Հարցազրույց «Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» քաղաքացիական նախաձեռնության անդամ Արմեն Հովհաննիսյանի հետ

–Ձեր նախաձեռնությունը նշում էր, որ շարունակելու է օտարալեզու դպրոցների բացման դեմ պայքարը անգամ օրենքի ընդունումից հետո։ Ի՞նչ փուլում է պայքարը։

–Ինչպես և ասել էինք, պայքարը շարունակվում է։ Խումբը, գուցե ոչ այնքան արագ, բայց աշխատանքներ տանում է։ Ինչպես և ասել էինք, երկու ճանապարհով են պայքարելու՝ իրավական և կետային՝ բոլոր այն օտարալեզու դպրոցների դեմ, որոնք կարող են բացվել։ Իրավականը գնում  է իր հունով՝ չնայած այնտեղ խնդիրներ կան Սահմանադրական դատարան դիմելու հետ, որոնց մասին, սակայն, դեռ չեմ ուզում բարձրաձայնել։ Ինչ վերաբերում է կետայինին, ապա մենք տվյալներ ունենք, որ օրինակ «Քվանտ», «Անանիա Շիրակացի» վարժարաններում ցանկանում են միջազգային բակալավրատ մտցնել, որին դեմ չենք, բայց կտրականապես դեմ ենք, որ ավագ դասարաններում ուսուցման լեզուն անգլերենն է դառնալու։ Մենք  դրա դեմ բողոքում ենք։ Անգամ Կրթության և գիտության նախարարությունը այդ բակալավրատի կենտրոն Շվեյցարիային գրել էր, թե արդյոք հնարավո՞ր է հայերեն անցկացնել ծրագիրը։ Մենք պահանջում ենք, որ ոչ թե ՀՀ–ն պետք է հարմարվի միջազգային բակալավրատին՝ անգամ եթե դրանք վատ դպրոցներ չեն, այլ եթե նրանք չեն հայկականացնում իրենց ծրագրերը, ապա Հայաստան պետք է դրանց մուտքը փակ լինի մինչ այն պահը, երբ կհայկականան կամ կտեղանացվեն։

-Այնուհանդերձ, օտարալեզու դպրոցների բացման գործընթացը շարունակվում է այնպես, ինչպես, որ նախանշել էին իշխանությունները...

-Խնդիր կա, և մենք տեղյակ ենք, Կրթության ու գիտության նախարարությունն էլ բարձրաձայնում է, որ ֆրանսերեն և գերմաներեն ուսուցում պետք է մտցվի  որոշ ավագ դպրոցներում։ Մենք դրան դեմ ենք, և հիմա նոր խմբեր ենք ձևավորում և հանդիպելու ենք Ֆրանսիայի ու Գերմանիայի դեսպաններին, բացատրելու ենք մեր մտահոգությունները, պահանջելու ենք, որպեսզի այդպիսի դպրոցների բացումը չխրախուսվի իրենց կառավարությունների կողմից։ Հարկ եղած դեպքում կմիացնենք նաև այդ երկրներում սփյուռքի եռանդը։ Մենք ծրագրեր ունենք և անում ենք՝ ստեղծել մասնագիտական հանձնախմբեր՝ կապված ցուցանակներ հայերենին համապատասխանեցնելու և այլնի հետ։ Այս ուղղությամբ աշխատանքներ տարվում են, բայց, իհարկե, ես կցանականայի, որ դա ավելի արագ լիներ, որպեսզի մեր համաքաղաքացիները համոզվեին, որ այդ ուղղությամբ մենք նույնպես առաջընթաց ունենք։

–Իսկ ինչպե՞ս եք գնահատում Հայասատանի ներքաղաքական իրավիճակը։

–Ես կպատասխանեմ որպես քաղաքացի, այլ ոչ թե «Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» քաղաքացիական նախաձեռնության անդամ, որովհետև այն քաղաքական շարժում չէ։  Ինձ համար միանշանակ է, որ (կներեք կոպիտ համեմատության համար) ՀՀ–ն նման է հիվանդության վերջին փուլում գտնվող հիվանդի, երբ սկսում է փտել ու կազմաքանդվել՝ անդամալույծ դառնալ։ Մեր երրորդ հանրապետությունը այս վիճակում է։ Քանի որ թե՛ իշխանությունները, թե՛ ընդդիմությունը, թե՛ դաշտը մեզ մոտ ապականված են, շատ մտահոգիչ է, որ մենք կարողանանք պատշաճը մատուցել երրորդ հանարապետությանը, կարողանանք վերապրել այդ պահը, որպեսզի ստեղծենք մեր չորրորդ հանրապետությունը, որը հնարավորություն կտա պահպանել մեր հայկական պետականությունը։ Որովհետև պետականության ձևերը կփոխվեն, բայց մենք պարտավոր ենք մեր հայկական պետականությունը այս տարածքում պահպանել։ Շատ մտահոգ եմ, որովհետև շատ քայլեր ընդդիմության կողմից ինձ համար անհասկանալի են, իսկ իշխանության մասին էլ խոսք էլ չկա։ Կարծում եմ, որ պետք է համաքաղաքացիական մտածելակերպ և ձգտում։ Մենք բոլորս մի արժեք պետք է առաջ քաշենք ( դա չի նշանակում, որ այն մեր միակ արժեքն է)՝ ազատությունը, և բոլորս՝ անկախ մեր տարբեր տեսլականներից, խոսենք ազատության և օրենքի տեսակետից։ Պետք է կերտենք այդ ազատ Հայաստանը, և ազատ Հայաստանում ամեն մեկը կպաշտպանի իր դիրքորոշումն ու հայացքները՝ ազատ։

–Ի՞նչ կարծիք ուենք «Ժառանգություն» կուսակցության ղեկավար Րաֆֆի Հովհաննիսյանի՝ հացադուլ հայտարարելու քայլի մասին։

–Թե ինչու է նա այդ քայլին դիմել, որոշել է ինքը և գուցե՝ իր կուսակիցները։ Բայց որպես մարդ՝ կարող եմ ասել, որ երբ մենք պայքարում էինք ընդդեմ չարաբաստիկ հայ–թրքական արձանագրությունների, պարոն Հովհաննիսյանն ու իր կուսկացությունը մեր կողքին էին, երբ պայքարում էինք օտարալեզու դպրոցների դեմ, պարոն Հովհաննիսյանն ու իր կուսակցությունը մեր կողքին էին և պայքարում էին։ Ես ևս մեկ անգամ իմ հարգանքն եմ հայտնում այդ մարդուն և համոզված եմ, որ այն Հայաստանը, որում կուզեր ապրել պարոն Հովհաննիսյանը, նույն Հայաստանն է, որում կուզեր ապրել Արմեն Հովհաննիսյանը։ Ես ցանակնում եմ, որ մենք բոլորս հաղթենք և ունենանք այդ Հայաստանը։

–Ինչպե՞ս կգնահատեք ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր–Պետրոսյանի և ցուցարարների մուտքը Ազատության հրապարակ։

–Ավելի քան համոզված եմ, որ դա քաղաքական պայմանավորվածությունների արդյունք էր։ Ես ինքս ներկա եմ եղել և մտել եմ Ազատության հրապարակ։ Դա միանշանակ է։ Բայց գնահատականները տարբեր են։ Օրինակ, իմ ծանոթներից շատերն ասում են, որ դա ճիշտ էր, որովհետև արյունահեղություն չեղավ, իսկ ոմանք էլ ասում են, թե այս իշխանությունների հետ ընդհանրապես որևէ շփում չէր կարող լինել։ Գնահատականները տարբեր են, բայց փաստը մնում է փաստ, որ պայմանավորվածության արդյունք էր։

–Իսկ Լևոն Տեր–Պետրոսյանի՝ մարդկանց հանդարտեցնելու և տուն ուղարկելու փաստին ինչպե՞ս եք վերաբերվում։

–Եթե դու քեզ չես զգում ազատության մարտիկ, եթե դու չես զգում ազատ քաղաքացի, որ ինքն իրենով ապագա Հայաստանի մի մասնիկն ես, այլ առաջնորդապաշտ ես, ինքդ քեզ կարգել ես ղեկավար (կապ չունի՝ Լևոն Տեր–Պետրոսյան, Րաֆֆի Հովհաննիսյան, Սերժ Սարգսյա՞ն, թե՞ մեկ այլ առաջնորդ), ուրեմն դու պետք է նաև պատասխանատվություն կրես իրենց կայացրած որոշման համար։ Եթե դժգոհ ես, դեմ ես, բայց անում ես այն, ինչ քեզ ասվում է այդ հարթակից, ուրեմն նույն չափով պատասխանատու ես ու չպետք է տրտնջաս ու բողոքես, որ քեզ տուն են ուղարկում։ Եթե միտինգների մթնոլորտը տեսնենք, ապա կնկատենք, որ հազարավոր մարդիկ սարսափելի դժգոհ են ու տխուր դեմքերով, բայց ասվո՞ւմ է՝ պետք է գնալ, գնում են, ասվո՞ւմ է՝ պետք է ցրվեն, ցրվում են։ Ուրեմն դա իրենց ընտրությունն է։ Իիրենք իրենց ընտրությունը կատարել են, և ես չեմ ուզում գնահատական տալ իրենց ընտրությանը։ Պարզապես կուզեի, որ մարդիկ, անկախ իրենց համոզմունքներից, ամեն մեկը լինի ապագա Հայաստանի մի մասնիկն արդեն իսկ ինքն իրենով։

–Իսկ ինչպե՞ս կգնահատեիք այն փաստը, որ մտնելով Ազատության հրապարակ՝ ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր–Պետրոսյանը չմոտեցավ հացադուլ անող Րաֆֆի Հովհաննիսյանին և անգամ չբարևեց։

–Ես արդեն արտահայտվել եմ։ Չեմ թաքցնում, որ կարծում եմ, թե դա կոռեկտ չէր։ Քաղաքական կողմը՝ արժեր, չարժեր, կարծում եմ, «Ժառանգություն»–ՀԱԿ փոխհարաբերություններից էր կախված։ Իրենք կարող են իրենց մեջ որոշել։ Զուտ մարդկային առումով, կարծում եմ, ո՛չ, տեղին չէր չմոտենալը։

Զրույցը վարեց Հեղինե Հարությունյանը