Արդեն երկու օր է, ինչ ավտոբուսի վարորդները հրաժարվում են վարել իրենց մեքենաները, պնդելով, որ իրենց խոստացած հասանելիք լրացուցիչ գումարները ոչ միայն չեն ստացել, այլև մտավախություն ունեն, որ չեն էլ ստանալու:

Բանն այն է, որ երբ մեկ ամիս առաջ, նոյեմբերի 1-ից որոշում կայացվեց, որ այլևս ուղևորները իրենց գումարները պիտի տան անկանխիկ, և վարորդները պիտի կապ չունենան գումարների հավաքման հետ, վարորդներն արդարացի հարց բարձրացրին, թե այդ դեպքում պիտի բարձրացվեն իրենց աշխատավարձները, այն չափով, որ նրանք ստվերային կարգով հավաքում էին մինչև նոյեմբերի 1-ը:

Ըստ վարորդների՝ նրանց միջնորդավորված կարգով խոստացել էին բարձրացնել իրենց աշխատավարձը:

Սակայն դեկտեմբերի սկզբին պարզ դարձավ, որ իրենց «քցել են»:

Ստացվում է, որ վարորդները պիտի շարունակեին աշխատել, սակայն առանց այն հավելավճարների, որ իրենք ունեին մինչև նոյեմբերի 1-ը:

Հասկանալի է, որ այն համակարգը, որ գոյությույն ուներ մինչև նոյեմբերի 1-ը, ապագա չէր կարող ունենալ, քանզի օրը ցերեկով այս համակարգում գոյանում էր ստվերային ահռելի գումար, օրական ավելի քան 80 հազար դոլար, որը չէր մտնում քաղաքային բյուջե:

Հասկանալի է, որ այդ ստվերային շրջանառության առաջին օղակը սկսվում էր հենց վարորդներից:

Վերջիններս չնչին մասը իրենց էին վերցնում և ստվերի առյուծի բաժինը հանձնում էին «վերև»:

Փաստացի՝ իշխանությունը հանցանքը կազմակերպում էր՝ վարորդներին ներքաշելով այդ գործընթացի մեջ:

Վերջիններս լռելյայն համաձայնվում էին, քանզի դրա դիմաց ստանում էին իրենց փոքր «փայաբաժինը»:

Եվ ահա, այս բարեփոխման արդյունքում, երբ հիմնվում է անկանխիկ վճարման համակարգը, վարորդները դուրս են բերվում այդ համակարգից, միաժամանակ նրանք զրկվում են նաև իրենց թեև փոքր, բայց ստվերային հավելավճարից:

Եվ ահա, վարորդները պահանջում են կոմպենսացնել իրենց «կորուստը», որպեսզի կարողանան վերականգնել իրենց նախկին իրական համախառն աշխատավարձը:

Վարորդները պահանջում են իրենց աշխատավարձները բարձրացնել 150 հազար դրամով:

Ներկա դրությամբ 12 մետրանոց «MAN»-երի վարորդները ստանում են 410 հազար դրամ աշխատավարձ, իսկ 8.5 մետրանոց «ԺոնգԹոնգ» ավտոբուսների վարորդները՝ 310 հազար դրամ:

Այսինքն, ստացվում է որ միջինը Երևանի ավտոբուսների վարորդների աշխատավարձը կազմում է 300-400 հազար դրամ:

Սակայն վարորդները, բացի բժշկական ապահովագրության համակարգից, այլ լուրջ արտոնություններից չեն օգտվում, էլ չասենք, որ նրանք ունեն ամենատարրական կենցաղային խնդիրները, որոնք մինչ այսօր չեն լուծվել:

Եթե հայ վարորդների պայմանները համեմատենք օրինակ այլ երկրների վարորդների հետ, ապա այդ համեմատությունը կլինի ի վնաս հայկական կողմի:

Օրինակ, հարևան Թբիլիսիի քաղաքային ավտոբուսների վարորդների միջին աշխատավարձը կազմում է դրամով մոտ 480 հազար դրամ: Բացի այդ, վրացի վարորդները ունեն նաև լրացուցիչ պատկառելի սոցիալական փաթեթ, որի մեջ ներառվում են նաև բժշկական ապահովագրությունն ու մի շարք այլ ծառայություններ:

Այս համեմատությունը հաշվի առնելով, մենք նույնպես պիտի մեր վարորդների պայմանները ուշադրության կենտրոնում պահենք, քանի որ քաղաքային ավտոբուսների վարորդների սոցիալական և առողջական վիճակից է կախված նաև հազարավոր քաղաքացիների անվտանգ երթևեկելը:

Օրինակ, եթե հայ վարորդի աշխատավարձը մնա 300 հազար դրամ ամսական 14 օրվա համար, ապա նա մյուս օրերին, որպեսզի կարողանա կոմպեսացնել իր կորուստը, կսկսի տաքսի վարել: Այսինքն, վարորդների մոտ, ովքեր մեքենան վարում են օրական մինչև 12 ժամ, կարող է առաջ գալ խրոնիկ հոգնածություն, ինչը կարող է հետագայում զանգվածային ավտովթարների պատճառ դառնալ:

Ավտոբուսի պարագայում, որտեղ միջինը լինում է մոտ 60 ուղևոր դա կարող է լուրջ սպառնալիք դառնալ:

Ավտոբուսի վարորդների աշխստավարձերը բարձր են բոլոր այլ երկրների քաղաքներում հենց դրա պատճառով: Որպեսզի նրանք հանգստյան օրեր ունենան և մեքենա վարեն օրումեջ:

Իսկ այս որոշմամբ վարորդները ստիպված կլինեն լրացուցիչ գումար վաստակելու համար ամենօրյա դարձնել իրենց աշխատանքը, որի հետևանքով ավտոբուսի ուղևորների համար կարող է առաջ գալ վթարների մեջ հայտնվելու լուրջ վտանգ:

Փաստացի, այս իշխանության ցանկացած որոշում հակասոցիալական բնույթ է ունենում:

Այս մարդիկ արդեն ամբողջովին կտրվել են իրականությունից և որոշումներ են կայացնում , որտեղ անտեեսված են լինում մարդկանց տարրական շահերը:

Զարմանալիորեն այս տիպի որոշումները զանգվածային բնույթ են կրում, ինչը հուշում է, որ գալիք տարի մարդիկ ոտքի են ելնելու իրենց սոցիալական շահերը պաշտպանելու համար:

Այդպես է լինում, երբ պոպուլիստները հայտնվում են իշխանության ղեկին:

Դա ցույց է տվել մարդկության ողջ պատմության փորձը:

Եվ այդ փորձի հետ ծանոթանում է նաև հայ քաղաքացին:

Ափսոս, որ հայ քաղաքացին ուսանում է դա ոչ թե որիշների սխալների վրա, այլ՝ երբ այն անրադառնում է կոնկրետ իր շահին:

Բայց դա էլ ունի իր բացատրությունը, հայ քաղաքացին չունի այն վերնախավը, որը լուսավորչական աշխատանք տարած կլիներ և թույլ չէր տա, որ հայը կրկներ ուրիշ ժողովուրդների սխալները:

Դրա պատճառով էլ հայ շարքային քաղաքացին սովորում է բառի բուն իմաստով՝ իր մաշկի վրա զգալով բոլոր այն երևույթները, որոնք եղել էին նաև այլ երկրներում:

Սա է իրականությունը:

Դավիթ Մկրտչյան
Աղբյուրը՝ Zham.am