Հարցազրույց ՀՀԿ-ական պատգամավոր Լեռնիկ Ալեքսանյանի հետ

-Դուք, այսպես ասած, հին հանրապետական եք, տեսել եք Ձեր կուսակցության ղեկավար Անդրանիկ Մարգարյանի վարչապետության տարիներին արձանագրված տնտեսական ձեռքբերումները: Այս ենթատեքստում ինչպե՞ս եք գնահատում ՀՅԴ հարցապնդման մեջ այսօրվա կառավարության այն պատասխանը, թե տնտեսական ձախողումների պատճառներից մեկն էլ ստացված վատ ժառանգությունն է:

-Անդրանիկ Մարգարյանի ժամանակ համակարգայի՛ն խնդիրներ լուծվեցին, դրվեցին հիմքերը: Տնտեսության կառավարումը և՛ ռազմավարական, և՛ մարտավարական տեսանկյունից  պետք է նայել: Կան իրավիճակային խնդիրներ, որոնք լուծվում են, կան խնդիրներ, որոնցով հիմք է դրվում ռազմավարական խնդիրներ լուծելու համար: Իմ գնահատմամբ` Մարգարյան Անդրանիկի ժամանակահատվածում այդ հիմքերը դրվեցին մեր տնտեսության որոշակի ռազմավարական ուղղությունների վրա: Մեկնաբանությունը մի քիչ անշնորհակալ գործ է, բայց ասեմ, որ իրոք՝ ա՛յս վարչապետի օրոք մի տեսակ և՛ միջազգային ճգնաժամի հետ կապված խնդիրներ առաջ եկան, և՛ եղանակային պայմանների հետ կապված, որոնք իրոք դժվարացրեցին իր գործը: Իսկ վատ ժառանգություն, ես կարծում եմ, ոչ միայն Մարգարյան Անդրանիկից եկած, այլ ընդհանուր առմամբ՝ մենք տնտեսության կառավարման մեջ այս 20 տարվա ընթացքում շատ բան չենք արել: Օրինակ, գյուղատնտեսության մեջ այսօր ջանքեր են դրվում իրավիճակային խնդիրներ լուծելու համար, բայց այսօր, իմ գնահատմամբ, գյուղատնտեսությունում լուրջ բարեփոխումներ կատարելու համար 10-15 տարի է պետք, որովհետև հիմքերը դրված չեն: Այն, ինչ կար 90-ական թվականներին, մասնավորեցվեց ամբողջ ունեցածը, հատկապես՝ գյուղատնտեսության մեջ, և որևէ բարեփոխում, որը կոնկրետ ռազմավարական, համակարգային, մակրոտնտեսական խնդիր է, չի լուծել:

-Ինչո՞ւ չի լուծվել, ո՞ւմ մեղավորությունն է դա:

-Չի լուծվել, որովհետև իրավիճակային խնդիրներ են փորձել լուծել: Դրանք հեշտ լուծվող խնդիրներ չեն, մի կառավարության լուծելու խնդիրներ չեն: Ես կարծում եմ՝ խնդիրներ կան, որոնք պետք է ծրագրային լուծումներ ստանան, և դա կապված չէ մի կառավարության, նախարարի հետ: Օրինակ, գյուղատնտեսության խնդիրների հետ կապված, ինչքան էլ ուզենա այսօրվա նախարարը ջանքեր ներդնի, չկա այդ համակարգը՝ լուծելու գյուղատնտեսական խնդիրները:

-Մի քանի պատճառ նշեցիք` տնտեսական ճգնաժամ, եղանակային վատ պայմաններ։ Բայց արդյոք միայն դրա՞նք են այն պատճառները, որ մենք այսօր չենք կարողացել տնտեսությունում դրական արդյուքներ գրանցել: Թե՞, օրինակ, կառավարության ոչ իրավասու, ոչ կոմպետենտ լինելն է պատճառը:

-Կառավարման համակարգո՛ւմ կան թերություններ: Եթե ես ձեզ ասեմ` ամեն ինչ նորմալ է, իհարկե՝ այդպես չէ: Կան կադրային լուրջ խնդիրներ, որոնք պետք է լուծվեն: Կան համակարգային խնդիրներ: Ինչպես նաև, գյուղատնտեսության նկատմամբ համապատասխան ուշադրություն չի դարձվել: Սա իրո՛ք կա:

-Իսկ որոշակի վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի գործունեությո՞ւնն ինչպես եք գնահատում:

-Անկեղծ ասած՝ վարչապետին՝ որպես մտավոր կարողությունների տեր մարդու, որպես մարդու, որը որ հասկանում է ֆինանսներ, տնտեսություն, ես գնահատում եմ: Բայց նաև կան բաներ, որոնք երևի փորձի պակասի, բնագավառին ծանոթ չլինելու հետ են կապված: Բայց պարտավոր էլ չէ վարչապետն ամեն ինչ իմանա: Խնդիրը ճի՛շտ կադրային քաղաքականություն վարելու մեջ է: Կարծում եմ՝ հատկապես կադրային հարցում խնդիրներ կան, որոնք վարչապետը փորձում է լուծել: Կապել միայն վարչապետի հետ մեր ամբողջ տնտեսության իրավիճակը, ես սխալ եմ համարում:

-Օրինակ՝ վարչապետի փորձի պակասի պատճառով ի՞նչ թերացումներ եք տեսել:

-Այսօր մամուլում շատ է խոսվում վարչապետի այսինչ արտահայտության, այնինչ արտահայտության մասին: Ես ո՛չ այդ արտահայտությունները, ո՛չ էլ այդ խոսակցությունները ճիշտ չեմ համարում: Արտաքինից գնահատել, միայն մամուլով՝ ես ճիշտ չեմ համարում:

-Օրինակ՝ Տիգրան Սարգսյանի ո՞ր արտահայության մասին է խոսքը:

-Օրինակ՝ որ կովերի լվանալու և այլն: Ես դա վարկաբեկիչ եմ համարում: Չի՛ կարելի վարչապետին մի արտահայտության համար քարկոծել և դրանով աշխատանքը գնահատել:

-Բայց վարչապետն էլ այդպիսի արտահայտություն չպետք է անի, չէ՞:

-Ա՛յ, հենց դա էլ փորձի պակաս եմ համարում: Թե չէ՝ վարչապետը, հատկապես տնտեսագիտական իր կրթությամբ, մտավոր կարողություններ ունի և կարողանում է որոշակի խնդիրներ լուծել: Դա փաստ է: Կա՛ն թերություններ, կա՛ն խնդիրներ, որոնք իրոք պետք է լուծվեն, բայց ես չեմ կապում վարչապետի անձի հետ այսօրվա մեր այս ցածր թվերը:

-Իսկ կառավարություն-օրենսդիր մարմին փոխհարաբերություններն ինչպե՞ս եք գնահատում: Կարծես կառավարությունը թելադրող լինի ԱԺ–ի համար:

-Ես կարծում եմ, որ մի քիչ ավելի պետք է ինտեգրվեն կառավարությունն ու օրենսդիր մարմինը, և նույն ծրագրերով աշխատեն: Բայց ամբողջ աշխարհում կառավարությունն ինքն է օրենքներ ներկայացնում: Ինչո՞ւ է մեզ թվում, որ անպայման ավելի շատ պատգամավորները պետք է օրենքներ ներկայացնեն: Ուղղակի կառավարության ծրագրերը մի տեսակ հրապարակային չեն: Կառավարությունն իրո՛ք ծրագրեր ունի, այսօր փորձում է անցնել ծրագրային բյուջեի, դրանք խորքային խնդիրներ են, որոնք այսօր վարչապետը, կառավարությունն ուզում են լուծել:

-Իսկ գուցե այդ ծրագրերն ուղղակի իրականությունից կտրված են, և ինչքան ներկայացնեն հանրությանը, այնքան ավելի են վարկաբեկվելու:

-Դե՛, պետք է ներկայացնեն հանրությանը, որ հանրությունը վերջապես քաննարկի այդ ծրագիրը: Եթե ծրագրին ծանոթ են մեկ-երկու լրագրող կամ պատգամավոր, և իրենք էլ խոր մասնագետներ չեն և այդ ծրագրին մակերեսորեն են նայում, գուցե սխալ գնահատականներ տան:

-Այսօր բազմաթիվ մարդիկ են դրա մասին բարձրաձայնում, ինչպես նաև քաղաքացիներն են ամեն օր իրենց մաշկի վրա զգում, որ այս կառավարությունն իր գործունեությունում ձախողվել է: Այսքանից հետո ՀՀԿ-ն ինչո՞ւ է պահում այս վարչապետին և կառավարությանը:

-Այդ գնահատականներն ուռճացված են: Ես անձամբ այդ կարծիքին չեմ: Ես այն կարծիքին եմ, որ մարդը, եթե ունի մտավոր կարողություններ, եթե նույնիսկ փորձ էլ չունենա, նա կկարողանա այդ խնդիրները լուծել: Եվ վարչապետն այն պաշտոնը չէ, երկրի նախագահը չէ, որ պիտի արդեն իմաստուն լինի: Ես կարծում եմ, որ վարչապետը շատ խնդիրներ ուզում է հիմնավոր լուծել: Ուրիշ բան՝ արդյունքն ինչպիսին է: Պատահական չէ, որ ես սկզբից սկսեցի ռազմավարությունից: Խնդիրներ կան, որ արդյունքն այսօր չի երևալու: Խնդիրներ կան, որ այսօր պետք է հիմքը դրվի, և հաջորդ վարչապետը, հաջորդ նախարարը լուծի: Ինչքան էլ այսօր ամենափորձված մարդուն բերեք–դրեք, նա չի կարողանա, օրիանակ, գյուտնտեսության համակարգային խնդիրները լուծել: Քանի դեռ գերանդին չի փոխարինվել կոմբայնով, քանի բահը չի փոխարինվել տրակտորով, երկրի գյուղատնտեսությունը սերմ բերելով, ամեն տարի պետության կողմից օգնելով… Սա սխալ ձև է, այսպես իրավիճակային խնդիրներ են լուծվում, համակարգային խնդիրներ չե՛ն լուծվում: Ասացվածք կա, չէ՞` ոչ թե ձուկ տալ մարդուն, այլ ձուկ բռնել սովորեցնել: Այսօր գյուղացուն ոչ թե փոքր-մոքր վարկեր, սերմացու պետք է տալ ամեն տարի… Այսօր գյուղնախարարությունն աշխատում է 360 հազ. տնտեսության հետ և չունի ենթակառուցվածքներ: Պետք է ստեղծվեն այդ ենթակառուցվածքները:

-Թեև երեկ ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը հայտարարեց, որ կոալիցիան դեմ է քվեարկելու վարչապետին անվստահություն հայտնելու ՀՅԴ-ի առաջարկին, սակայն դահլիճում ներկա ՀՀԿ-ականներն այդպես էլ դեմ չքվեարկեցին, իսկ մեծ մասն ընդհանրապես ներկա չէր: Արդյոք սա չի՞ նշանակում, որ նրանք հոգու խորքում համաձայն են վարչապետին անվստահություն հայտնելու հետ, սակայն չեն կարող կողմ քվեարկել:

-Ճիշտն ասած՝ ես էլ ներկա չեմ եղել` այլ պատճառներով: Եթե ներկա լինեի, ես դեմ էի քվեարկելու, որովհետև ես կառավարության գործունեությունն ա՛յդ ձևով չեմ գնահատում, ոնց որ այսօր ասում են: Քավության նոխազ փնտրելուն ես դեմ եմ: Ես չեմ կարող բոլորի կարծիքը ասել, բայց մարդիկ կան, որ մտածում  են՝ դա վարչապետից է կախված:

-ՀՀԿ-ում կա՞ն այդպիսի մարդիկ, որ կարծում են, թե վարչապետն է մեղավոր:

-Չեմ կարող ասել: Ուրիշի փոխարեն պետք է պատասխանեմ, իսկ դա ճիշտ չի լինի: Բայց պետք է նշել, որ համենայնդեպս չանցավ այդ առաջարկը: Եթե կողմ չեն քվեարկում, դա դեմի նման բան է: Եթե դեմ չի քվեարկել, բայց չի մասնակցել, դա նույն դեմն է: Մարդիկ են, կարող է՝ իրենց հայացքները կտրուկ չեն ուզեցել դրսևորել, բայց եթե կողմ չեն քվեարկել, ուրեմն դեմ են:

Հարցազրույցը վարեց Արեգնազ Մանուկյանը