Ղազախստանի նախագահն այժմ «Миротворец» կայքում է, ո՞վ է հաջորդը
Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի հայտնվելը «Ուկրաինայի թշնամիների» ցուցակում՝ որը հրապարակվում է «Миротворец» կայքում, մեծ աղմուկ է բարձրացրել ղազախական լրատվամիջոցներում։ Ղազախստանի իշխանությունները փորձել են աչք փակել դրա վրա, սակայն ստեղծված նախադեպը աշխարհի տարբեր երկրներում քաղաքական գործիչներին ստիպել է մտածել այդ իրադարձության հնարավոր հետևանքների մասին։ Ոչ պակաս, դա վերաբերում է նաև Հայաստանին, որը, ինչպես և Ղազախստանը, չեզոք դիրքորոշում ունի Ուկրաինայի հակամարտության նկատմամբ։ «Миротворец» կայքն իրեն դիրքավորում է որպես «ազգային Ուկրաինայի պետականության հիմքերի, խաղաղության, քաղաքացիների անվտանգության դեմ հանցագործությունների հետազոտությունների կենտրոնի ինտերնետ-ներկայացուցչություն» (կայքի հղումը մեկնաբանություններում): Միևնույն ժամանակ, ուկրաինական կայքը տվյալների բազա է, որում մուտքագրվում են մարդկանց անձնական տվյալները, որոնց կարծիքը չի համընկնում Ուկրաինայի գործող իշխանությունների կարծիքի հետ: Հարկ է հատուկ նշել, որ տվյալների բազաներում՝ որոնք մինչև վերջերս բաց են եղել, նշվում են մարդկանց անձնական տվյալները ՝բնակության հասցեները, անձնագրային տվյալները,լուսանկարները և աշխատանքի վայրերը։
Կայքում տեղ գտնված մարդիկ և նրանց հարազատները ենթարկվում են իսկական հալածանքների, շատերը ստիպված են փոխել իրենց բնակության վայրը և աշխատանքը: Արդեն կան մի շարք դեպքեր, երբ «Миротворец»-ի ցուցակում հայտնված մարդիկ զոհվել են, կամ պարզապես անհետացել ։ Դրանից հետո նրանց լուսանկարները ցինիկաբար ձևափոխվում էին՝ ուղեկցվելով «ликвидирован» է մակագրությամբ։ Եվ այստեղ բացառություն չեն Ուկրաինայի մեծաթիվ հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչները, որոնցից շատերն ապրում են երկրի արևելքում՝ մարտական գործողությունների գոտում։ ԶԼՄ-ների տեղեկություններով՝ «Миротворец» կայքում արդեն հարյուրավոր ուկրաինահայեր կան, այդ թվում ՝ երեխաներ ։ «Миротворец» ցուցակը ուկրաինական իշխանություններն օգտագործում են երկրի արևելքում «зачисток» անցկացնելու համար։ Բացի Դոնբասում բնակվող հայերից, «Миротворец»-ի ցուցակում են հայտնվել նաև շատ այլ հայեր՝ Ռուսաստանից։ Զարմանալի է, որ նրանց մեջ կան քաղաքականությունից հեռու և «անշառ» մարդիկ, ինչպիսիք են՝ կատակերգուներ Միխայիլ Գալուստյանն ու Եվգենի Պետրոսյանը։ «Գնդակահարության ցուցակում» Ղազախստանի նախագահ Տոկաևի ընդգրկումը խոսում է այն մասին, որ Կիևի իշխանությունները բարձրացնում են խաղադրույքները, և այլևս իրենց համար որևէ սահմանափակում չեն տեսնում։ Ռուսաստանաբնակ հայերի, ինչպես նաև ազդեցիկ գործարարների և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հայտնվելը, այսպես կոչված «Գնդակահարության ցուցակում»՝ ժամանակի հարց է։ Այստեղ հարկ է հիշել, որ 2014 թվականի մարտին ՄԱԿ-ում քվեարկության ժամանակ Հայաստանը սատարեց Ռուսաստանին՝ Ղրիմի կարգավիճակի փոփոխության հարցով։ Բացի այդ, Հայաստանը միակ երկիրն է, որը սատարել է Ռուսաստանին և դեմ է քվեարկել այս տարվա մարտին Եվրոպայի խորհրդում Ռուսաստանի ներկայացուցչության կասեցմանը։ Բացի այդ, Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության և Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության անկախության ճանաչման մասին լուրը 2022 թվականի փետրվարին ողջունել են Արցախի իշխանությունները՝ Արայիկ Հարությունյանի գլխավորությամբ։ Դրան հաջորդեցին մի շարք կտրուկ հայտարարություններ Հայաստանի հասցեին՝ ուկրաինացի քաղաքական գործիչների և լրագրողների կողմից։
Հայաստանը Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հակամարտության մեջ հետևեողականորեն չեզոքություն է պահպանում՝ հաշվի առնելով երկու կողմերի փաստարկները,ինչպես նաև աշխարհաքաղաքական հնարավոր զարգացումները մեր տարածաշրջանում, սակայն մենք պետք է պատրաստ լինենք վճռականորեն դատապարտել Կիևի ցանկացած սադրիչ գործողություն, որն արդեն վաղուց անցել է՝ երկրների միջև նորմալ դիվանագիտական հարաբերությունների բոլոր հնարավոր սահմանները: Ընդ որում, դա վերաբերում է ոչ միայն չեզոք պետություններին՝ ինչպիսիք են Հայաստանը և Ղազախստանը, այլև Կիևի դաշնակիցներին։ Բավական է հիշել Ուկրաինայի նախագահ Զելենսկու վերջին սկանդալային հայտարարությունները՝ Գերմանիայի ղեկավարության հասցեին։ Առավել ապակառուցողական է հայտարարություններից մեկը, որում Զելենսկին հիշում է Գերմանիայի և գերմանացի ժողովրդի՝ «Ուկրաինային զենք մատակարարելու որոշակի հոգեբանական խոչընդոտների մասին, որոնք կապված են նրա նացիստական անցյալի հետ»:
Մենք պետք է հստակ հայտարարենք, որ Հայաստանն Ուկրաինայի հանդեպ չունի որևէ պարտավորվածություններ, և հայերի «գնդակահարության ցուցակներում» ընդգրկելու փորձերը, որտեղ էլ որ նրանք ապրեն, մեր վճռական հակահարվածին կհանդիպեն միջազգային բոլոր հարթակներում ։
Փորձագետ ՈՒՊՆՏՀ միջազգային հարաբերություններ ֆակուլտետ
Ղազախստանի նախագահն այժմ «Миротворец» կայքում է, ո՞վ է հաջորդը
Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի հայտնվելը «Ուկրաինայի թշնամիների» ցուցակում՝ որը հրապարակվում է «Миротворец» կայքում, մեծ աղմուկ է բարձրացրել ղազախական լրատվամիջոցներում։ Ղազախստանի իշխանությունները փորձել են աչք փակել դրա վրա, սակայն ստեղծված նախադեպը աշխարհի տարբեր երկրներում քաղաքական գործիչներին ստիպել է մտածել այդ իրադարձության հնարավոր հետևանքների մասին։ Ոչ պակաս, դա վերաբերում է նաև Հայաստանին, որը, ինչպես և Ղազախստանը, չեզոք դիրքորոշում ունի Ուկրաինայի հակամարտության նկատմամբ։ «Миротворец» կայքն իրեն դիրքավորում է որպես «ազգային Ուկրաինայի պետականության հիմքերի, խաղաղության, քաղաքացիների անվտանգության դեմ հանցագործությունների հետազոտությունների կենտրոնի ինտերնետ-ներկայացուցչություն» (կայքի հղումը մեկնաբանություններում): Միևնույն ժամանակ, ուկրաինական կայքը տվյալների բազա է, որում մուտքագրվում են մարդկանց անձնական տվյալները, որոնց կարծիքը չի համընկնում Ուկրաինայի գործող իշխանությունների կարծիքի հետ: Հարկ է հատուկ նշել, որ տվյալների բազաներում՝ որոնք մինչև վերջերս բաց են եղել, նշվում են մարդկանց անձնական տվյալները ՝բնակության հասցեները, անձնագրային տվյալները,լուսանկարները և աշխատանքի վայրերը։
Կայքում տեղ գտնված մարդիկ և նրանց հարազատները ենթարկվում են իսկական հալածանքների, շատերը ստիպված են փոխել իրենց բնակության վայրը և աշխատանքը: Արդեն կան մի շարք դեպքեր, երբ «Миротворец»-ի ցուցակում հայտնված մարդիկ զոհվել են, կամ պարզապես անհետացել ։ Դրանից հետո նրանց լուսանկարները ցինիկաբար ձևափոխվում էին՝ ուղեկցվելով «ликвидирован» է մակագրությամբ։ Եվ այստեղ բացառություն չեն Ուկրաինայի մեծաթիվ հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչները, որոնցից շատերն ապրում են երկրի արևելքում՝ մարտական գործողությունների գոտում։ ԶԼՄ-ների տեղեկություններով՝ «Миротворец» կայքում արդեն հարյուրավոր ուկրաինահայեր կան, այդ թվում ՝ երեխաներ ։ «Миротворец» ցուցակը ուկրաինական իշխանություններն օգտագործում են երկրի արևելքում «зачисток» անցկացնելու համար։ Բացի Դոնբասում բնակվող հայերից, «Миротворец»-ի ցուցակում են հայտնվել նաև շատ այլ հայեր՝ Ռուսաստանից։ Զարմանալի է, որ նրանց մեջ կան քաղաքականությունից հեռու և «անշառ» մարդիկ, ինչպիսիք են՝ կատակերգուներ Միխայիլ Գալուստյանն ու Եվգենի Պետրոսյանը։ «Գնդակահարության ցուցակում» Ղազախստանի նախագահ Տոկաևի ընդգրկումը խոսում է այն մասին, որ Կիևի իշխանությունները բարձրացնում են խաղադրույքները, և այլևս իրենց համար որևէ սահմանափակում չեն տեսնում։ Ռուսաստանաբնակ հայերի, ինչպես նաև ազդեցիկ գործարարների և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հայտնվելը, այսպես կոչված «Գնդակահարության ցուցակում»՝ ժամանակի հարց է։ Այստեղ հարկ է հիշել, որ 2014 թվականի մարտին ՄԱԿ-ում քվեարկության ժամանակ Հայաստանը սատարեց Ռուսաստանին՝ Ղրիմի կարգավիճակի փոփոխության հարցով։ Բացի այդ, Հայաստանը միակ երկիրն է, որը սատարել է Ռուսաստանին և դեմ է քվեարկել այս տարվա մարտին Եվրոպայի խորհրդում Ռուսաստանի ներկայացուցչության կասեցմանը։ Բացի այդ, Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության և Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության անկախության ճանաչման մասին լուրը 2022 թվականի փետրվարին ողջունել են Արցախի իշխանությունները՝ Արայիկ Հարությունյանի գլխավորությամբ։ Դրան հաջորդեցին մի շարք կտրուկ հայտարարություններ Հայաստանի հասցեին՝ ուկրաինացի քաղաքական գործիչների և լրագրողների կողմից։
Հայաստանը Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հակամարտության մեջ հետևեողականորեն չեզոքություն է պահպանում՝ հաշվի առնելով երկու կողմերի փաստարկները,ինչպես նաև աշխարհաքաղաքական հնարավոր զարգացումները մեր տարածաշրջանում, սակայն մենք պետք է պատրաստ լինենք վճռականորեն դատապարտել Կիևի ցանկացած սադրիչ գործողություն, որն արդեն վաղուց անցել է՝ երկրների միջև նորմալ դիվանագիտական հարաբերությունների բոլոր հնարավոր սահմանները: Ընդ որում, դա վերաբերում է ոչ միայն չեզոք պետություններին՝ ինչպիսիք են Հայաստանը և Ղազախստանը, այլև Կիևի դաշնակիցներին։ Բավական է հիշել Ուկրաինայի նախագահ Զելենսկու վերջին սկանդալային հայտարարությունները՝ Գերմանիայի ղեկավարության հասցեին։ Առավել ապակառուցողական է հայտարարություններից մեկը, որում Զելենսկին հիշում է Գերմանիայի և գերմանացի ժողովրդի՝ «Ուկրաինային զենք մատակարարելու որոշակի հոգեբանական խոչընդոտների մասին, որոնք կապված են նրա նացիստական անցյալի հետ»:
Մենք պետք է հստակ հայտարարենք, որ Հայաստանն Ուկրաինայի հանդեպ չունի որևէ պարտավորվածություններ, և հայերի «գնդակահարության ցուցակներում» ընդգրկելու փորձերը, որտեղ էլ որ նրանք ապրեն, մեր վճռական հակահարվածին կհանդիպեն միջազգային բոլոր հարթակներում ։
Փորձագետ ՈՒՊՆՏՀ միջազգային հարաբերություններ ֆակուլտետ
Աղվան Պողոսյանի ֆեյսբուքյան էջից