 2-րդ կետը շարադրել հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Ազգային ժողովի, Սահմանադրությամբ նախատեսված, մանդատները բաշխվում են մասնակից կուսակցության /կամ կուսակցությունների դաշինքի/ ընտրական ցուցակների միջեւ ,որոնք ստացել են վավեր քվեաթերթիկների ընդհանուր թվի մեկ մանդատին եւ ավելի համարժեք կողմ քվեարկված քվեաթերթիկներ:
Մեկ մանդատին համարժեք ձայների քանակը հաշվարկելու համար վավեր քվեաթերթիկների ընդհանուր թվի գումարը բաժանվում է ԱԺ մանդատների համամասնական ընտրակարգով ընդհանուր թվի վրա եւ առանձնացվում է ամբողջ թիվը, ապա կուսակցության /կամ կուսակցությունների դաշինքի/ կողմ քվեարկված վավեր քվեաթերթիկների գումարը բաժանվում է մեկ մանդատին համարժեք հաշվարկված թվի վրա եւ առանձնացվում ամբողջ թիվը թվերի կլորացման սկզբունքով»:
Հիմնավորում. Եթե դիտարկենք 1995թ.,1999թ., 2003 եւ 2007թ.թ. ընտրությունների արդյունքները, ապա ի հայտ են գալիս հետեւյալ տվյալները. ԱԺ մանդատներ չստացած քաղաքական կուսակցությունների կողմ քվեարկված քվեաթերթիկների քանակը կազմում է բավականին մեծ տոկոս ընդհանուր վավեր քվեաթերթիկների նկատմամբ, որոնք, ըստ գործող օրենքի, բախշվում են մանդատ ստացած կուսակցությունների միջեւ` 1995թ. - 13%, 1999թ.-20%, 2003թ. - 24%, 2007թ. - 25%,ինչը բերում է այն իրավիճակին, որ, օրինակ, սոցիալիստական գաղափարախոսություն ունեցող կուսակցությունները հավաքելով 3 տոկոսից ավելի ձայն (մոտ 45000 ձայն) ընդհանրապես չեն ներկայացված խորհրդարանում եւ, հետեւաբար, մարդկանց մի մեծ զանգված չի կարող անգամ ներկայացնել հանրությանը եւ գործող իշխանությանը իր կուսակցության կարծիքը, պրոբլեմները եւ պահանջները: Այդ իսկ պատճառով, մեր կարծիքով, անհրաժեշտ է վերանայել ընտրությունների անցողիկ շեմի գաղափարը եւ անցողիկ շեմ սահմանել մեկ մանդատին համարժեք ձայների քանակը»:
Հայտարարությունը ստորագրել են հետեւյալ կուսակցությունները.
«Մայր Հայրենիք» կուսակցության նախագահ Կ. Թումանյան
Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն` Ա. Սարգսյան
Հայաստանի առաջադիմական միավորված կոմունիստական
Կուսակցություն` Վ. Սաֆարյան
«Միավորված հայեր» կուսակցություն` Ռ. Ավագյան
«Հայկանդուխտ» ավանդապաշտ ժողովրդավարական կուսակցություն` Ա. Ղազարյան
Հայաստանի սոցիալիստական կուսակցություն` Ռ. Փոլադյան
«Կանայք հայոց աշխարհի»` Ժ. Մանուկյան
«Հայրենիք» կուսակցություն` Ժ. Ասրյան»