Հարցազրույց Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության կենտրոնական վարչության անդամ Վահան Շիրխանյանի հետ

-Ինչպե՞ս եք գնահատում Վաշինգտոնում կայացած Սարգսյան-Էրդողան հանդիպման արդյունքները։

-Այդ հանդիպումը չէր կարող չլինել։ Կարծում եմ, որ Հայաստանին հաջողվել է իր դիրքերը պաշտպանել։ Թուրքիան անելիքներ ունի, նա դեռ շարունակելու է իր ծրագրերով շարժվել։ Սպասենք նրա հերթական քայլերին։

-Կարո՞ղ ենք ասել, որ հայ-թուրքական հարաբերություններում եկանք հասանք զրոյական վիճակի։

-Մենք զրոյական վիճակում չենք։ Եթե զրոյական վիճակը համարենք մինչև ճանապարհային քարտեզի հրապարակումը, ապա մենք այդտեղ չենք։ Մենք լրիվ ուրիշ տեղում ենք։ Մի կողմից այս գործընթացն ինչ-որ տեղ ակտիվացրեց Ցեղասպանության ճանաչման պրոցեսն աշխարհով մեկ, մյուս կողմից Թուրքիան իրեն դրսևորեց այնպես, ինչպես իրականում կա՝ ոչ թե կեղծ ժողովրդավար, Եվրոպա գնացող և այլն, և վերջինն էլ այն է, որ մենք, համենայնդեպս, այստեղ վնասներ ունեցանք։ Մենք զրոյական վիճակում չենք, մենք ունեցանք իրական վնասներ, և դրանք առաջին հերթին վերաբերում են Հայաստան-Սփյուռք հարաբերություններին։ Հիմա Սերժ Սարգսյանը լուրջ, հետաքրքիր քայլեր է անում Սփյուռքի հետ հարաբերությունները, վստահությունը վերականգնելու ուղղությամբ, բայց առաջին հարվածը շատ ծանր էր և՛ սեպտեմբերի 1-ի, և՛ ճանապարհային քարտեզի, և՛ դրանց շուրջ մեկնաբանությունների, Սփյուռքի և Հայաստանի դերակատարման, նույնիսկ դերաբաշխման առումով, Թուրքիայի վարչապետի արտահայտությունները, որ Սփյուռքը ոչ մի օգուտ չի բերում, Հայաստանը պետք է ձերբազատվի Սփյուռքից և այլն։ Այստեղ մենք ունեցել ենք կորուստներ։

-Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ Բուրսա է մեկնելու, եթե հայ-թուրքական սահմանը բաց լինի, կամ շատ մոտ կանգնած լինենք դրան։ Այսօր արդեն փաստ է, որ ո՛չ սահմանն է բացվել, ո՛չ էլ Թուրքիան մտադրություն ունի վավերացնել արձանագրությունները։ Ստացվում է, որ մենք 2 տարի անիմաստ ժամանակ կորցրինք, Թուրքիային էլ հնարավորություն տվեցինք ակտիվորեն ներգրավվել ԼՂ-ի հարցում։ Ինչպիսի՞ն պետք է լինի ստեղծված իրավիճակի համար իշխանությունների պատասխանատվությունը։

-Կարծում եմ, որ դա նախ և առաջ իշխանություններին պետք է հարցնել, որովհետև մենք պատասխանատվության կանչելու մասին նախ պետք է ճշտենք, թե ինչ է եղել այդ գործընթացի արդյունքում։ Գործընթացի արդյունքում մենք ունեցել ենք կորուստներ, ունեցել ենք նաև ձեռքբերումներ՝ և՛ ԱՄՆ Կնոգրեսի, և՛ Շվեդիայի բանաձևերը, և՛ մի քանի երկրներում սկսված գործընթացը։ Թուրքիայի դեմքի բացահայտումը նույնպես ձեռքբերում եմ համարում։ Հիմա Հայաստանի իշխանությունները պետք է պատասխան տան նրա համար, որ հենց ապրիլի 23-ին՝ Ցեղասպանության նախօրեին, իրենք հրապարակեցին ճանապարհային այդ քարտեզը նրա համար, որ մինչև այսօր Հայաստանը հստակ չի որդեգրել պահանջատիրության քաղաքականությունը։ Չնայած տարբերություն կա առաջին և երկրորդ նախագահների քաղաքականությունից, բայց պահանջատիրության քաղաքականություն ես դեռևս չեմ տեսնում։ Թուրքիան չի կարող լինել ղարաբաղյան գործընթացի կարգավորման մասնակից, դա բացառվում է։ Սերժ Սարգսյանը նույնպես ասաց։ Բայց Թուրքիան ձգտելու է հասնել դրան։ Եվ Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հենց գաղափարը սխալ էր. մենք նրա հետ չենք կարող սահման բացել Հայաստանի այս վիճակում՝ մեր ամբողջ անցյալի այսպիսի բեռով։ Մենք Թուրքիայի հետ պետք է ոչ թե հարաբերությունների կարգավորման, այլ հակամարտության կարգավորման արձանագրություն ստորագրենք։

-Արտահերթ ընտրությունների հավանականություն  տեսնու՞մ եք։

-Եթե անկեղծորեն ասեմ, այսօր ես չեմ տեսնում արտահերթ ընտրությունների զարգացումներ։ Արտահերթ ընտրություններ հնարավոր եմ տեսնում միայն մի դեպքում՝ եթե Հայաստանի իշխանությունը՝ Սերժ Սարգսյանը, համաձայնվի ազատագրված տարածքները հանձնել։ Միայն այս դեպքում կարող է լինել արտահերթ ընտրությունների տարբերակ։ Չնայած սոցիալ-տնտեսական վիճակը գնալով վատանում է Հայաստանում, աղքատությունը գնալով ավելանում է, արտագաղթը շարունակվում է, ընդդիմությունը չի կարողանում այդ բոլորը կենտրոնացնել, համակարգել և դարձնել արտահերթ ընտրությունների համար բավարար պայմաններ։ Իսկ ազգային խնդիրների շուրջ, այո՛, եթե ազատագրված տարածքները հանձնվեն, ապա այդպիսի բան կարող է լինել։

Զրույցը վարեց Արեգնազ Մանուկյանը