Հարցազրույց դրամատուրգ Կարինե Խոդիկյանի հետ

 -Ինչպե՞ս կբնութագրեք այսօրվա քաղաքական և հանրային մթնոլորտը։

-Ճիշտն ասած տագնապի զգացում ունեմ։ Նույն տագնապը, երբ Գետաշենն էինք կորցնում։ Բայց այն ժամանակ գիտեինք, թե ինչի համար ենք պայքարում, հանուն ինչի են տղաները ճակամարտում, մենք ինչու ենք մթի ու խավարի մեջ։ Այսօր, չնայած շուրջօրյա լույս ունենք, բայց այսքան խավար մեր շուրջը, գոնե ինձ համար, երբևէ չի եղել։

-Ի՞նչն ենք այսօր կորցնում։

-Այսօր կորցնում ենք հայրենիքի զգացողությունը, կորցնում ենք պետականության զգացողությունը։ Վաղը ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակի օրն է, իսկ այսօր Թուրքիայի հետ ինչ-որ պայմանագիր ենք կնքում...

-Ուզում եք ասել, որ այսօր իշխանությունները օտարվա՞ծ են հասարակությունից։

-Այն, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում անջրպետը իշխանություն ասվածի, որը որ ձևավորվել է մարտի 1-ից հետո, և հասարակության միջև' հասել է իր կրիտիկական կետին։ Դրանում ոչ մի կասկած չունեմ։ Մեկ տարի հետո, իրեն նախագահ հայտարարած Սերժ Սարգսյանը,  ներքին խնդիրները չլուծած, փորձում է չեղած լեգիտիմության լիմիտը լրացնել արտաքին աշխարհի ինչ-ինչ խաղերին մասնակցելով, որի արդյունքը այսօր տեսնում ենք։ ՀՅԴ հրավիրած խորհրդաժողովին մասնակցելիս՝ ես «զարմանքով» նկատեցի, որ նույնիսկ կոալիցիայի մաս կազմող քաղաքական ուժն այսօր տագնապած է և իշխանություններից ինչ-որ բան է պահանջում, չնայած, որ ինքն էլ իշխանության մաս է կազմում։ Այսինքն, եթե իշխանության ներսում հասկանում են, որ ֆուտբոլային կոչված դիվանագիտությունը պարտվողական էր, որ մենք չշահելով ոչինչ՝ շատ բան կորցրեցինք, ապա ես ավելացնելու ոչինչ  չունեմ։

-Ձեր կարծիքով ինչու՞ քաղաքական ուժերը, այդ թվում ՀՅԴ-ն, այս վտանգների մասին չէին բարձրաձայնում մինչև Գյուլի այցը Երևան։

-Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը, գոնե երիտասարդների մակարդակով, իր բողոքի ձայնը բարձրացրել էր, երբ օդանավակայնում և մարզադաշտում իրենց պաստառներով դիմավորեցին  Թուրքիայի նախագահին։ Այս իմաստով ՀՅԴ-ն  գոնե կարող է ինչ-որ բան ասել։ Այ թե մնացած քաղաքական ուժերը ինչու՞ էին լռում՝ դա ուրիշ հարց է։ Մեկ ուրիշ բան ասեմ. այս վերջին տարում ամբողջ Հայաստանը, փաստորեն, ներգրավված էր մեկին նախագահի աթոռին պահելու գործում։ Եվ այդ պատասխանատվության  99%-ը ընկնում կոալիցիա կոչվածի վրա։

-Երբ մեկնարկում էր «ֆուտբոլային դիվանագիտությունը» մեր քաղաքական շրջանակները մեծամասամբ դրական էին գնահատում այն՝  նշելով, որ դատապարտված ենք ցանկացած հարևանի հետ հարաբերվել։ Այսօր, գնալով ակտիվանում են հայրենասիրական հնչերանգներով գնահատականները։ Ինչո՞վ եք դա բացատրում։

-Ես մի բան գիտեմ. 1915թ.-ին եղել է ցեղասպանություն և մինչև հիմա այն մնում է մեր արյան հիշողության մեջ։ Երբ քեզ ցեղասպանել են և քեզ վերացնելու քաղաքականություն են իրականացրել՝ ի՞նչ բանակցությունների մասին է խոսքը։ Թող աշխարհը այդ դիրքորոշումը համարի ոչ հանդուրժողական, բայց ո՞վ է զոհը։ Մենք ենք զոհը, զոհը՞ պետք է խոսի հանդուրժողականության մասին, թե՞ դահիճը։ Ինձ համար շատ կասկածելի է, թե ինչպիսին կլինի Հայաստանի վիճակը սահմանը բացելուց հետո։ Ես խոսում եմ ոչ որպես քաղաքագետ կամ տնտեսագետ, այլ որպես կին, որը ունի ընտանիքի պահպանման բնազդ։ Իսկ Հայաստանը իմ ընտանիքն է։ Եվ ինչպե՞ս կարելի է,  ի հաշիվ ցեղասպանության, մտնել ինչ-որ խաղերի մեջ։

-Դուք խոսեցիք քաղաքական դաշտի մասին։ Այն շարունակում է ներկայացվել «սևի» և «սպիտակի» հարթությունում։ Ըստ Ձեզ, դա այդպե՞ս է, թե՞ ոչ։

-Ցավոք սրտի այդպես է։ Եվ դա վերջին տարիների քաղաքականության հետևանք է, որ այսօր հասարակությունը քեզ ընկալում է կամ «սևի» կամ «սպիտակի» մեջ։ Եթե դու ընդդիմադիր ես, ուրեմն միայն ընդդիմադիր ես, եթե իշխանամետ ես՝ միայն իշխանամետ ես։ Սա մեր պետության, մեր հասարակության ողբերգությունն է։ Կա մի խավ, որն իր էությամբ լինելով ընդդիմադիր՝ կարող է և չի ընդունում այսօրվա ընդդիմության բոլոր գաղափարները, բայց նա չի կարողանում դրա մասին ասել, որովհետև հասարակական լարվածությունը հասել է այնպիսի կետի, որ դու ստիպված կամ այս կողմում պետք լինես, կամ այն կողմում։ Դա շատ սխալ է, բայց այսօրվա իրականությունը դա է։

-Ինչպիսի՞ն է Ձեր քաղաքական և քաղաքացիական դիրքորոշումը։

-Առայժմ, մինչև այսօր ես մենակ եմ եղել։ Որևէ կուսակցության, որևէ խմբակի անդամ չեմ։ Իմ տեսակը կուսակցության մարդ չէ։ Դեռևս չկա այն ուժը, այն հասարակական շարժումը, որին ես կցանկանայի հարել։ Ես առ այսօր, դեռևս, կարելի է ասել, վճռական մենակ եմ։ Իհարկե, կուզենայի, որ կողքս համախոհներ լինեին, որոնք ոչ թե կունենային պարզապես ընդդիմադիր կեցվածք, այլ կունենային հստակ սեփական կարծիք պետության վերաբերյալ։

-Ձեր նշած տեսակի մարդիկ Հայաստանում կան և նրանք քիչ չեն։ Ինչպե՞ս է հնարավոր նրանց համախմբումը։

-Զգացողությունը, որ այդ տեսակը ոչ միայն իրար պետք է ճանաչի, այլև համախմբվի արդեն կա։ Գիտեք ինչ, մտածող մարդկանց միավորելը շատ դժվար է։ Այն տեսակի, որը իր մենակությանը շատ ավելի է վստահում, համախմբումը իսկապես բարդ գործ է։ Նա չի վստահում իր շրջապատին, որովհետև, հատկապես վերջին տասնամյակում այդ նույն շրջապատը շատ կեղտոտվեց։ Եվ վերջին մեկ տարին, որքան էլ, որ ծանր էր բոլորիս համար, բացեց բոլոր դիմակները։ Ես գիտեի, թե այս կամ այն քաղաքական գործիչը ինչ է իրենից ներկայացնում, բայց շատերը չգիտեին, շատերը խաբված էին։ Այս  մեկ տարում կեղծ դիմակները ընկան և մարդիկ որոնց կողքին կարելի է վստահաբար կանգնել՝ շատ քիչ են, հավատացե՛ք։

-Ստացվում է, որ մենք ապրում ենք «ծուռ հայելիների» թագավորությունում։  Այս պարագայում, ո՞րը պետք է լինի մտավորականի դերը։

-Դուք կարծում եք, պատահակա՞ն է, որ երբ ձեր կայքն եմ այցելում, առաջինը «ծուռ հայելիների»  բաժինն  եմ կարդում...

-Ինչպե՞ս եք գնահատում։

-Ձեր հումորները շատ լավն են։ Իսկ մտավորականների մասով ասեմ, որ մտավորական ասվածը ևս այս մեկ տարում իրեն արտահայտեց այդ դիմակաթափությամբ։

-Ի՞նչ եք ակնկալում քաղաքապետի ընտրություններից։ Դրանք կարո՞ղ են նոր որակներ հաղորդել մեր քաղաքական դաշտին։

-Եթե կարողանանք ապահովել այն, որ մեզանից յուրաքանչյուրի ձայնն այն ձևով ինչպիսին որ մտնել է քվեատուփ, նույն ձևով էլ հաշվառվի, ապա անկախ նրանից, թե ով կհաղթի՝ դա կլինի բոլորիս հաղթանակը։ Ինձ համար, առաջին հերթին ընտրությունները պետք է լինեն արդար՝ չնայած, որ այդ բառից արդեն վախենում եմ։ Եվ եթե հաղթի այն քաղաքական ուժը, որի հաջողության հասնելու հնարավորությունների մասին վկայում են հասարակական տրամադրությունները, ապա մեր երկրի համար դա լուրջ նվաճում կլինի։  

Զրուցեց Վախթանգ Մարգարյանը