Արդեն տևական ժամանակ է, ինչ ադրբեջանական լրատվամիջոցները քննարկում են Փաշինյանի կողմից առաջարկվող «խաղաղության խաչմերուկի» գաղափարը և ծաղրում այն, հեգնելով, թե՝ կա՛մ Փաշինյանը կատարյալ անգրագետ է, կա՛մ էլ հերթական անգամ փորձում է խաբել սեփական ժողովուրդին՝ «խաղաղություն» խոստանալով, որպեսզի կարողանա շարունակել պահպանել սեփական իշխանությունը:

Ի՞նչ հիմնավորումներ են բերում ադրբեջանցիներըч Փաշինյանին ծաղրելու հարցում

Նախ այն, որ Փաշինյանի գաղափարը կենսունակ չէ, քանի որ այն չի ընդունվում, ո՛չ Ադրբեջանի, ո՛չ Թուրքիայի, ո՛չ Ռուսաստանի կողմից: Այսինքն, տարածաշրջանի բոլոր երեք խաղացողները մերժում են այդ ծրագիրը: Միայն Իրանն է կողմ Փաշինյանի առաջարկին, նշում են ադրբեջանցիները, այն էլ այն պատճառով, որ շատ լավ հասկանում են, որ այդ առաջարկը կյանքի չի կոչվելու:

Ադրբեջանցիները զարմանում և միաժամանակ ուրախանում են, որ Հայաստանն այսօր կառավարվում է կատարյալ տգետ և անազնիվ մարդկանց կողմից, ինչը Հայաստանը հանգեցնելու է կործանման:

Ընդ որում, ադրբեջանցիների հիմնավորումները շատ տրամաբանական են հնչում: Նրանք ընգծում են պարզ հարցադրում. կա՛մ ադրբեջանցիները Սյունիքով պիտի տեղաշարժվեն «հեշտացված» տարբերակով, ինչպես որ օրինակ ռուսները տեղաշարվում են Լիտվայի տարածքով դեպի Կալինինգրադի մարզ, կա՛մ այդ տեղաշարվելը պիտի ապահովվի մի երրորդ երկրի կողմից: Ընդ որում, նրանք նշում են, որ նույն խնդիրը վերաբերվում է հայերի տեղաշարժմանը դեպի Իրան՝ Նախիջևանի տարածքով:

Ոչ մի հայ, կամ հայկական բիզնես իր ապրանքները չի տեղափոխի դեպի Իրան՝ Նախիջևանի տարածքով, եթե այն չերաշխավորվի մի որևէ այլ երկրի ուժերի միջոցով: Կամ էլ հայերը պիտի ունենան արտոնյալ տեղափոխվելու հնարավորություն, որի անվտանգությունը նույնպես երաշխավորված չի լինի, եթե այն չապահովվի երրորդ երկրի կողմից:

Ադրբեջանցիների հիմնավորումները այնքան ակնհայտ են, որ նույնիսկ դրանք քննարկման առարկա դարձնելն է հիմարություն:

Այս մոտեցման միակ այլնըտրանքը այն է, որ Հայաստանը ընդհանրապես հրաժարվի որևէ հարաբերություններ ունենալ Ադրբեջանի հետ:

Կարելի է հասկանալ և այն մարդկանց, ովքեր դեմ են ընդհանրապես որևէ հարաբերություններ ունենալու Ադրբեջանի հետ, որն իր մեջ նաև նոր պատերազմ սկսելու մեծ ռիսկեր է պարունակում, և այն մարդկանց, ովքեր առաջարկում են իրատեսական տարբերևակ, թե ինչպես կյանքի կոչել իրական խաղաղության խաչմերուկի ծրագիրը, որն առանց երրորդ կողմի երաշխավորի ուղղակի հնարավոր չէ: Օրինակ այնպես, ինչպես որ ամրագրված է նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրով:

Այս համատեքստում Փաշինյանի կողմից առաջ քաշվող տարբերակը իրականում խաբեություն է իրենից ներկայացնում, որը ժամանակի ընթացքում կարող է նյարդայնացնել բոլորին և տարածաշրջանի երկրները կոլեկտիվ որոշում կայացնեն պատժել Հայաստանին՝ այս մոտեցման համար:

Այսօր թերևս միայն Իրանն է որ թույլ չի տալիս Հայաստանի պատժումը, ելնելով իր ազգային շահերից, քանզի այստեղ իրանցիների համար գործում է հայտնի ռուսական ասացվածքը, թե «это не им, а нам дадут 15 суток»:

Ադրբեջանցիները, հասկանալով Փաշինյանի այս մոտեցումը, հույս ունեն, որ մի օր Իրանն էականորեն կթուլանա, և իրենք կկարողանան ուղակի գրավել Հայաստանը և վերջնականապես կլուծեն այս հարցը: Այդ իսկ պատճառով էլ նրանք առանձնապես լուրջ չեն վերաբերվում «խաղաղության պայմանագրի» հաստատման գործընթացին, համարելով, որ այս հարցում Բաքուն պիտի մաքսիմալ երկարաձգի, ցույց տալով Մոսկվային և Թեհրանին, թե ում խաղաղն է իրականում խաղում Փաշինյանը, որպեսզի իր գլխավոր խնդիրը մաքսիմալ հեշտ լուծի:

Իսկ ինչ վերաբերվում է հայ ժողովուրդին և նրա հանրային և քաղաքական կոչվող վերնախավին, ապա պետք է վերջապես գիտակցել, որ «նստած թախտին՝ սպասելով բախտին», ոչ միայն խնդիրները չեն լուծվի, այլև դա ցույց կտա միջազգային հանրությանը, որ իրականում հայ ժողովուրդը չունի այս տարածաշրջանում ապրելու իրական տեսլական և այդ պատճառով էլ նրա տեղը միջազգային հանրությանը առաջարկներ է անում խեղկատակ Փաշինյանը:

Մի՞թե պարզ չէ, որ այդ դեպքում հայ ժողովուրդը ինքն իրեն է դատապարտում ինքնաոչնչացման, քանզի միջազգային հանրությունը չի կարող հանդուրժել այս քաղաքական կապիկությունը երկար ժամանակահատվածում:

Սա է իրականությունը:

Դավիթ Մկրտչյան

Աղբյուրը՝ Zham.am