Օգոստոսի 8-ին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը Սպիտակ տանը բանակցություններ վարեց Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի հետ։ Նա նախ առանձին-առանձին հանդիպեց նրանցից յուրաքանչյուրի հետ՝ երկկողմ փոխըմբռնման հուշագրեր ստորագրելու համար։ Այնուհետև պետությունների ղեկավարները ելույթ են ունեցան մամուլի առջև և ստորագրեցին եռակողմ համատեղ հռչակագիր։

Փաստաթուղթը բաղկացած է յոթ կետից,

Առաջին

Պետությունների ղեկավարները ականատես եղան, թե ինչպես Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարները նախաստորագրեցին (այսինքն՝ ստորագրեցին հայ-ադրբեջանական խաղաղության և միջպետական հարաբերությունների հաստատման մասին համաձայնագիրը)։ Այնուհետև Նրանք հայտարարեցին, որ կձգտեն այն ստորագրել և վավերացնել։

Երկրորդ

Նրանք նաև ականատես եղան, թե ինչպես արտգործնախարարները ստորագրեցին համատեղ կոչ՝ ուղղված Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությանը (ԵԱՀԿ)՝ Մինսկի գործընթացն ավարտելու համար (այն մեկնարկել էր ԵԱՀԿ հարթակում 1992 թվականին՝ Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի նախագահությամբ ղարաբաղյան հակամարտությունը լուծելու համար):

Երրորդ

Նրանք վերահաստատեցին տարածաշրջանային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման կարևորությունը՝ «պետությունների ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և իրավասության նկատմամբ հարգանքի հիման վրա». խոսքը, առաջին հերթին, Ադրբեջանի արևմտյան մասի և նրա էքսկլավ՝ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև Հայաստանի տարածքով «անարգել հաղորդակցության» մասին է։

Չորրոդ

Հայաստանը կհամագործակցի Միացյալ Նահանգների և երրորդ երկրների հետ՝ իր տարածքում ստեղծելու «Trump Route for International Peace and Prosperity» (TRIPP) տարանցիկ երթուղին: ԱՄՆ նախագահի խոսքով՝ դա տեղի կունենա Միացյալ Նահանգների հետ բացառիկ գործընկերության շրջանակներում, որին Հայաստանը 99 տարով կփոխանցի այս միջանցքի կառավարումը:

Հինգերորդ

Առաջնորդները ընդունեցին «անցյալի հակամարտություններից անկախ ավելի պայծառ ապագայի ուղի գծելու» անհրաժեշտությունը և դա անելու ՄԱԿ-ի կանոնադրությանը և 1991 թվականի Ալմա-Աթայի հռչակագրին համապատասխան, որով ԽՍՀՄ 11 հանրապետությունները հայտարարեցին իրենց գոյության ավարտի և միմյանց սահմանների ու տարածքային ամբողջականության նկատմամբ հարգանքի մասին: Պետությունների ղեկավարները հայտարարեցին, որ այժմ պայմաններ են ստեղծվել «բարիդրացիական հարաբերություններ կառուցելու» համար. «այս իրականությունը, որը չի կարող և երբեք չպետք է վերանայվի, հարթում է մեր ժողովուրդների միջև թշնամանքի դադարեցման ճանապարհը»:

Վեցերորդ

Նրանք վստահություն հայտնեցին, որ Վաշինգտոնում կայանալիք գագաթնաժողովը կապահովի ամուր հիմք «փոխադարձ հարգանքի և տարածաշրջանում խաղաղության հասնելու համար»։

Յոթերորդ

Նրանք երախտագիտություն հայտնեցին Թրամփին «նրա բարեհամբույր հյուրընկալության» և Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև «երկկողմ հարաբերությունների կարգավորման գործում ունեցած նշանակալի ներդրման» համար։ Եվ այսպես. միջազգային, գրեթե բոլոր փորձագետները արձանագրեցին, որ Նիկոլ Փաշինյանը համաձայնվեց միակողմանի զիջուների գնով ստորագրել Ադրբեջանի հետ մի համաձայնագիր, որի արդյունքում Ադրբեջանը կստանա անարգել կապ Նախիջևանի հետ:

Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարները բազմիցս շնորհակալություն են հայտնել ԱՄՆ նախագահին և հայտարարել, որ նրան կառաջադրեն Նոբելյան խաղաղության մրցանակի: Ալիևի խոսքով՝ 30 տարվա ընթացքում ոչ ոք չի կարողացել նման արդյունքի հասնել, ինչպես ԱՄՆ ներկայիս նախագահը, և «ո՞վ, եթե ոչ նախագահ Թրամփը, արժանի է Նոբելյան խաղաղության մրցանակին»: «Ես չեմ ուզում մտնել Նոբելյան խաղաղության կոմիտեի շատ տարօրինակ որոշումների պատմության մեջ՝ մրցանակը շնորհել մի մարդու, ով ընդհանրապես ոչինչ չի արել: Բայց նախագահ Թրամփը վեց ամսվա ընթացքում հրաշք է գործել», - ասեց Ադրբեջանի նախագահը, ակնարկելով, հավանաբար ԱՄՆ նախկին նախագահ Բարաք Օբամային, ով ստացավ նոբելյան մրցանակ և այսօր համարվում է Թրամփի հիմնական թիրախներից մեկը:

Փաստացի, կարելի է ասել, որ Թրամփը նվեր ստացավ Փաշինյանից, որի հաշվին կարող է պայմանավորվել Ադրբեջանի հետ՝ կառուցելու համար ռազմավարական բնույթի հարաբերություններ:

Իսկ դրա դիմաց Փաշինյանն ակնկալում է նվեր ստանալ Թրամփից՝ իր իշխանության վերարտադրության համար:

Այս պատմության մեջ միակ զոհը դարձավ հայ ժողովուրդը, իսկ հետագայում կորուստներ կարող են ունենալ նաև Ռուսաստանն ու Իրանը:

Բայց դա արդեն այլ խոսակցության թեմաներ են:

Սա է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան

Աղբյուրը` Zham.am