Հարցազրույց «Մամիկոնեից տարոնականների ուխտ» ՀԿ ատենավար Ռաֆայել Համբարձումյանի հետ

-Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում ՀՀ իշխանությունների վարքագիծը շատերը նմանեցնում են 1997-ի իրավիճակին, ի՞նչ եք կարծում՝ այսօր ՀՀ իշխանությունները կգնա՞ն այդ քայլին և տարածքներ կհանձնե՞ն։

-Տարածքների հանձնման հարցը, փաստորեն, նախագահն ամփոփեց իր հարցազրույցներից մեկում ամսի 23-ին։ Այնտեղ նշված է, որ ազատագրված բոլոր տարածքները տրվում են, բացի ինչ-որ միջանցքից։

-Բայց արդյոք նա կգնա՞ այդ քայլին։

-Դրանք ուղղակի խոսքեր չեն։ Դա Հայաստանի նախագահն է ասում, ոչ թե ես ու դու։ Սա, փաստորեն, ցույց է տալիս, որ հայ-թուրքական հարաբերությունները, որ սկսել են, հենց սկզբից Ղարաբաղի հարցը դրված է եղել և գաղտնի է պահվել ժողովրդից։ Փաստորեն, նա ցույց տվեց ժողովրդին, թե ինչ է դա ըստ էության։

-Իսկ ի՞նչ զարգացումներ կլինեն այդ ամենից հետո։

-Ես չեմ կարծում՝ դրանից հետո ասելը ճիշտ կլինի։ Դա չի լինի, բացառվում է։ Դա իմ կարծիքն է, որ մեր ժողովուրդը թույլ չի տա, որ այդպիսի բան լինի, հողերը հանձնվեն։

-Ի՞նչ կանի ժողովուրդը։

-Ի՞նչ պիտի անի։ Ժամանակը կգա կանի։ Ես հիմա ուզում եմ ասել, որ սա ոչ թե փոխզիջում է, ինչպես ներկայացնում են իշխանությունները, այլ կապիտուլյացիա։ Պատկերացնո՞ւմ եք՝ քաղաքականության պատմության մեջ այդպիսի բան չի եղել, որ հաղթող պետությունը կապիտուլյացիայի ենթարկվի։ Կապիտուլյացիայի ենթարկվում է պարտվող երկիրը, այսինքն՝ Ադրբեջանը։ Բայց մենք կապիտուլյացիայի ենք ենթարկվում այսպես վարվելով։ Ոչ մի փոխզիջում գոյություն չունի. սա կապիտուլյացիա է Հայաստանի համար։ Փոխզիջում կլիներ, եթե մենք երկու տարածքներից ինչ-որ մի փոքրիկ մաս վերադարձնեինք, բայց երբ մենք ողջ ազատագրված տարածքներն ենք տալիս, ես սա համարում եմ կապիտուլյացիա։

-Համաձա՞յն եք այն տեսակետին, որ սոցիալ-տնտեսական լուրջ խնդիրներ ունենք, և դրանք ավելի լուրջ ճգնաժամի կհանգեցնեն, քան հայ-թուրքական կամ ղարաբաղյան հակամարտության հարցերը։

-Ես կարծում եմ, որ երկուսն էլ հավասարապես կարևոր են։ Չի կարելի առանձնացնել. երկուսն էլ կարևոր են և միմյանց հետ շաղկապված։

-Արդյոք ակտուա՞լ չի դառնում  կառավարության հրաժարականի հարցը։

-Եթե մենք կանգնենք սոցիալականի վրա և պահանջենք նրա հրաժարականը, ապա ասեմ, որ միայն դրա համար չի կարելի հրաժարական պահանջել։ Չի՛ կարելի։ Սոցիալականն ու քաղաքականը մեկ ընդհանուր են, և չի կարելի դրանք անջատել։

-Ընդվզումների, արտահերթ ընտրությունների հնարավորություն տեսնո՞ւմ եք։

-Չեմ կարող ասել։ Պետք է տեսնենք՝ ինչպես է ընթանում իրավիճակը։

-Եթե ղարաբաղյան հարցում իշխանությունները գնան զիջումների, ընդվզումների և արտահերթ ընտրությունների հավանականություն կլինի՞։

-Ես չեմ ասում զիջում, ես ասում եմ կապիտուլյացիա։ Եթե այդպիսի բան լինի... Չի՛ կարող նման բան լինել։ Դա այնպիսի բան է, որ ժողովուրդը պետք է որոշի։ Դա այն հարցը չէ, որ նախագահը գնա և ստորագրի նման բան։ Դա հնարավոր չէ։

Հեղինե Հարությունյան