Նիկոլայ ցարի պայմանը, կամ ինչպես Գյումրիում կառուցվեց Օլգինյան գիմնազիան
Չնայած վաղուց Գյումրու թիվ 6 դպրոցը գիմնազիա չէ, սակայն այստեղ շարունակում են այն գիմնազիա կոչել։ Դպրոցի ոչ միայն հիմնադրման պատմությունն է հետաքրքիր, այլ նաև ճարտարապետական տեսքը. գտնվելով «Կումայրի» արգելոց-թանգարանի տարածքում` այն պահպանվում է պետության կողմից։
Եռահարկ, սև սրբատաշ տուֆից կառույցը մինչև այժմ էլ համարվում է քաղաքի եզակի կրթական հաստատություններից մեկը։ Գյումրու հայտնի գիմնազիայի շենքում այսօր գործում է թիվ 6 հիմնական դպրոցը, որը որոշակի խնդիրներ ունի` տանիքի վերանորոգում, ջեռուցման շատ հին համակարգի փոփոխություն է հարկավոր։ Սրանց մասին իմացանք դպրոցի տնօրենի պաշտոնակատար Աննա Ղուկասյանի հետ զրույցի ընթացքում։ Կրթական հաստատության տնօրինությունն ու ուսուցչական անձնակազմը հուսով է, որ պետական միջոցներ կգտնվեն այդ հնագույն կառույցի խնդիրները լուծելու համար:
Թեև Գյումրու գիմնազիայի հիմնադրման տարեթիվը համարվում է 1905 թվականը, սակայն մինչ այդ, Երևանի նահանգապետի և Կովկասի ուսումնական Օկրուգի հոգաբարձության միջև ծավալված գրավոր երկխոսության արդյունքում, 1879 թ. նոյեմբերին Ալեքսանդրապոլում (ներկայիս Գյումրիում) հիմնվում է իգական պետական տարրական դպրոց՝ պրոգիմնազիա, որտեղ առաջին տարում սովորում են 18 աշակերտուհի, դասավանդում` յոթ ուսուցիչ: Ուսուցումը տարվում է ռուսերեն լեզվով:
Գիմնազիան կառուցվում է Նիկոլայ II ցարի և համայնքի կողմից հավաքված հանգանակությունների հաշվին:
Նիկոլայի II-ը համաձայնում է գումար հատկացնել շինարարության համար, բայց միայն մի պայմանով`եթե դպրոցն իր քրոջ` Օլգայի անունով կոչվի: Հենց դրա համար էլ գիմնազիան կոչվել է Օլգինյանը։ Իսկ արդեն 1937թ.-ին ռուս հայտնի բանաստեղծ Ալեքսանդր Պուշկինի մահվան 100-րդ տարելիցի նախօրեին, դպրոցը անվանակոչվում է մեծանուն բանաստեղծի պատվին։
1905-1906թթ. պրոգիմնազիան վերածվում է գիմնազիայի, որտեղ արդեն սովորում էին շուրջ 376 աշակերտ, որոնցից 239–ը ազգությամբ հայեր էին, 127-ը` ռուսներ, և 10–ը` այլ ազգի ներկայացուցիչներ: Պարզվում է` բոլոր ցանկացողները չէ, որ կարող էին սովորել այս հաստատությունում. դրա համար պետք էր հատուկ կարգավիճակ։ Աշակերտուհիները հիմնականում ազնվականների և առևտրականների դուստրերն էին։
Իսկ 1912 թ. Արդեն շահագործման է հանձնվում դպրոցի այժմյան շենքը, որը համարվում է քաղաքի լավագույն ճարտարապետական կառույցներից մեկը: «Այստեղ սովորեցրել են կանացի վարվելակերպ և վերաբերմունք, ասեղնագործություն, ձեռագործ, պար, օտար լեզուներ, հատկապես, այդ ժամանակ շատ ընդունված էր ֆրանսերեն»,- մեզ հետ զրույցում պատմում է Գյումրու քաղաքապետի խորհրդական Հասմիկ Կիրակոսյանը՝ նշելով, որ գիմնազիայում այդ տարիներին պատրաստել են նաև բուժքույրեր, ովքեր իրենց հմտություններն օգտագործել են ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ։
1920թ. գիմնազիան վերածվում է երկրորդ աստիճանի երկսեռ ուսուցմամբ միջնակարգ դպրոցի: 1930 թ.-ին այն դասվում է «օրինակելի դպրոցների» շարքին:
Սպիտակի երկրաշարժի պատճառով դպրոցի շենքը վթարային է դառնում և վերականգնվում միայն 2001 թվականին։ Այսօր թիվ 6 հիմնական դպրոցն ունի ավելի քան 500 աշակերտ։
«Ցայսօր այս շենքն ու իր անունն այս քաղաքում պահպանում են այն պատմական, բարոյական կերպարը, որ ունեցել է։ Այն յուրահատուկ կառույց է քաղաքում»,-նշում է Հասմիկ Կիրակոսյանը։
Դպրոցում սովորել են այնպիսի անձնավորություններ են, ինչպիսիք են բանաստեղծ Հովհաննես Շիրազը, ՍՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Հրաչյա Ղափլանյանը, երգահան Ալեքսանդր Աճեմյանը, ակադեմիկոսներ Գևորգ Ղարիբջանյանը, Սերգեյ Համբարձումյանը, դոկտոր-պրոֆեսորներ Թադևոս Աղախանյանը ու Սողոմոն Բալյանը, և ուրիշներ: Իսկ 1890-1900թթ.-ին այստեղ դասավանդել են հայ անվանի գրող Ղազարոս Աղայանը, հայտնի մանկավարժներ Տեր-Գևորգովան, Տեր-Ակոպովը և այլն:
Նիկոլայ ցարի պայմանը, կամ ինչպես Գյումրիում կառուցվեց Օլգինյան գիմնազիան
Չնայած վաղուց Գյումրու թիվ 6 դպրոցը գիմնազիա չէ, սակայն այստեղ շարունակում են այն գիմնազիա կոչել։ Դպրոցի ոչ միայն հիմնադրման պատմությունն է հետաքրքիր, այլ նաև ճարտարապետական տեսքը. գտնվելով «Կումայրի» արգելոց-թանգարանի տարածքում` այն պահպանվում է պետության կողմից։
Եռահարկ, սև սրբատաշ տուֆից կառույցը մինչև այժմ էլ համարվում է քաղաքի եզակի կրթական հաստատություններից մեկը։ Գյումրու հայտնի գիմնազիայի շենքում այսօր գործում է թիվ 6 հիմնական դպրոցը, որը որոշակի խնդիրներ ունի` տանիքի վերանորոգում, ջեռուցման շատ հին համակարգի փոփոխություն է հարկավոր։ Սրանց մասին իմացանք դպրոցի տնօրենի պաշտոնակատար Աննա Ղուկասյանի հետ զրույցի ընթացքում։ Կրթական հաստատության տնօրինությունն ու ուսուցչական անձնակազմը հուսով է, որ պետական միջոցներ կգտնվեն այդ հնագույն կառույցի խնդիրները լուծելու համար:
Գիմնազիան կառուցվում է Նիկոլայ II ցարի և համայնքի կողմից հավաքված հանգանակությունների հաշվին:
1905-1906թթ. պրոգիմնազիան վերածվում է գիմնազիայի, որտեղ արդեն սովորում էին շուրջ 376 աշակերտ, որոնցից 239–ը ազգությամբ հայեր էին, 127-ը` ռուսներ, և 10–ը` այլ ազգի ներկայացուցիչներ: Պարզվում է` բոլոր ցանկացողները չէ, որ կարող էին սովորել այս հաստատությունում. դրա համար պետք էր հատուկ կարգավիճակ։ Աշակերտուհիները հիմնականում ազնվականների և առևտրականների դուստրերն էին։
1920թ. գիմնազիան վերածվում է երկրորդ աստիճանի երկսեռ ուսուցմամբ միջնակարգ դպրոցի: 1930 թ.-ին այն դասվում է «օրինակելի դպրոցների» շարքին:
Սպիտակի երկրաշարժի պատճառով դպրոցի շենքը վթարային է դառնում և վերականգնվում միայն 2001 թվականին։ Այսօր թիվ 6 հիմնական դպրոցն ունի ավելի քան 500 աշակերտ։
Դպրոցում սովորել են այնպիսի անձնավորություններ են, ինչպիսիք են բանաստեղծ Հովհաննես Շիրազը, ՍՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Հրաչյա Ղափլանյանը, երգահան Ալեքսանդր Աճեմյանը, ակադեմիկոսներ Գևորգ Ղարիբջանյանը, Սերգեյ Համբարձումյանը, դոկտոր-պրոֆեսորներ Թադևոս Աղախանյանը ու Սողոմոն Բալյանը, և ուրիշներ: Իսկ 1890-1900թթ.-ին այստեղ դասավանդել են հայ անվանի գրող Ղազարոս Աղայանը, հայտնի մանկավարժներ Տեր-Գևորգովան, Տեր-Ակոպովը և այլն:
Աղբյուրը՝ armeniasputnik.am